咽頭べさ

வணக்கம், பயனர் பேச்சுக்கு வருக. မ္ၚဵုရအဴ၊ ဒုင်တၠုင်ဏာနူကဵုညးလွပ်ဓရီုကျာဏအ်ရအဴ။

Welcome to Mon National Day

வார்ப்புரு:User mnw Mon Country Mon State Mon national flag or Mon people flag Area covering Old Mon Country known in history as Hongsgwaddy or Rehmanaya, conquered by the Burmese in 1757. Mon State created by Ne Win Government in 1974, comprising Moulmein and Thatan districts. We Loves Food in ­ပုိဲဒးစိုတ်စၞအာဟာရ ­ Monမန်

• welcome. After this pronunciation , i feel that your Tamil script is wrong. I would like to change from "மங்" to "மோன்". Kindly, tell us your opinion.--த♥உழவன் ^(உரை) 11:09, 1 சூலை 2021 (UTC)

@Info-farmer:,I contacted the Tamil people of Burma they named it மங் I have been waiting for 4 months for help in this Tamil Wiktionary for Tamil language thank you very much for your help today.--咽頭べさ (பேச்சு) 12:13, 1 சூலை 2021 (UTC)

Excellant indeed!. If possible i want to meet that Tamil person(//Tamil people of Burma//); please convey my email address to him. tha.uzhavan-AT-GMAIL-COM--த♥உழவன் ^(உரை) 09:11, 3 சூலை 2021 (UTC)

@Info-farmer:,I don't know their email all I know is their Facebook account and Facebook group. Moulmein, Moke Ta Ma, Pyin Oo Lwin is the only Tamil population in Burma, most Burmese people call the Tamil peoples Kala (கா லா) and oppress them.

• Here are the Facebook contacts of Tamil peoples I received:

1. Only Tamil Girls(တမိလ် အမျိုးသမီးများ ပေါင်းဆုံရာ)
2. My Online friend Tamil people Facebook account.

We can do nothing to help the Burmese people oppress the Tamil people, because we the Mon people like the Tamil people are being persecuted by the Burmese people, what I am saying is not hate speech but real truth thanks.--咽頭べさ (பேச்சு) 13:21, 3 சூலை 2021 (UTC)

Translate Tamil for Character info Template

Thanks for creating modules in Tamil Wikitionary. I want translate languages names in tamil for Template:character info. I tried an edit in Module:scripts/data but can't changed tamil. I don't know more about coding and modules. Please tell me which modules should be translated in Tamil Wikitionary. Thanks again Sriveenkat (பேச்சு) 02:09, 22 சூன் 2023 (UTC)

Hello@Sriveenkat:, In Tamil Wikitionary, will have to translate in the relevant language code modules for the translated language (Example=Mon language/language code [ mnw ]), the current Tamil Wikitionary has Module error issues, so still need to check MediaWiki and Modules all in Tamil Wikitionary, thanks.--Music writer Dr.Intobesa of Japanese idol NMB48 and BNK48. (பேச்சு) 09:23, 22 சூன் 2023 (UTC)

က - Mon Language

What means கடிதம்?. கடிதம் means letter; mail in Tamil. Because I want do better understand mon language in Tamil entries. please help me to fix Mon language entries in Tamil Wiktionary. Thank you.

1. ரோமானிய மக்கள்? in က ரோமானிய மக்கள் means in Tamil "Rome people"

Sriveenkat (பேச்சு) 14:54, 29 சூலை 2023 (UTC)

Thanks for edits in Modules and Mon entries in Tamil Wikitonary.

Iam Sorry for this I will revert your edit in வார்ப்புரு:விக்கிப்பீடியா-மொழி. Because that template's modules errors. I think You will fix the error in the future. Thank you 😊 Sriveenkat (பேச்சு) 04:46, 30 சூலை 2023 (UTC)

Thanks for fixed error in வார்ப்புரு:விக்கிப்பீடியா-மொழி. Sriveenkat (பேச்சு) 04:52, 30 சூலை 2023 (UTC)

Hello@Sriveenkat:, The meaning of the term က (க) is as follows:

1. (က)
   1. the first consonant of the Mon alphabet.
   2. (Noun) short prop fulcrum.
   3. (Verb) {not} to be lacking {not} to fail. ရုံဟွံကပဵုသှာတ်အာဣရ (v) there is enough and to spare. သြန်မသုန်စှ်ောဟွံက (v) there is fifty rupees and more.
   4. (Noun) fish. ကအရံၚ် (n) mailed cat-fish.
   5. (Noun) howdah harness saddle.
   6. (Noun) harness a horse or any draught animal.

• Corresponding consonant vowel pairs.

ကကတီု (n) silvery cat fish butter fish Callichrous macrophthalums Blythe. ကကတေတ် (n) large perch immature bectie Lates calcarifer Bloch. [Cf.] ကဟဗံၚ်၊ ကဂဗံၚ်။ ကကနန် (n) banded snakehead or immature banded snakehead. [id] ကဂနန်။ [Cf.] ကကၠု။ ကကပါ (n) ray skate. ကကလောတ် (n) Silago sihama Forskal fish resembling whiting. ကကဝေၚ် (n) spotted snakehead large species of snakehead Ophiocephalus marulius Hamilton Buchanan. ကက္ကုသန် (n) Kakusandho the first of the five Buddhas of the present cycle. ကက္တာ်ကၠဵု (n) sole. {lit. dog tongue fish}. Achirus pavoninus Lacepede. ကကြၚ် (n) morton barbell large gudgeon Cirrhina Hamilton Buchanan. ကကြၚ်ခူ (n) carp. ကကြၚ်ခေါ (n) black banded systomus Systomus Systomus nigrocinuts. ကကၠု (n) mature banded snakehead Ophiocephalus striatus Bloch. [Cf.] ကကနန်၊ ကဂနန်။ ကကၠဴ (n) point-tailed goby flying-fish Gobius acutipinnis Cuvier and Valenciennes. ကခဂေါၚ် (n) garfish Belone cancila Hamilton Buchanan. [id] ကဗဂေါၚ်။ ကခတေတ် (n) large perch. [id] ကကတေတ် immature bectie Lates calcarifer Bloch. [Cf.] ကခဗံၚ်။ ကခပိုၚ် (n) stonefish cat-fish. ကခဗံၚ် (n) cockup immature bectie [Cf.] ကခတေတ်။ ကခဝဲါ (n) Tavoy fish. ကခူရၚ် (n) king fish. ကချဟ် (n) အာကချဟ်ဒြာဲ (n) to trot. ကချိုန် (v) to massage by trampling with the feet. [Syn.] လိုန်။ [Der.] ချိုန် (v) to knead. ကချေၚ် (n) Kachin {an ethnic group in Burma} name of one of the Tibeto Burma speaking national groups of the union of Burma. ကချဴ (n) red ant. [id] အချဴ။ [Cf.] ခၟောတ်၊ ဂြုန်။ ကဂဒက် (n) snakehead species of snakehead. ကဂနန် (n) immature banded snakehead. [id] ကကနန်၊ ကဂၞန်။ [Cf.] ကကၠု။ ကဂဗာတ် (n) small freshwater catfish Heteropneustes fossilis. ကဂြဝ် (n) large sea and river fish Polynemus tetrradactylus Shaw. ကဂွပ် (n) slat fish. [id] ကသော။ ကဂၠေဝ် (n) fishcake. ကၚ် 1 (n) village defence post guardhouse. မၚ်ကၚ် (v) to stand guard. ကၚ်ၚာၚ် (n) gate way guard fighting patrol. ကၚ် 2 (n) brass gong. [Cf.] မံၚ်။ ကၚ် 3 (v) to stare be wide open. တိက်ဟွံသၠိၚ်မတ်ကၚ်မံၚ် (v) he is not asleep his eyes are wide open. [Cf.] မလာ်(က်)၊ မၠာ်(က်)။ ကၚ် 4 (v) ကၚ်ဇတ် (v) to be without to lack to be dried up. ကၚ်ကဳ (n) see ကၚ်ဂဳ (n). ကၚ်ဂဳ (n) coiling centipede millipede. [id] ကၚ်ကဳ။ [Syn.] ဂဂဳ။ ကၚ်ဇတ် (v) to be without to lack to be dried up. ကၚ်ဗၠာဲသၟိၚ် (n) police out post. ကၚ်ရေတ် (n) patrol. ကၚ်ၚာၚ် (n) gate way guard fighting patrol. ကစိန် (n) ring. [id] လစိန်။ ကစိန် စုတ်လစိန် (v) to put on a ring. [id] သံက်လစိန်။ ကစိန် လစိန်ဇိၚ်ယာတ် (n) thumble. ကစိန် လစိန်ပလော (n) unornamented or plain ring. [id] ကံက်စိန်ပလော။ ကစိန် လစိန်မတ် (n) ring set with stones. ကစိုၚ် (n) slow loris. [Var.] အစေၚ်။ ကစေၚ်။ ကစုတ် (n) frequency number of time repeated action in series stroke round of gun fire {rare} short time. [id] လစုတ်။ ကစုတ် ကျာ်ဇၞော်ကဵုဒန်စဝ်တရဴလစုတ် (n) the abbot gave him six strokes with the cane. ကစုတ် မၠံက်ပန်ဗရုရမျာၚ် ကဵုအရှ်ေအသှ်ေဨကရာဇ် ပန်စှ်ောမွဲလစုတ်ရ (n) a forty-one-gun salute was fired in honour of the king. [Cf.] first sense ဂွဵု၊ တဲ second sense စုတ်၊ လစုတ်။ ကစဳ (n) papaya. [Var.] ကစ္စဳ။ ကစံက် (v) [colloq] to be black. [id] လမ္စံက်။ ကစံက် ပလေၚ်ကစံက် (n) black glutinous rice. [id] ပလေၚ်လမ္စံက်။ ကစံက် အရံၚ်ကစံက်ကစံက် (v) it is black. [id] အရံၚ်လမ္စံက်လမ္စံက်။ [Der.] ပစံက် (v) to be black. ကဆိၚ် (n) female dancer. [Cf.] ဂဆိၚ်၊ တဆိၚ်၊ မှာလှ်ေ၊ လဆိၚ်၊ ကချိၚ်၊ သၟာလှ်ေ။ ကဆိပ် (n) seal. [id] တဆိပ်။ ကဆိပ် တက်တဆိပ် (v) to affix one’s seal. [Cf.] ကြာ။ [Var.] အဆိပ်။ ကဆုတ် (v) ကဆုတ်အာ (v) to go out of a room backwards as a mark of respect. [Der.] ဆုတ် (v) to move back. ကဆေဝ် (v) to slip. [id] တဆေဝ်၊ တဆေဝ်စှ်၊ ဇိုၚ်တဆေဝ်။ ကဆေဝ်တိတ်နူဂၠံၚ် (v) go astray deviate {of train} be derailed {of car} skid. [Cf.] ကဆေတ်၊ ကလိတ်၊ ခ္ဍိၚ်။ [Var.] အဆေဝ်။ ကဆေံ (adv) {walk} with a shuffle. ကဆံ ကဆံ(မ်) (v) to repeat. (adv) repeatedly again and again. [id] ထပ်ကဵုထပ်၊ ထပ်တုဲထပ်ပၠန်၊ မွဲလန်တုဲမွဲလန်။ ကဆံ ဟီုကဆံ(မ်) (v) to speak repeatedly to speak again and again. ကဆံၚ် 1 (n) step standard stage in educational system. ဘာကဆံၚ်သၠုၚ် (n) High school. [Cf.] တန်၊ တာန်။ ကဆံၚ် 2 (v) to build in tiers launder.[Syn.] ကပိုက်၊ ဇီု(မ်)။ ကဆံၚ်ဇိုၚ်တၞိန်လီုအာ (n) one of the treads of the stair is broken. ကဆံၚ်တုပ်ပၞးတုပ် (adv) impartially equally. ကဆံၚ်ဒှ်ဒၟံၚ်ပၞာန် (n) the situation be at war state of war. ကဆံၚ်ဒၞာဲ (n) official position or appointment designation. ကဆံၚ်ဒၞာဲတိုန် (v) promote be promoted get promotion. [id] ကဆံၚ်ဒၞာဲသၠုၚ်တိုန်။ ကဆံၚ်ဒၟံၚ်မၞိဟ် (n) standard of living. ကဆံၚ်ပူဂဵုတၠပညာ ကဆံၚ်ပူဂဵုတၠပညာ မကတ်လ္ၚတ်ကွတ်ပညာ ပ္ဍဲဍုၚ်သ္အာၚ် (n) state scholar. [id] ကဆံၚ်ဘဝတၠပညာ။ ကဆံၚ်မလီုလာ်ဒၟံၚ် (n) ruination. [id] ဒဒှ်မလေၚ်ဒိုက်အာ၊ ဟိုတ်ကဆံၚ်မလီုလာ်။ ကဆံၚ်မၞိဟ်မံၚ်လ္တူဍုၚ် (n) city dwellers urbanite. ကဆံၚ်လ္တူ (n) the elite upper social stratum. ကဆံၚ်သၟာထ္ၜလျိုၚ်တန်ဇၞော် (n) heavyweight. ကဆံၚ်အဇာမၞိဟ်လေပ်ပညာ (n) the intelligentsia. ကဆံၚ်အပြောံ (n) ကဆံၚ်အပြောံ(မ်) ordinary class {of train boat}. ကဆံၚ်အသၟဝ် (n) lower-class. အပြောံ(မ်) (n) lower step. ကဆံၚ်ဨကရာတ် (n) position of king or ruler. [id] ဒၞာဲသၟိၚ်။ ကဇနာန် (n) kind of spiny eel Mastacembelus armatus {Mon} ophidian fish resembling eel Rhynchobdella aculeate Bloch. [id] ကဇၞာန်။ ကဇၞာန်စိၚ် (n) a variety of ophidian. ကဇၞောဝ် (n) ribbon-fish. ကည (v) to go or come {invite or bid farewell politely}. [pref.] Honorific prefixed to (vv) of motion when referring to monks usually combined with verbs of motion to and from {respectfully} verbal prefix with imperative expressing invitation. [id] က္ည၊ ညှ။ ကည ကျာ်ဇၞော်က္ညတိုန်အာဍုၚ် (v) the abbot is paying a visit to town. ကည တၠဂုန်က္ညကၠုၚ်သ္ၚိပိုဲဍိက်ညိကၠာကျာ် (v) will you Reverence please come to our humble house? ကညာ (n) dry season summer dry or hot season. [id] လညၚ်။ ကညောတ် (n) expletive in အပေါတ်အညောတ် (n) gear. [id] ကပေါတ်ကညောတ်။ ကညောန် (v) to wrap tightly around one. ကညောန်ပလောံ (v) to wrap one’s jacket tightly round one. [Syn.] ကၟောန်။ [Der.] ညောန် (v) to be close. ကညောံ ကညောံ(အ်) (v) be wrinkled. ကဍတ် (n) climbing perch Anabas scandens. ကဍတ်တဲ (n) snap of fingers. [id] ပှ်ောတဲ၊ ခ္ဍတ်တဲ၊ ထ္ဍတ်တဲ။ ကဍာ (v) be shallow. [id] က္ဍာ။ ကဍာၚ် (n) steel. [id] က္ဍာၚ်၊ ဍာၚ်၊ တ္ဍာၚ်။ ကဍာ် (n) silure shark-like fresh water catfish sheat-fihs immature wallago attu. [Cf.] ကတေဝ်။ ကဍာ် (n) crow. [id] က္ဍာ်၊ ခ္ဍာ်။ [Var.] ခ္ဍာ်(က်) ခ္ဍာ်ဂြိုပ် (v) raven. ခ္ဍာ်ဗ္တၚ် (n) crane. ခ္ဍၚ်ဗၞံၚ် (v) reven. ခ္ဍာ်သၟိၚ်ရာံ(မ်) (n) raven. ကဍောပ် (v) to shut up as a flower. [id] ခ္ဍောပ်။ ကဍော် (n) four-toothed porcupine sea porcupine Xenopterus naritus Richardson. [id] ကထဍော်။ [Syn.] ခဍော်။ ထဍော်။ [Cf.] ကထဍော်။ ကဏ 1 (n) food. [id] စၞ။ အရုတ်ဂှ်ဒှ်စၞကလော် (n) tortoises are the food of the ကလော် spirit. ဂလာတံဂှ် ဒးစိုတ်စၞရိၚ်ရိၚ် (n) Indians are fond of peppery food. ထိုၚ်စၞ (n) stomach. [Cf.] ပုၚ်။ [Der.] စ (v) to eat. စၞခၞာတ် (n) sweet-meat. [Cf.] စၞဍာတ်ဍာတ်၊ စၞထမၞာတ်။ စၞစ (n) food. စၞဍာတ်ဍာတ် (n) sweet food sweet meats. [Cf.] စၞခၞာတ်၊ စၞထမၞာတ်။ စၞတၟိ (n) contens of stomach. စၞတြေံ (n) stools excreta. စၞဗုၚ်ဂၞဴ (n) food belly furniture. စၞၜိုပ် (n) wild rice. [Syn.] ကၟတ်ဂၟာန်၊ ကၟတ်လၟာန်၊ ဂၟာန်၊ လၟာန်၊ သြောံအရိုၚ်။ ကဏ 2 (n) {chiefly as quantifier} self-contained piece of rice land field. [id] တၞ။ တိအဲပဵုမံၚ်မွဲတၞ (n) I have one field more than I need. [Cf.] ခံက်။ ၚ။ ကဏ 3 (n) three days ago. [id] နူကဏတေံ(အ်) [Cf.] ကဏိ၊ ကဏေံ(အ်)။ ကဏက် (n) ကၞက် [id] ကၞက်အိက်ကၠိက် (n) kind of yam. ကဏၚ် (n) {line in} pattern of lines or checks. ကၞၚ်၊ တၞၚ် [id] ကဏၚ် ကၞၚ်ဆု (n) grain of wood stripe coin of some kind. ကဏပ် 1 (n) sheath scabbard collection of sections of manuscript. (v) kept within on pair of cover volume. [id] ကၞပ်၊ ဇုက်၊ တၞပ်၊ ဝက်၊ ဝဂ်။ ကၞပ်ၜုန် (n) sheath of knife. လိက်မွဲကၞပ် (n) one volume. [Var.] ကၞပ်။ ကဏပ် 2 (n) green vegetables and leaves eaten as salad. [id] ကၞပ်၊ တၞပ်။ ကၠပ်ကၞပ် (v) to eat green salad. [Cf.] ကဝေက်၊ သၞေဝ်။ [Der.] ကၠပ် (v) to eat green salad. ကဏပ် 3 (v) to hush. [id] ဏပ်။ ကၞပ်ကောန်ၚာ်(က်) (v) to hush a child. [Der.] ဏပ် (v) to be silen. ကဏာ 1 (n) temporary shed or booth open at sides horizontal over head trellis for gourds. ကၞာ။ လှ်ေကၞာ (v) to hold a ကလော်(က်) spirit dance. သ္ၚိကၞာ (n) booth erected for ကလော် spirit dance. [Cf.] first sense ပြာသာတ်၊ ကၞာထး (n) shed erected for ceremonial purpose. [id] မာဏ္ဍာတ်။ ကၞာလဵု(ဝ်) (n) over head trellis for gourds. [Cf.] ဇရာံ၊ ပလာံ။ ကဏာ 2 (v) to take away. ကဏာတဲ(ယ်) (n) {write} the vowel sing (-ာ) [Syn.] ကေတ်ဏာ၊ ဏာ။ ကဏာ 3 (n) ကၞာ [id] အခိုက်ကၞာ (n) habit. [id] အခိုက်ကၞာ။ ကဏာၚ် (v) to lop off to cut off. ကၞာၚ်၊ တၞာၚ်၊ [id] ကဏာၚ် ကၞာၚ်ထောံ(အ်) (v) to cut off as branches of a tree. ကဏာဲ ကဏာဲ(ယ်) (n) winnowing basket round tray or sieve of twilled bamboo used for winnowing and cleaning rice bamboo lattice work used in temporary decorations. [id] ကၞာဲ(ယ်)၊ တၞာဲ။ ကဏာဲ တၞာဲဇာ (n) sieve. ကဏာဲ တၞာဲဇာပလေတ် (n) fine-mesh sieve. [Cf.] first sense ခ္ဍေန်၊ ဍေန်။ ကဏိ 1 (n) nipa palm. Nipa fruticans Wurmb. [id] ကၞိ။ ဍာ်ကၞိ (n) nipa toddy. တၞံကၞိ (n) nipa palm. ကဏိ 2 (n) day before yesterday. နူကဏိတေံ(အ်) (prep.) in the day before yesterday. [Cf.] ကဏ၊ ကဏေံ။ ကဏိက် (v) to conceal keep conceal keep secret keep back deny. ကၞိက် [id] ကဏိက် ကၞိက်ကဒဵု(ဝ်) (v) to conceal {the existence of}. ကၞိက်လဒဵု(ဝ်) [id] ကဏိက် ကၞိက်ကၠုန် (v) to mislead. ကၞိက်ကၟောန်။ [id] ကဏိက် ကၞိက်တလန် (v) to prevaricate. ကၞိက်တၠန် [id] ကဏိက် ကၞိက်ဗ္ဒန် (v) to conceal. ကဏိက် ကၞိက်ဗ္ဒန်အရေဝ် (v) to prevaricate. [Cf.] ဂြောပ်၊ ဒလုက်။ [Syn.] ပၞုက်၊ ဗ္ဒန်။ ကဏိၚ် (n) needle pin. ကၞိၚ်၊ တၞိၚ် [id] တၞိၚ်က္ဍိုပ် (n) pin. ပးတၞိၚ် (n) eye of needle. [Cf.] ဇိက်၊ သၞာဲ။ ကဏိန် (n) stair ladder. [id] ကၞိန်၊ တၞိန်။ ကဏိန် ဇက်လဝ်တၞိန် (v) pulled up the ladder. ကဏိန် ဇိုၚ်တၞိန် (n) stair. ကဏိန် ထံက်တၞိန် (v) to set up a ladder. ကဏိပ် (n) head quantifile for objects arranged in groups. [id] ကၞိပ်။ ပၞာန်ပန်ကၞိပ် (n) the four crops of the army. [Syn.] first sense. [pref.] ဍိုပ်။ [Var.] ကၞေပ်။ ကဏီ ကဏီ(မ်) (v) to sink to the bottom. [id] ကီၞ(မ်)၊ တၞီ(မ်) တၞီစှ်ေ(ဟ်)။ [Cf.] ဗြောံ(မ်)၊ ဗၠိုက်။ ဂၠုၚ်ဗၠိုက်တုဲကပေါတ်ကညောတ်ပိုဲ တၞီဍာ်အိုတ် (v) when the canoe sank all our gear went to the bottom. ကဏု (n) shellfish shell. [id] ကၞု။ ကဏု ကၞုက္တောဝ်ကၠိက် (n) clam venus L. ကဏု ကၞုကမာ (n) oyster. ကဏု ကၞုဂရး (n) kind of clam with oblong shell. ကဏု ကၞုဂလောံ(မ်) (n) species of Melania. ကဏု ကၞုဗ္ၚ (n) variety of oyster. ကဏု ကၞုဝက် (n) variety of oyster. ကဏု ကၞုဝက်သော်(က်) (v) species of Melania. ကဏု ကၞုသြၚ် (n) conch. ကဏုၚ် (n) tip end point quantifier for cylindrical objects. [id] ကၞုၚ်၊ တၞုၚ်။ ကဏုၚ် ၜဴမွဲတၞုၚ် (n) a piece of sugar cane. [Cf. ] ကၞောတ်၊ တကေန်၊ တၚေန်၊ တၞောတ်၊ မုဟ်။ ကဏုၚ် တၞုၚ်စောဝ် (n) bank of stream. ကဏုၚ် တၞုၚ်ဇိုၚ် (n) toe. ကဏုၚ် တၞုၚ်တဲ(ယ်) (n) finger. ကဏုၚ် တၞုၚ်တၞး (n) end of the leaf. ကဏုၚ် တၞုၚ်မုက် (n) tip of nose. ကဏေၚ် (n) bonds lashing. [id] ကၞေၚ်။ ကဏေၚ် ဇုက်ကၞေၚ် (n) cord binding anything latex-yielding creeper. [Cf.] ဒွက်။ [Der.] ကၠေၚ် (v) to bind. ကဏေၚ် ကၞေၚ်ဂၠး (n) forehead. ဂၠးကၞေၚ် [id] ကဏေၚ် ကၞေၚ်ဒွက် (v) bonds. ကဏေၚ် ကၞေၚ်ဝဲ(ယ်) (n) species of soapberry red of sepindus. ကဏေၚ် ကၞေၚ်ဟတ် (n) spindle of a spinning wheel. ကဏေဝ် (v) to guide steer. [id] သၞေဝ်။ ကဏေဝ် ရပ်သၞေဝ် (v) to steer guide. ကဏေဝ် လ္ဂူသၞေဝ် (v) to steer a straight course. ကဏေဝ် သၞေဝ်စိၚ် (v) to guide an elephant. [Cf.] နှေဝ်။ [Der.] သၞေဝ် (n) helm. ကဏောတ် 1 (n) top far or narrow end culmination summit. [id] ကၞောတ်၊ တၞောတ်။ တံဒေါဝ်ကၞောတ်ဂၠံၚ် (n) beginning middle and end of road. မံၚ်ကောံညးသ္ကံဒဵုကဵုစိုပ်ကၞောတ် (n) they stay with each other to the end. [Cf.] အတူ၊ အထောတ်၊ က္ဍဟ်၊ ဍိုပ်၊ ဍဟ်၊ မုဟ်၊ သၠုၚ်။ ကၞောတ်ဂၠံၚ် (n) {at} the far end of the street. ကၞောတ်ဆု (n) tree top. ကၞောတ်တဲ(ယ်) (adv) finally. ကဏောတ် 2 (n) skewer spit. [id ]ကၞောတ်၊ တၞောတ်။ ကမွဲကၞောတ် (n) bundle of small fish skewered together. လေံကၞောတ် (n) skewer. [Der.] ကၞောတ် (v) to fasten with a pin. စတ် (v) to prick. ကၞောတ်ၚေက် (n) stick for cleaning teeth. [Syn.] သ္က၊ လေံတုဟ်ၚေက်၊ လေံပေါတ်ၚေက်။ ကၞောတ်သော်(က်) (n) ornamental hair-pin. [id] တၞောတ်သော်(က်)။ ကဏောတ် (v) to fasten with a pin to skewer. [id] ကၞောတ်၊ တၞောတ်၊ ဇန်။ ကဏောဝ် (n) famine. [id] ကၞောဝ်။ [Der.] ကၠောဝ် to be starving. ကဏေံ ကဏေံ(မ်) (n) expletive in ဂစေံကဏေံ(မ်) (n) birds in general. [id] ဂစေံကၞေံ(မ်)၊ ဂစေံတၞေံ(မ်)။ ကဏေံ 1 ကဏေံ(အ်) (n) yesterday. နူကဏေံတေံ(အ်) (adv) (n) yesterday. နူကဏေံဗ္တံတေံ(အ်) (adv) (n) last night. [id] လက်ကဏေံ(အ်)။ [Cf.] ကဏ၊ ကဏိ။ ကဏေံ 2 ကဏေံ(အ်) (n) faeces. [id] ကၞေံ(အ်)။ ကၞေံစုတ် (v) defecate. [Syn.] အိက်စုတ်၊ အိက်ထောံ(အ်)။ [Cf.] အသုဘ၊ အိက်။ [Var.] ဝဲါ(ယ်) (n) excrement fertilizer manure. ကဏံ 1 ကဏံ(မ်) (v) to boil. [id] ကၞံ(မ်)။ ဍာ်ကၞံမံၚ် (v) water is boiling. ပုၚ်ကၞံမံၚ် (v) the rice is boiling. [Cf.] စိန်။ ကၞံတိုန် (v) to {come to the} boil. ကၞံလောလိန် (v) to boil tumbling aobut. ကဏံ 2 ကဏံ(မ်) (v) to build erect {public buildings} institute compile. [id] ခၞံ(မ်)။ ခၞံကျာ်(က်) (v) to build a pagoda. ခၞံပြကိုဟ် (v) to compile a treatise. ခၞံဗဒှ်(ဟ်) (v) to build to institute. ပ္တန်ဗဒှ် (v) [Cf.] ဒက်၊ ပ္တန်၊ ဗဒှ်၊ သိုၚ်။ [Der.] ဂဒံ(မ်) (n) room. [id] ခဒံ(မ်)။ ကဏံ 1 ကဏံ(အ်) (n) kind of lizard with protuberant eyes. [id] ကၞံ(အ်)၊ တၞံ(အ်)။ [Cf.] ကၞ၊ ခၞ၊ ထၞ။ ကဏံ 2 ကဏံ(အ်) (n) in this manner. [Syn.] ခိုက်ဏံ(အ်)၊ ခေၚ်ဏံ(အ်) ဗီုဏံ(အ်)၊ ဟဏံ(အ်)။ ကဏံ 3 ကဏံ(အ်) (n) anthill. [id] ကၞံ(အ်)၊ တၞံ(အ်)။ ကၞံဂြုန် (n) white anthill. [id] တၞံဂြုန်။ ကဏံ 4 ကဏံ(အ်) (v) to ulcerate. [id] ကၞံ(အ်)၊ တၞံ(အ်)။ ယဲမတ်တၞံ(အ်) (n) ophthalmia. [Cf.] သ။ ကဏှ်ေ 1 ကဏှ်ေ(ဟ်) (n) cross belt. [esp.] as royal insignia or badge of rank or office sash chapras. [id] ကၞေဟ်။ ကၠေဟ်ကၞေဟ် (v) to wear a cross belt. ကၞေဟ်ပံၚ်မဳ (n) braces. ကဏှ်ေ 2 (v) to attck launch an attack {on}. [id] ကၞေဟ်၊ စၞေဟ်။ တဝ်စၞေဟ် (v) to attack make war {on}. ထာန်စၞေဟ် (n) battlefield. [Cf.] ဇဵု(ဝ်)၊ ဗ္တိုက်။ စၞေဟ်ကေတ် (v) to capture. စၞေဟ်ကေတ်ဍုၚ်တံၚ်ဥု (v) captured Toungoo. စၞေဟ်ပ္ကာန် (v) to come to blow with. ကတက် 1 (n) nape of neck. [Syn.] ကွိုတ်ကံ(အ်)။ ကတက် 2 (v) to put on oneself or another to wear. [id] လ္တက်။ ဗိုက်လ္တက် (v) to put on wear. ဗိုက်လ္တက် (n) clothing to put on wear. ယာတ်လ္တက် (n) blanket worn as outer garment. [Cf.] ဗိုက်၊ ဗွိုက်၊ သၠိုက်၊ သၠိုၚ်၊ ဟဵု(ဝ်)။ လ္တက်ဂၠိက်ယာတ် (v) to put one’s clothes on. လ္တက်ထောံပလောံကဵုကောန်ၚာ်ညိ (v) Please put the baby’s shirt on him. လ္တက်ပလောံ(အ်) (v) to put on wear an upper garment. လ္တက်သ္ၚာ (v) to put on a monk’s robe. ကတက် 3 (v) to be miserly to be stingy. [id] ဂမ္တက်။ [Syn.] ခအေဟ်။ [Der.] ခတုက် (v) miser to be miserly. ကတၚ် (v) to be bitter to experience a bitter sensation. [id] က္တၚ်၊ ဂမ္တၚ်။ ကတၚ် ဂဥုဲဂမ္တၚ် (n) bitter medicine. ကတၚ် ဍေံတံလက်မံၚ်ဇိုၚ်သ္ၚိအဲဂှ်အဲက္တၚ်က္တောဝ် (v) I was offended by them using scurrilous language outside my house. [id] ဍေံတံလက်မံၚ်ဇိုၚ်သ္ၚိအဲဂှ်အဲဂမ္တၚ်က္တောဝ်။ ကတၚ် တၞးသၠီစဂမ္တၚ် (v)tragacanth leaf tastes bitter. [Cf.] ကြောံ(အ်)၊ ဍာတ်၊ ဖျး၊ ဖျိုတ်၊ ရိၚ်၊ ဟောတ်။ [Der.] ဟတၚ် (v) to be bitter. ကတၚ် က္တၚ်က္တောဝ် (v) to have one’s ears offended hate to hear {something} be unpleasant to the ear. [id] ဂမ္တၚ်က္တောဝ်။ ကတညု (adj.) [P.] grateful. [id] ကတဝေဒဳ။ ကတတ် (n) to cluck cackle. [id] က္တက်။ ကတတ် စာၚ်က္တတ်မံၚ် (v) the hens are clucking. ကတန် (n) repeated action visit. [id] လ္တန်၊ လတုန်။ ကတန် ကၠုၚ်မွဲလ္တန် (n) come and see us. ကတန် ဟီုသာ်ဏံပိလ္တန် (n) he repeated this three times. [Cf.] first sense အလန်၊ လန်၊ လှ်ေ(ဟ်)၊ ဝါ။ [Der.] တန်။ (v) to recur. [Var.] လ္တန်၊ လတုန်။ ကတန် လ္တန်အ္စာသဝ် (n) a visit from the doctor. ကတာ 1 (n) foreshore of river below bank alluvial soil {as an island reformed}. [id] လတာ။ [Cf.] သြၚ်။ [Syn.] ပရၚ်။ ကတာ 2 (n) see ဂဒူကတာ (n) ဟဒူကတာ (n) a kind of medicinal plant. ကတာတ် (v) to rub between the palms of the hands. [id] က္တာတ်။ ကတာန် (n) gizzard {of a fowl}. [id] က္တာန်။ ကတာန် ဂိက္တာန် (v) to have severe pain. ကတာ် ကတာ်(က်) (n) tongue. [id] လ္တာ်(က်)။ ကတာ် ကောန်လ္တာ်(က်) (n) uvula. ကတာ် ဂၠံလ္တာ်(က်) (n) palate. ကတာ် လ္တာ်ကျာံ(မ်) (n) species of pandanus. ကတာ် လ္တာ်ဂၠဴ (n) sassafras Lindera neesiana Bentham. ကတာ် လ္တာ်ပေဝ် (n) reed of oboe (ဟဝ်၊ ခၞောဲ(ယ်)။ ကတာ် လ္တာ်စဳ (n) seaweed. ကတိုၚ် (n) excavation pit quarry mine. [id] က္တိုၚ်။ ကတိုၚ် ဂၠံၚ်ကွဳဓါတ်က္တိုၚ်တိ (n) underground railway. [id] ဂၠံၚ်ကွဳပၟတ်အသၟဝ်တိ။ ကတိုပ် (n) dew mist snow. [id] လတိုပ်။ ကတေၚ် (n) cord-like part of anatomy nerve sinew muscle. [id] က္တေၚ်၊ လ္တေၚ်။ ကတေၚ် လ္တေၚ်အရီု(မ်) (n) nerve. ကတေၚ် လ္တေၚ်ဆီ(မ်) (n) vein artery. ကတေၚ် လ္တေၚ်တံၚ် (v) muscular cramp. ကတေၚ် က္တေၚ်ဒါန် (n) vein or lode of aluminium vein lode. [id] လ္တေၚ်ဒါန်။ [Cf.] ဖျုန်ဂဒံ(အ်)၊ ဖျုန်ဟဒံ(အ်)။ [Der.] တေၚ် (v) to be taut. ကတေန် (v) to be hard harden. [id] က္တေန်၊ ခတ်၊ မ္ၚိုဟ်၊ သ္ကီုဗိုန်ဗတ်ခိုၚ်ကၠိုက်၊ ကြံၚ်၊ ခိုၚ်။ ကတေဝ် (n) squid cuttle fish immature Wallago attu Bloch a kind catfish. [id] ကဍာ်။ ကတေဝ်ကြး (v) weep and wail. [id] က္တေဝ်ကြး။ ကတောတ် (n) wart. [id] က္တောတ်။ ကတောဝ် (n) ear. [id] က္တောဝ်။ ကတေံ (n) ကတေအ် squid cuttle fish. ကတေံ ကတေံ(မ်) (v) က္တေံအာ (v) to crawl. ကတေံ ကောန်ၚာ်က္တေံအာလ္တူကၞဳသ္ၚိ (v) the baby was crawling on the floor. [Cf.] ဂမာ၊ ဍအာ၊ ပၠာံအာ၊ ဗိုဟ်အာ၊ လာံအာ။ [Var.] က္သေံ(မ်)။ ကတဴ (v) to be hot. [id] က္တဴ။ ကတဴ တ္ၚဲက္တဴ (v) hot sun. ကတဴ သွဏံက္တဴကွေံ(ဟ်) (v) this curry is very hot. [Var.] ဂီု(မ်)၊ ဒၚ်။ [Der.] သ္တဴ (v) to heat. ကတဵု 1 ကတဵု(ဝ်) (v) to stand up get up rise up. [id] က္တဵု(ဝ်)၊ က္တဵုက္တဵု(ဝ်)။ လဗိုတ်စက္တဵုဒှ် (v) a storm arose. က္တဵုကြီုဇာဒၟံၚ်။ (v) ramp about. [id] က္ဍိုပ်က္တဴတိုန်၊ ဂြိပ်ဂစာန်ဒဝါန်အာ၊ ထ္လာ်တိုန်၊ ဒှ်မနောဒေါသ။ က္တဵုထ္တဴ (v) stand up. [id] နွံကဵုသတ္တိဒုၚ်အဍေဝ်အဍာ၊ ဒုၚ်ဍာ်ဇမၠိၚ်၊ ဒုၚ်လံလံ(အ်)။ က္တဵုဒှ် (v) to come into being come to existence materialize arise become be born as. က္တဵုဒှ်က (v) to become a fish. က္တဵုဒှ်ဒၟံၚ်ဂတာံထဝ် (n) she was born as a golden carb. က္တဵုဒှ်ဒၟံၚ်နကဵုဂၟေၚ်ဒၞောဝ် (v) striped. က္တဵုဒှ်ပ္ဍဲဍုၚ်သွဝ် (v) to born in the deva lokas. က္တဵုဒှ်ဗွဲသြပပါတိကဇ (v) born without inter-vention of parents. က္တဵုဒှ်မၞိဟ် (v) to be born. က္တဵုဒှ်ယဲဗှ်သၞာ (v) pine. [id] ဗှ်ဂၠိုက်ပ္ဍဲစိုတ်။ က္တဵုဒှ်ဟွံမာန် (v) that is impossible. [Cf.] ထ္ကဴ။ [Der.] တဵု(ဝ်) (v) to stand sow. က္တဵုနူသ္တိက် (v) to rise from one’s bed get up. က္တဵုဗဒှ် (v) to cause to become create. ကတဵု 2 (n) က္တဵု(ဝ်) [id] တၞံက္တဵု(ဝ်) (n) Cassia fistula. ကတဵု 3 (n) က္တဵု(ဝ်) [id] က္တဵုဏီ (n) a kind of medicinal plant. ကတး (n) water festival making at the beginning of the year and attended by rainmaking and fertility cceremonies. [id] အတး။ [Cf.] သၚ်ကြာန်။ [Var.] အတး။ ကတ္တာဓိက (n) [P. kattadhiko] superior agent. ကတ္တိက (n) [P. kathika] truth covenant. ကတ္တူ (n) large lizard. ကတ် 1 (n) class of medicinal herbs plant Costus speciousus. ကတ် 2 (v) to study. ပ္ကတ် (v) to send to school. မာံဗသိတ်အာကတ်ကွတ်စက်ပ္ဍဲဍုၚ်မာန်ချိတ်သတာ (v) Mem Ba Sat has gone to study engineering in Manchester. [Cf.] ပ္ကေၚ်၊ ဗ္တောန်၊ လ္ၚတ်။ [Der.] ကွတ် (n) branch of study. ကတ် 3 (n) ကတ်ကြာဲ(ယ်) (n) scissors. ကတ်ကြာဲမခေပ်ထပိုတ်တၞာၚ်တၞးဆုသောဲသောဲဗြဲဗြဲ(ယ်) (n) pruner. [Var.] ကြပ်ကြေဝ်။ ကတ်ကရာ (n) pellitory Anacyclus pyretlarum Acanthus ilicifolius L. ကတ်ကဝဲ (n) Helicteres isora L. [Syn.] ကတ်ထၟူ။ ကတ်ကွေဟ် (n) saussurea affinis Prunus puddum Roxbrugh. ကတ်ကွေံ ကတ်ကွေဟ် (n) saussurea affinis Prunus puddum Roxbrugh. ကတ်ချောဲ (n) furnaria parviflora a kind of mintwort a kind of medicinal plant. ကတ်စဳ (n) papaya. [id] ကစ္စဳ။ ကတ်ထၟူ (n) Helicteres isora L. [Syn.] ကတ်ကဝဲ(ယ်)။ ကတ်ဒုလဗာ (n) a kind of medicinal herb. ကတ်ပညာ (v) to pursue knowledge. ကတ်ဖဵု (n) box-myrtle tree Myrica nagi Lophopetallum wallichi Kurz. ကတ်ဗုၚ်က (n) gall shaped like crab’s claws on leaf of Rhus Succedanea tree used for medicinal and other purposes. ကတ်ဗ္တောန် (v) to learn. ကတ်မသုန် (n) the five ကတ် herbs traditionally used in medicine. namely ကတ်ကွေံ(ဟ်)၊ ကတ်ချောဲ၊ ကတ်ဒုလဗာ၊ ကတ်ဗုၚ်က and ကတ်ဖဵု(ဝ်)။ ကတ်ရိုဟ်ဗြဴ (v) a kind of medicinal herb. ကတ်လိက် (v) to study. ကတ်သြောံ ကတ်သြောအ် (n) caraway name applied to some trees of the cinnamomum spp. C innactum C multiflorum etc {Arab karawiya}. ကတ်ၚုဲ (n) a kind of medicinal herb. ကထခေါၚ် (n) sword fish. ကထဍော် (n) sea porcupine. ကထဝဲါ (n) Tavoy-fish. ကထဝ် (n) gold fish. [id] ကသာ်ထဝ်။ ကထာဝတ္ထု (n) [P. kathavatthuppakaranam] one of the books of the Abhidhamma. ကထိက (n) lecturer. ကထိုန် (n) eight lunar month roughly corresponding to November. [id] က္ထိုန်။ ကထိုန် ဂိတုက္ထိုန် (n) eighth month. ကထိုန် လလးက္ထိုန် (n) presentation robe rope presented to monk at end of Lent. [id] သ္ၚာက္ထိုန်။ [Var.] ဂထိုန်။ ကထုပ် (n) hat. [Cf.] ခၟော်(က်)၊ ထၟိၚ်။ [Syn.] ခပေဲ(ယ်)။ [Var.] အထုပ်။ ကထေၚ် (v) to bring together to bunch to lump. ကထေံ ကထေံ(မ်) (v) to shift to one’s place. [id] က္ထေံ(မ်)၊ က္ထေံအာ။ ကထေံ ကထေံ(အ်) (v) to hop on one foot. [id] က္ထေံ(အ်)၊ က္ထေံအာ။ [Cf.] ကမာပ်၊ ကမိုပ်၊ ထလာ်(က်)၊ ဒံၚ်၊ ယူ၊ မာပ်၊ ဆၚ်။ ကထဳ (n) rich man. ကထဳ တၟုဲကထဳ (n) recipient of pious hospitality. [Var.] သထဳ၊ သေထဳ။ ကထဳစက် (n) mill-owner. ကဒၚ် (n) fish roasted between two sticks which is one of the necessaries of the {kalok} spirit dance. {သွက်ဂွံလှ်ေကလော် for (kalok) spirit dance.} ကဒတ် (n) calf of the leg. [Syn.] ဂဒံဗြာတ်။ ကဒလုၚ် (n) eel small variety of eel. [id] ဒလုၚ်။ ကဒါတ် (n) liver three leaved caper tree Crataeva Roxburghii Brandis species of yam a kind of yam. ကဒါတ်စာၚ် (n) species of Garcinia. [Var.] ဂဒါတ်၊ ဂြိုဟ်။ ကဒေါတ် (n) a kind of fig Ficus Hispeda. ကဒဵု 1 (n) to cover up close. [id] ဂဒဵု(ဝ်)။ ကၞိက်ဂဒဵု (v) to conceal. [Cf.] အုပ်၊ ကဒဵု(ဝ်)၊ ဂဒဵု(ဝ်)၊ ဂိုပ်၊ ဂြောပ်၊ ဒဵု(ဝ်) ဒလဝ်၊ ဒဝ်။ ဂဒဵုဂြောပ် (v) to cover up. ဂဒဵုဍာ်နုၚ်သွုၚ် (v) to cover up a pot of drinking water. ဂဒဵုတလာ (v) to close the lid of a box. ဂဒဵုထောံကဵုလၟဳ (v) cover it with the lid. ဂဒဵုန (v) to cover a basket. ကဒဵု 2 (n) civet civet cat. ကဒံ ကဒံ(အ်) (n) funnel tunnel. ကဒံၚ် (n) fish roasted between two sticks used in ကလော် spirit dance. ကဒြၚ်ဗှ် (n) dolphin-porpoise. ကဓီု (n) place of abode a Mon city that was famous in the old days time Sadhame. [id] သဓီု(မ်)၊ ဒတန်၊ ထာန်၊ ဒန်။ ကနၚ်သဳ (n) [place-name] Tenasserim. [Var.] နၚ်ကသဳ၊ တနၚ်သဳ။ ကနန် 1 (n) [id] ကၞန်၊ ကၞောန်။ ကၞန်သ္ၚု (n) broken rice. [id] သ္ၚုကၞန်။ ပုၚ်ကၞန်သ္ၚု (n) cooked broken rice. [Var.] ကၞန်။ ကနန် 2 (n) [id] ကၞန်၊ စၞန်။ ကၞန်တဲ(ယ်) (n) index finger. [Syn.] ကပုဟ်တဲ(ယ်)၊ တဲစၞန်၊ ပုဟ်တဲ(ယ်)၊ လပုဟ်တဲ(ယ်)။ [Var.] စၞန်၊ စၞောန်။ ကနဟ် 1 (n) lever stick specially shaped for throwing at small game boomerang. [id] ကၞဟ်၊ လေံကၞဟ်။ [Der.] ကၠဟ် (v) throw. ကနဟ် 2 (v) to be other to be different. [id] တၞဟ်။ ညးတၞဟ်သ္အာၚ် (pron.) the other. လိက်တၞဟ်တၞဟ်သာ်။ (n) books of different kinds various books. [Cf.] သ္အာၚ်။ တၞဟ်ခြာ (v) to be different to differ. တၞဟ်သ္အာၚ် (v) to the other. တၞဟ်ဟွံမွဲအဇၚ်မွဲရ (n) it is none other than Ajeang. ကနာန် (n) a kind of creeper. ကၞာန် (n) ကၞာန်ဇြုံ။ [id] ကနာဲ (v) to be destitute to be in difficulties. [id] ကၞာဲ(ယ်)၊ ကာဲတၞာဲ(ယ်)။ ကနိပ် (n) see ကဏိပ် (n) head quantifier for objects arranged in groups. ကနေန် (n) sting stinging organ. [id] ကၞေန်။ ကနေန် ကၞေန်သာဲ(ယ်) (n) bee’s sting. ကနောတ် (n) see ကဏောတ် (n) top far or narrow end culmination summit skewer spit. [Cf.] ကနတ်။ ကနောန် (v) to point to. [id] စၞောန်။ ကနံၚ် (n) burning. [id] ခၞံၚ်။ ကနံၚ် သ္ၚိခၞံၚ် (n) funeral pyre. [Der.] စံၚ် (v) to burn. ကနး (n) [colloq] thin sheet or leaf. [id] တၞး။ ကနး ဂဥုဲတၞး (n) tobacco leaf. ကနး ထဝ်တၞး (n) gold leaf. ကနး မိက်ဂွံချူလိက်မွဲတၞး (n) I want to write a letter. ကနး လိက်တၞး (n) label display bill. [Cf.] တရေက်၊ သၠ၊ လှ။ ကနး လိက်မွဲတၞး (n) one page. ကနး တၞးခၞိၚ် (n) leaf shaped metal plate suspended from kdtiung {hti} of pagoda or clapper of bell so as to jingle in wind. ကနး တၞးဆု (n) leaf of tree. ကန္တာ 1 (n) [P.] love enjoyment charming woman. ကန္တာ 2 (n) [P.] wilderness forest. တြဴကန္တာ (n) wood land road. ဝါကန္တာ (n) desert. ကန် (n) the zodiacal sing Virgo six sign of the zodiac. ကန်ညာ (n) small tree of tidal forests Hibiscus tiliaccusl from which light wood and fibres for rope-making are obtained. [Var.] [id] ဂ္ညာ။ [Der.] က္ညာ (n) maiden. ကနှ (v) to flame. ကနှဗ္စဳ (v) to shine to glisten. ကနှဝ် (n) [P. kinnaro] demigod a class of demigods in the service of Kuvera. [id] ကနရ်၊ ကနဝ်။ ကနှိၚ် (n) bell. [id] ခၞိၚ်။ ကနှံ ကနှံ(မ်) (v) to build to make to compile to institute. [id] ခၞံ(မ်)။ ကနှံတိသော (v) to arrange a coronation ceremony. ကပကိုၚ် (n) small kind of cat-fish Macrones vittatus Bloch small sorubium. ကပဍေၚ် (n) Tenasserim bream bream. [id] ကပ္ဍေၚ်၊ ကညှေဝ်။ ကပဏှ် (n) small snake-head Ophiocephalusgachaua Hamilton Buchanan. [id] ကပၞဟ်။ ကပတ် (n) canal creek connecting main waterways a short cut on a river or stream. [id] လပတ်၊ ကြုၚ်လပတ်။ ကပနး (n) mango fish. [id] ကဗၞး။ ကပန် (n) eel long-fened eel Anguilla nebulosa. ကပလိုက် (n) Bombay duck bummalo kind of small fish Harpodon nehereus. [id] ကခၟောဝ်။ ကပလိုက်ကှ်ကှ် (n) dried Bombay duck dried bummalo. ကပလေၚ်ပုၚ် (n) whiting any several types of small silvery-grey sea-fish a kind of small cylindrical bodied fish. ကပလှု (n) mullet fish. ကပအ် (v) see ကပံ(အ်)။ ကပအ် လ္ပံညာတ် (v) to dream of. ကပအ် လ္ပံညာတ်ဇြုံဇာတ် (v) to dream of a cobra. ကပအ် ဝှပ်ကပံ(အ်) (n) dream. (v) to dream. [id] သွပ်လ္ပံ(အ်)။ [Cf.] ဝှပ်၊ သွပ်။ ကပါ် (n) half of a viss 50 ticals weigh 50 ticals weigh 50 rupees side direction one of two sides half part segment. [id] လ္ပာ်(က်)။ ကပါ် အာလ္ပာ်တာဲဂှ်ညိ (n) go towarts the hut. ကပါ် က္ၜဳနွံစာလ္ပာ်(က်) (n) it has the river on both sides. ကပါ် ပန်လ္ပာ်ဒးပါ်ရ (n) he divided it into four shares. ကပါ် မသုန်ကၠံလ္ပာ်(က်) (n) five hundred and fifty. ကပါ် ဝိုၚ်လ္ပာ်ဖာတေံ(အ်) (n) go round that way. [Cf.] ကရေက်၊ ကဝက်၊ ကဝိုက်၊ ကွဳ၊ ဂတှ်ေ၊ ဂၠံၚ်၊ စွံ(အ်)၊ က္ထဴ၊ ထကုတ်၊ ဒ္ကဴ၊ ဒိုဟ်၊ ပသာ၊ ဖာ၊ ဘာ်(က်)။ [Var.] အပါ်(က်)၊ ပါ်(က်)။ [Der.] ပါ်(က်) (v) to halve. ကပါ် လ္ပာ်ဖာ (n) side direction. ကပါ် လ္ပာ်သွံရာန် (n) trading association. ကပိုက် (v) to strike dash dash against to launder by beating on a stone to be torn out up rooted. [id] လပိုက်။ ကပိုက်ကြာတ်ကြဴ (v) to launder. ကပိုက်ဂၠိက်ယာတ် (v) wash the clothes. ကပိုက်ဖျေံ (v) to throw down violently dash down. [Syn.] second sense ကဆံၚ်၊ ဇီု(မ်)၊ လပိုက်။ [Der.] ပိုက် (v) to tear out off. ကပိုဟ် (n) reed used for mats of various species reeds of Arundo donax L. and other species. Used for matting. [Var.] အပိုဟ်၊ သ္ပိုဟ်။ ကပုၚ် (n) earthenware-pot in which brine is boiled to contact salt. [Var.] လပုၚ်။ ကပုဟ် (n) index finger breadth of index finger {in some areas of thumb} as linear measure inch. [id] လပုဟ်။ ကပုဟ် လပုဟ်ဇိုၚ် (n) second toe. ကပုဟ် လပုဟ်တဲ (n) index finger. [Cf.] မိဟ်၊ ၝောံတဲ(ယ်)။ [Syn.] စၞောန်တဲ(ယ်)၊ တဲစၞောန်၊ ပုဟ်တဲ၊ လပုဟ်တဲ။ [Var.] လပုဟ်။ ကပေါတ် (n) gear property equipment furniture belongings. ကပေါတ် (n) see အပေါတ် (n) tools instruments gear. ကပေါတ်ကညောတ် (n) gear baggage luggage. ကပေါတ်ကညောတ် ကပေါတ်ကညောတ်ကရိယာသွက်ဂွံချူချာဲ(ယ်) (n) stationery. ကပေါတ်ကညောတ်မရပ်စပ်ပ္ဍဲသ္ၚိ (n) house hold goods. [id] ဒြပ်ဝၚ်။ ကပေါတ်ကညောတ်သွက်ဂွံဒက်ရမ် ကပေါတ်ကညောတ်သွက်ဂွံဒက်ရံ(မ်) (n) scaffolding. [id] စၚ်ဇုက်။ ကပေါတ်ကယျိုၚ် (n) ornaments jewellery or ornament used for personal adornment. ကပေါတ်ကရိယာ (n) necessaries. [id] ကရိယာဗာ၊ ကြိယာဗာ၊ တၚ်မနွံပၟိက်သွက်ပရေၚ်လမျီုသ္ဂောံဂျိုၚ်၊ သံၚ်သာရ။ ကပေါတ်ကရိယာမရပ်စပ်စကာသွက်ဂဥုဲ (n) medicator. [id] မၞိဟ်ပကောံသွံဂဥုဲ၊ ပူဂဵုမစၞောန်ထ္ၜးကဵုသွက်ဂွံသုၚ်စဂဥုဲ။ ကပေါတ်ကရိယာသွက်မဇိၚ်ထ္ပက်ပ္ကဴထ္ပက်ဇာ (n) accessories for embroidery or lacework. ကပေါတ်ကြိယာ (n) gear instruments. ကပေါတ်ကြိယျာ (n) implement tool instrument appliances appurtenances accessories. ကပေါတ်ကၠောန်ကဵုတိ (n) earthenware. ကပေါတ်ချေံ (n) harness. ကပေါတ်ဂ္ညိ (n) decoration ornament clothes and ornaments. [id.] ကပေါတ်ဂ္ညိလၚ်္ကာရ။ ကပေါတ်ဂ္ညိဂ္ညာတ် (n) adornment. [id] ကပေါတ်ကယျိုၚ်ကယျဝ်၊ ဂ္ညိ။ ကပေါတ်ဂြပ် (n) belongings. ကပေါတ်စ (n) eatables. ကပေါတ်စသုၚ် (n) material food food-stuffs. ကပေါတ်တိတ်နူဍာ် (n) fishery products. ကပေါတ်တိတ်နူတိ (n) mineral products. ကပေါတ်တောၚ် (n) objects fashioned on lathe. ကပေါတ်တြေံတြဟ် (n) antique. ကပေါတ်ဒၞပ်ခလှာစောတ် (n) roller skates. [id] ကပေါတ်ဒၞပ်ခလှာမဍိုက်တသောဝ်အာလ္တူဂၠးမုက်တိကဵုဂၠးမုက်ဍာ်ကလောံ(အ်)၊ ဒၞပ်ခလှာ။ ကပေါတ်ဓရဳဓရ (n) earthenware. ကပေါတ်နာနာသာ် (n) assortment. ကပေါတ်ပလတ် (n) illegal trading black-market trade. [id] ကပေါတ်ဒမၠုက်။ ကပေါတ်ပလတ် မၞိဟ်သွံကပေါတ်ဒမၠုက် (n) black marketer. ကပေါတ်ပၠောပ် (n) import. ကပေါတ်ဖာန် (n) glassware. ကပေါတ်ဖဴ (n) kitchen equipment. ကပေါတ်ဖွက်သွက်ဂွံတိတ်တရဴ (n) hand luggage. ကပေါတ်ဗၞိက် (n) commodity goods. ကပေါတ်မကၠောန်ပ္တိတ် (n) product. [id] ကပေါတ်ပ္တိတ်။ ကပေါတ်မကၠောန်ပ္တိတ်လဝ်နကဵုပ္သဲ (n) ironware. ကပေါတ်မကၠောန်ပ္တိတ်လဝ်နကဵုပ္သဲဍာ် (n) tin-ware. ကပေါတ်မကၠောန်ပ္တိတ်လဝ်နကဵုသြန် (n) silver-ware. ကပေါတ်မကၠောန်လဝ်နကဵုဆု (n) wood work. [id] ဒကုတ်ဒ္တန်မကၠောန်လဝ်နကဵုဆု၊ ကွတ်ပညာသၟာဓဇဲ(ယ်)၊ ဗဳသ္ကဝ်၊ ပိက်တကာ။ ကပေါတ်မဍိုန်ေဍာတ်သာက္ဍာ ကပေါတ်မဍိုန်ေဍာတ်သာက္ဍာ မစုတ်စအပ္ဍဲဓုပ်ဂွဳကပေါတ် (n) wadding. ကပေါတ်မနွံပၟိက် (n) necessary things. [id] အပေါတ်မနွံပၟိက်၊ ပ္စဲ(ယ်)၊ ဗ္စဲ(ယ်)၊ သၠုဲ(ယ်)။ ကပေါတ်ယန် (n) lacquer-ware. ကပေါတ်ဝတ္ထုဂမၠိုၚ် (n) things. [id] ဝတ္ထုပစ္စဲဂမၠိုၚ်။ ကပေါတ်သိုၚ်သ္ၚိဌာန် (n) hardware. ကပေါတ်သုၚ် (n) drinkable. ကပေါတ်သ္ၚိ (n) furniture household furniture or necessary things. ကပေါတ်သ္ၚိ (n) furniture. {မပ္တံ (n) ect. ခါတ် (n) a cot a bedstead. ဂဗံက် (n) table. တလာ (n) box. ဒု (n) bureau.} [Cf.] အပေါတ် [id] ကပေါတ်၊ ကြိယာဗာ။ ကပေါတ်သွံရာန်ဟွံတိတ် (n) surplus goods. ကပေါတ်ဟွံမွဲပၟိက်တုဲထောံတ္ၜက်လဝ် (n) leavings. [id] စွံလဝ်။ ကပေါဝ် (n) acacia soap acacia creeper Acacia concinna De Candolle. [id] တၞံကပေါဝ်။ ကပေါဝ် စစ်ကပေါဝ် (v) to pour a decoction of the soap acacia is the name given to the birth feast of the Mon. ကပေဲါ (n) a kind of flowering creeper Jasminum pubescens Willdenow. [id] ခပေဲါ၊ သ္ပောဲ။ ကပံ ကပံ(အ်) (v) to dream. [id] လ္ပံ(အ်)။ ကပး (n) anvil. [Syn.] ဒၞဳဓၟာတ် (n) [Var.] ပး။ ကပ္ပာ (n) axe. [Var.] မုဲ(ယ်)။ ကပ္ပဳယဘန် (n) [P. Kappiya bhandam] suitable gift. ကပ် 1 (n) mat of woven split bamboo. [Cf.] ကၟဝ်၊ ခေါဇဴ၊ နှာ၊ သ္ကဝ်၊ သၞာ။ ကပ် 2 (n) natural disasters an era calamity time of catastrophe. ကပ်ဂၟုဟ် (n) chick or bamboo screen spread over the thwarts of a boat for sitting on. ကပ်ဒုန် (n) bamboo matting for use as building materials. ကပ်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်လီု (n) economic depression. ကပ်ယဲ (n) time of pestilence. ကပ်ဝိဝဋ္ဋ (n) period of regeneration of the world. ကပ်ဝိဝဋ္ဋဋ္ဌာယဳ (n) duration between a world’s genesis and its extinction. ကပှ် 1 (n) wave. [id] လပှ်(ဟ်)။ ဇွိုန်လပှ်(ဟ်) (n) swell. ထ္ၜူလပှ်(ဟ်) (v) to be seasick. လပှ်ဇၟး (n) surf. လပှ်ဗက်ပါ (n) the wave were breaking. ကပှ် 2 (n) elephant’s trunk. [id] လပှ်၊ လပှ်စိၚ်။ {a kind of shrub Tourne fortia rox urgii Clarke.} [Syn.] ခါလပှ်စိၚ်။ ကပှ် 3 (v) to pick up. [id] လပှ်(ဟ်)။ [Cf.] တ္ၜိုတ်၊ ထ္ၜ၊ ထ္ၜၚ်၊ ၜိုတ်။ [var.] လပှ်(ဟ်)။ ကပှ် 4 (v) ကဝ်ကပှ်(ဟ်) (v) to be broken of. ပှ်(ဟ်) (v) to be displaced. ကပၞာဲသတ် (n) see ကသ္ဍိ။ ကဖလုဟ် (n) large mullet. ကဖဵု (n) lime. [id] ခပဵု(ဝ်)။ ကဖျုန် (n) meat and fish. ကဗဂေါၚ် (n) garfish Belone cancila Hamilton Buchanan. ကဗတီု (n) fork-tailed cat-fish. ကဗနာံ (n) fish Cyprius sophore small river fish Barbus stigma Hamilton Buchanan. [id] ကမၞေံ။ ကဗလိကာဟာရ (n) [P. kabalinkaha aharo] material food. ကဗဝဲါ (n) octopus [id] ကအဝဲါ။ ကဗဴဇုတ် (n) loach botia Berdmorei Blyth loach Acan thopsis Botia Lepidocephalus and Nemacheilus spp barbel. ကဗံၚ်ဗာ (n) species of goby. ကဗံၚ်ဗှ် (n) mermaid small variety of pond skater dolphin whale. ကဗံၚ်ဗှ်ကၠိက် (n) dugong Dugong dugon. ကဗံၚ်ဗှ်တၟက် (n) merman. ကဗံၚ်ဗှ်ၝောံ (n) mermaid. ကဗျၜှ်ေချေတ် (n) antiphonal chant {usually amusing or satirical} sung to accompaniment of drums on festive occasions. ကဗၞး (n) mango fish. [id] ကပနး။ ကဗၠက် (n) variety of freshwater herring. [Cf.] ကဗၠိက်။ ကဗၠိက် (n) the freshwater herring Notopterus kapirat Lacepede. ကဗၠိက် ဗ္တကဗၠိက် (n) metal pennant attached to rod surmounting umbrella of pagoda. ကမ (n) insect. [id] ကၟ၊ စၟ။ ကမ စၟအဂြၚ် (n) locust. ကမ စၟကသော်(က်) (n) woolly-bear caterpillar. [id] စၟတေသာ်(က်)။ ကမ စၟကြေက် (n) lac insect Coccus lacca. ကမ စၟကၠဵုကျာ် (n) kind of hornet. [Cf.] ထိုၚ်၊ ထောဝ်၊ ဟိုၚ်။ [Var.] ကၠဵုကျာ်။ ကမ စၟခတပ် (n) grasshopper. ကမ စၟခြံ(အ်) (n) insect. ကမ စၟဂဒေံ(အ်) (n) cockroach. ကမ စၟစၚ်စေဝ် (n) dung beetle. ကမ စၟဍာ်ကၟာ (n) water skipper. ကမ စၟတလန် (n) edible grub found in marsh date-palm (ၜဝ်ကလန်) စၟဗ္တက် (n) mosquito larva. ကမ စၟယဲ(ယ်) (n) microbe bacillus. ကမ စၟလက်လိၚ် (n) firefly. ကမ စၟသတ် (n) silkworm. [id] စၟသသုတ်။ ကမ စၟသြောံ(အ်) (n) weevil. ကမ စၟဟဳဟောဝ် (n) golden beetle. ကမ စၟဟန် (n) moth. ကမက် 1 (n) handle by which something is lifted or carried subscript consonant. [id] ကၟက်။ နကၟက် (n) subscript. [Cf.] တဝ်။ ကွက် (v) to hang up or of. [Der.] ဝှက် (v) to carry by a handle. [id] သွက်။ ကၟက်ကာ (v) handle of tea kettle. ကၟက်ဂြိုဟ် (n) kidneys. [Syn.] ကဝက်ဂြိုဟ်၊ စွက်ဂြိုဟ်။ ကၟက် (n) neck lace. [id] ကၟက်ကံ(အ်)။ ကၟက်ဂွာ (n) coral neck lace. ကမက် 2 (n) male of the species usually referring to animals. [id] ကၟက်၊ တၟက်။ က ကၟက် (n) male fish. ကမၚ် 1 (n) guard guardian attendant keeper. [id] ကၟၚ်၊ ပၟၚ်။ ကဵုပၟၚ်ပၟဲဂဝ် (v) to provide the womb with a guardian to perform the protective rite over a pregnant woman. [Der.] မၚ် (v) to watch over. ပၟၚ်အပေါတ် (n) butler. ပၟၚ်ချေံ(ဟ်) (n) groom syce. ပၟၚ်ဂၠဴ (n) cow herd. ပၟၚ်ဂြပ် (n) guardian spirit of treasure. ပၟၚ်တရၚ် (v) watch man durwan. ပၟၚ်တှ်(ဟ်) (n) wet nurse. [Cf.] ဗမဴ၊ ဗၟဴ။ ပၟၚ်ပၟဴ (v) guard. ပၟၚ်လမျီု (n) body guard. ကမၚ် 2 (n) a kind of creeper {a kind of medicinal plant} Combertum decandrum Roxburgh. [id] ကၟၚ်။ ကမၚ်ကရ် (n) mythical fish or sea monster {makra}. ကမၚ်ကရ် (v) mythical fish or sea monster. [id] ကမၚ်ကဝ်။ ကမညာန် (n) incense myrrh. ကမတ် 1 (n) certification. [id] ကၟတ်၊ စၟတ်၊ ပၟတ်။ စၟတ်တဲ (n) signature. [Der.] စၟတ် (v) to certify. လိက်သ္ပစၟတ် (n) certificate. ကမတ် 2 (n) [id] ကၟတ်၊ ရမတ်။ ဍာ်ကၟတ် (n) tears. [id] ဍာ်ရမတ်။ ပၠဳဍာ်ရမတ် (v) to be bathed in tears. ကမတ် 3 (v) to examine to interrogate try bring to trial to certify. [id] ကၟတ်၊ စၟတ်။ မၞိဟ်စၟတ်လိက် (n) examiner. [Der.] စၟတ် (n) certification. စၟတ်အမှု (v) to try hear a case. စၟတ်ဍေံပ္ဍဲရုၚ်ပၞာန်ဏောၚ် (v) he will be tried by court martial. စၟတ်ပရောဲ(ယ်) (v) to arrange marriage. စၟတ်မွဲ (v) to interrogate. စၟတ်သက်သဳ (v) examine witnesses hear evidence. ကမတ် 4 (n) grass weeds portion of food. [id] ကၟတ်၊ ကၟောတ်။ ကမတ္တရှ်(ဟ်) (n) morsels of food. ကၟောတ်ဒဇိပ် (n) dubba grass. ကၟောတ်ဗၞုဟ်ကံ(မ်) (n) reed saccharum Sara. ကၟောတ်လၟာန် (n) wild rice. ကၟောတ်သၠခိုဟ် (n) kusa grass. ကၟောတ်ၜုန်ပြေၚ် (n) meadow grass saccharum Spon taneum. ကမတ် 5 (n) [id] ကၟတ်။ ကၠၚ်ကၟတ် (n) gall. ကမနာံ (n) black and red tail systomus. [id] ကမၞာံ၊ ကမၞေံ။ ကမပဏှ် (n) sardine oil sardine Glupea longipes Cuvier and Valenciennes. ကမဝ် 1 (n) woollen blanket carpet woolen garment. [id] ကၟဝ်။ ယာတ်ကၟဝ် (n) blanket. [Cf.] ခေါဇာ၊ ယာတ်အုပ်၊ ယာတ်ဂ။ ကမဝ် 2 (n) rattan lashing of bamboo floor. [id] ကၟဝ်၊ ကၟဝ်ဏဳ။ ကွဝ် (v) to bind strips together. ကမဝ် 3 (n) young leaves freshly opened bud embryo young leaf emerging from bud quarter or section of citrus fruit. [id] ကၟဝ်၊ လၟဝ်၊ လၟောဝ်။ တြုံကၟဝ်ကျာ် (n) future Buddha Bodhisatta. [id] တြုံလၟဝ်ကျာ်၊ တြုံလၟောဝ်ကျာ်။ လဳမဴၜာကၟဝ် (n) two quarters of orange. [Der.] ကၟဝ် (v) to put out leaves. ၜဝ် (n) internal cavity. [id] တ္ၜဝ်။ ကၟဝ်ဆု (n) young leaf. ကမဝ် 4 (v) to multiply. [id] ကၟဝ်၊ ပၟဝ်။ ဇိုၚ်ကၟဝ် (n) multiplier. [id] ဇိုၚ်ပၟဝ်။ [Der.] ပၟဝ် (v) to increase. ကၟဝ်မဂတောန်။ (v) to reckon with the aid of beads. [id] ပၟဝ်မဂတောန်။ ကမဝ် 5 (v) to begin to put out leaves. [id] ကၟဝ်။ ကမအောန်ဍာ် (v) helpless person person with no one to depend upon. ကမာ 1 (n) thank reservoir cistern. [id] ကၟာ။ ဇိုၚ်ကၟာ (n) embankment of tank. [id] ဇဵုကၟာ။ ဍာ်ကၟာ (n) tank. {place-name} ကမာဝက် (n) Kamarwak village. [Cf.] ကး၊ ခတိုဟ်၊ ဂွပ်၊ ပိုၚ်။ ကၟာက (n) fish-trap consisting of excavation connected with creek by anrrow channel which is dammed and the trap drained to take fish which have entered. ကၟာဍာ်(က်) (n) water pond. ကၟာဓရာ (n) spool holder. [Cf.] အၚ်၊ စြာၚ်၊ လှာ၊ သိုၚ်။ ကမာ 2 (v) to be geminate. [id] ကၟာ။ ကောန်ကၟာ (n) twins. ကမာ (n) [id] ကၟာ။ ကၞုကၟာ (n) oyster. ကမာက် (n) foot print footstep. [id] ကၟာ်(က်)၊ လၟာ်(က်)။ ကမာက် လၟာ်ဇိုၚ် (n) footprint. [Der.] ကွာ်(က်) (v) to walk. ကမာၚ် 1 (n) wall of brick or stone. [id] ကၟာၚ်။ [Cf.] ဒဒၚ်။ ကၟာၚ်ဍုၚ် (n) city wall. ကမာၚ် 2 (n) foot-rope foot-chain. [id] ကၟာၚ်။ ညးတံဒက်စိၚ်ကဵုကၟာၚ် (n) they tether elephants with foot-chains. ကမာၚ် 3 (n) [id] ကၟာၚ်။ ဂစေံကၟာၚ်အိုၚ် (n) pied hornbill. [Var.] ဂစေံမဳအိုၚ်၊ ဂစေံမာဲအိုၚ်။ ကမာတ် 1 (n) vulture. [id] ကၟာတ်။ ကၟာတ်အာၚ် (n) species of hornbill. [id] ကၟာၚ်အိုၚ်။ ကမာတ် 2 (n) stopper. [id] ကၟာတ်။ [Cf.] တၚ်။ [Syn.] ကသံ(အ်)၊ တသံ(အ်)။ [Der.] မာတ် (v) to stop up. ကမာန် (n) plaited or twilled work of cane or bamboo. [id] ကၟာန်။ ကမာန် တာန်ကၟာန် (v) to engage in basketry. [Der.] တာန် (v) to plait. ကမာဲ 1 (n) present. [id] ကၟာဲ(ယ်)။ [Var.] စၟာဲ(ယ်)၊ စၟာဲစၟိန်၊ တၟာဲ(ယ်)။ ကမာဲ 2 (v) to carry on a shoulder strap or sling. [id] ကၟာဲ(ယ်)၊ တၟာဲ၊ စၟာဲ။ စၟာဲထိုၚ် (v) to carry a Shan bag. [Cf.] ကဝ်၊ ဂၠေၚ်၊ တ္ၚိန်၊ ဒယိုန်၊ ဒလိၚ်၊ ဒြိပ်၊ ၜယိုန်၊ ဗာ၊ မိန်၊ ယိုက်၊ ယဵု(ဝ်)၊ လေၚ်၊ ဝှက်၊ သွက်။ ကမိ (v) to be new. [id] ကၟိ၊ တၟိ။ ကမိ ဣဏံဗၠေတ်မံၚ်ကလေၚ်ကၠောန်တၟိ (v) this is wrong do it over againg. ကမိ ဍုၚ်ကွာန်တၟိ (n) new town and villages. ကမိ ပလောံတၟိ (v) a new shirt. ကမိ မၞိဟ်ကၠုၚ်တၟိ (v) new comer. [opp.] ကရေံ(မ်)၊ တြေံ(မ်)။ ကမိ တၟိချေဲ(ယ်) (v) to be brand new. ကမိၚ် (v) to announce apprise of. [id] ကၟိၚ်၊ ပၟိၚ်။ ကမိၚ် မၞိဟ်ပၟိၚ်ပၟဟ် (n) public crier. ကမိၚ် ဟီုပၟိၚ် (v) to announce. [Der.] မိၚ် (v) to hear. ကမိတ် (n) piece of burning wood fire brand. [id] ကၟိတ်၊ ကၟိတ်ကၟတ်၊ ကၟတ်ကၟိတ်။ ကမိန် 1 (n) basket fish-trap a funnel shaped fishing basket cage trap for large animals. [id] ကၟိန်။ [Cf.] ကယဝ်၊ ခမၚ်၊ ဂွဝ်၊ တေပ်၊ တီု(မ်)၊ ဓၟၚ်။ ကမိန် 2 (n) royal power sovereignty. [id] ကၟိန်။ ပ္ကၚ်ရၚ်ကၟိန်ဍုၚ်မန် (n) ruled the Mon country. [Cf.] နှောဝ်၊ သၞောဝ်။ ကၟိန်ဍုၚ် (n) sovereignty kingship. [id] ကၟိန်ကၟာန်၊ ကၟိန်ပြမာန်။ ကမိပ် (n) chin. [id] ခၟိပ်။ ကမိုၚ် 1 (v) to uproot to be uprooted. [id] ကၟိုၚ်။ ပိုက်ကၟိုၚ် (v) to blow down. ၜံက်ကၟိုၚ် (v) to grub up. ကမိုၚ် 2 (v) to lope bound. [id] ကၟိုၚ်ဂြိပ်။ ကၠကၟိုၚ်ဂြိပ်ကၠုၚ် (v) the tiger came bounding awy. ကမိုန် (n) dam embankment. [id] ကၟိုန်၊ တၟိုန်။ ကမိုန် ဒက်ကၟိုန် (v) to build a dam. [id] ဒက်တၟိုန်။ [Cf.] စြာၚ်၊ သာၚ်။ ကမိုပ် (v) to hop with the feet together to jump and land with the feet together. [id] ကၟိုပ်။ [Cf.] ကထေံ(အ်)၊ ထလာ်၊ ဒံၚ်၊ ယူ။ ကမိုဟ် (v) to over flow to be full to the brim to run over. [id] ကၟိုဟ်၊ တၟိုဟ်။ ကမိုဟ် အိုဟ်တၟိုဟ် (v) to be full to the brim. ကမိုဟ် တၟိုဟ်စိုတ် (v) to make happy. [Cf.] ဒလိၚ်စိုတ်။ ကမိုဟ် ပုတၟိုဟ် (v) to swell up. ကမု (v) to be white. [id] ကၟု၊ ဗ္တာၚ်။ ထဝ်ဗ္တာၚ် (n) platinum. [id] ထဝ်ကၟု။ က္ဍိုၚ်ဗ္တာၚ် (n) royal white umbrella. [id] က္ဍိုၚ်ကၟု။ [Cf.] ကိုဟ်၊ ဂွု၊ ဗ္တာၚ်။ [Der.] ဗု (v) to be white. ကမုက် 1 (n) nightmare. [id] ကၟုက်၊ လၟုက်။ ကမုက် 2 (v) to have a nightmare. [id] ကၟုက်၊ လၟုက်၊ ဆဵုဂဗပရေံ(အ်)။ [Der.] ကၟုက် (n) nightmare. [id] လ္ပံပရေံ(အ်)၊ လ္ပံဟွံခိုဟ်။ ကမုဟ် 1 (n) bamboo thick or texture. [id] ဂၟုဟ်။ ကွဝ်ဂၠုဟ် (v) to make bamboo chicks. ကမုဟ် 2 (v) to cool to be cool. [id] ကၟုဟ်။ ဇွဟ်ကၟုဟ် (n) cold fit in fever. ဍာ်ကၟုဟ် (n) cold water. [Cf.] ထ္ၜိုဟ်၊ ဗ္ၜိုဟ်။ [Der.] ၜိုဟ် (v) to be cool. ကမုဟ် 3 (v) to sprinkle asperge. [id] လၟုဟ်။ အတးဂှ်ဗၠာဲဂမၠိုၚ်လၟုဟ်ဍာ်မြမောဝ် (v) at the new years festival the young men sprinkle scented water on people. [Cf.] စရိုဟ်၊ ထ္ၜိုဟ်၊ ဗရဲ(ယ်)။ [Der.] ၜှ်ော(ဟ်) (v) to sprinkle. ကမေၚ် (n) outer portion of house in Saim usually without roof built with interstices between floor boards and used for domestic offices which amy be entered without invitation and without removing foot wear veranda. ကမေၚ် သ္ၚိရေၚ်ကၟေၚ်ဆက် (n) terrace of houses with continuous veranda in front. ကမေၚ် ကၟေၚ်ကျာ (n) veranda. [Cf.] အဖိုၚ်ကျာ၊ သ္ၚိကျာ၊ သ္ၚိဒုၚ်ကျာ။ [Cf.] ဒယူ။ ကမေတ် 1 (v) to make for the use of another. [id] ကၟေတ်၊ ကၟေတ်ဗဒှ်၊ ကမၠောန်ကၟိတ်။ ကမၠောန်ကၟေတ် (n) trade profession. [id] ကမၠောန်လၟေတ်။ [Cf.] ကၟောန်။ [Der.] ကၠောန်ၜိုတ် (v) to wait on. ကမေတ် 2 (v) to tire out. [id] လၟေတ်။ ဍောၚ်ၜိုတ် (v) to be tired. ထ္ဍောၚ်လၟေတ် (v) to be fatigued. [id] လၟောၚ်လၟေတ်။ ကမေန် (v) to climb using feet and hands. [id] ကၟေန်။ ကမေန် ကၟေန်တိုန် (v) to climb up keeping the body pressed against the object. ကမေပ် (n) short post supporting the centre of a bean. [id] ကၟေပ်။ ကမေဝ် (n) timber tree of tidal forest. [id] ကၟေဝ်။ ကမောတ် (n) see. ကမတ် (n). ကမောတ် ကၟောတ်ဟန် (n) waste matter rubbish trash. [id] အရာမဟွံလုပ်အဝေါၚ်ကေၚ်ကာ။ ကမောန် (v) to wrap tightly round one to hasten. [id] ကၟောန်၊ တၟောန်။ ကမောန် ကၟောန်ပလောံ(အ်) (v) to wrap one’s jacket tightly round one. [id] တၟောန်ပလောံ(အ်)။ ကမောန် ဂတ်လဝ်ဇုက်ဂၞိၚ်ကဵုကၟောန်မံၚ် (v) fasten you belt tight. [Syn.] ကညောန်။ [Der.] မောန် (v) to be tightly secured. ကမော် ကမော်(က်) (n) calculation account. [id] တၟော်(က်)။ ကမော် တော်ကၟော်(က်) (v) to cast up accounts. [id] တော်တၟော်(က်)။ [Der.] တော်(က်) (v) to calculate. ကမော် တော်(က်) (v) to explain to point out. [id] တၟော်ထ္ၜး။ ကမော် တၟော်ဂၞန် (v) arithmetical calculation. ကမေံ ကမေံ(မ်) (n) ကုံကမေံ(မ်) (n) saffron. ကမေံ ကမေံ(အ်) (n) to pull oneself up by the hands. [Cf.] ကၟေန်၊ ဂွာန်၊ ဒံၚ်။ ကမဳ 1 (n) roof. [id] ကၟဳ၊ ကၟဳသ္ၚိ။ ကၟဳစိၚ် (n) ridge pole. ကမဳ 2 (v) to roof thatch. [id] ကၟဳ။ ကၟဳကဵုကြောပ်တိ (v) to roof with tiles. [Der.] ကၟဳ (n) roof. ကမဳ 3 (v) to await hope {for} look forward to long for expect. [id] စၟဳ။ အဲစၟဳမံၚ်မၞးလံကွေံရ (v) I have been awaiting for you a long time. ပိုဲစၟဳဗၞုဟ်တ္ၚဲဍုၚ်ပိုဲဗၠးၜးအာ (v) we awaited the day of our country’s independence. စၟဳဗၞုဟ် (v) to await expectantly hope for. စၟဳညာတ် (v) to catch sight of make out. စၟဳရံၚ် (v) to watch for. [id] ရံၚ်စၟဳ။ [Cf.] မၚ်။ ကမဵု 1 ကမဵု(ဝ်) (n) clump tussock thicket bunch. [id] ကၟဵု၊ တၟဵု။ ပ္ကဴၜါတၟဵု(ဝ်) (n) two bunches of flowers. [Cf.] တၟဵု(ဝ်)၊ ရာပ်၊ ရာံ(မ်)။ ကၟဵုဒုန် (n) clump of bamboo. ကၟဵုပြေၚ် (n) a kind of grass used in medicine. ကၟဵုရာပ် (n) thicket. ကမဵု 2 ကမဵု(ဝ်) (n) ejected residue of betel chew. [id] ကၟဵုဇဗၠု။ ကမံက် 1 (n) handful of rice or other cohesive food. [id] လၟံက်။ [Cf.] ဇဟာၚ်၊ ဇဟာၚ်တဲ(ယ်)။ ကမံက် 2 (v) to scoop up. [id] ကၟံက်၊ တၟံက်။ ကေတ်ဗြံက်ကၟံက်ဍာ်(က်) (v) he took the dipper and scoop up some water. [id] ကေတ်ဗြံက်တၟံက်ဍာ်။ [Cf.] ဂၠံက်၊ သာတ်။ [Syn.] တုက်၊ တၟံက်၊ ဒလာၚ်၊ ပၟံက်။ ကမံၚ် (n) forehead of elephant. [id] ကၟံၚ်။ [Cf.] ကၞေၚ်။ ကမး 1 (n) yoke of cart. [id] ကၟး၊ ပၟး။ က္တောဝ်ကၟး (n) yoke pin hole. တဝ်ကၟး (n) yoke pin. ကမး 2 (v) to be clear bright evident to appear. [id] ကၟး၊ တၟး။ အကးတၟးဇး (v) clear sky. [id] အကးတၟး။ ကၠးတၟး (v) to be clean distinct. တ္ၚဲတၟးမံၚ် (v) the sun is shining. ယးတၟး (v) to shine brightly. တၟးဇး (v) to be clear. ကမ္ပာန် (n) boat life boat. ကမ္ပာန် ဖျေံက္ဍိုက်ကမ္ပာန် (v) lower and load the life boat. ကမ္မဇ (n) that which springs from karma. [id] ဟိုတ်ကံ(မ်)။ ကမ္မတဳ (n) [Eng.] committee. ကမ္မထာန် 1 (n) [P. kammathan] formula for meditation formula for mortuary meditation [esp.] in connexion with funeral rites. ကမ္မထာန် 2 (n) corpse funeral. စံၚ်ကမ္မထာန် (v) to cremate. ပလံၚ်ကမ္မထာန် (v) to attend a funeral. ဖျေံကမ္မထာန် (v) to perform funeral ceremonies. ကမ္မပထ (n) [P.] course or means of action. ကမ္မပထ ကမ္မပထစှ်(ဟ်) (n) the ten ways of virtuous action. ကမ္မပထစှ် (n) the ten ways of virtuous action. ကမ္မရူ (n) variety of Crinum with fragrant bulb valerian allheal valeriana hardweckii. ကမ္မဝါစာ (n) selection form sacred Pali texts recited by monks according to the ritual performed. [id] ကမ္မဝါတ်။ ကမ္မဝါတ် (n) see ကမ္မဝါစာ (n). ကမ္ၚေဟ်သမ္ၚံက်သမ္ၚာတ် (v) to be anxious. ကမ် 1 (n) bullet shell round cartridge. ကံတရဴမ (n) six rounds of ammunition. ကံဂရာတ် (n) shot. ကံမၠံက် (n) shell. ကံသၞာတ် (n) cartridge. ကမ် 2 (n) Karma law of good and bad actions the cumulative product of a person’s past actions determining his destiny at any given time. [Cf.] ဝိပက်။ ကမျ (n) defeat. [opp.] ဇၞး။ ကျ (v) to be defeated. ကမျူနေတ် (n) communist. ကမျေဝ် 1 (n) beauty. ကျေဝ် (v) to be pretty. ကမျေဝ် 2 (v) to adorn decorate. ကမျေဝ်ကၞာထး (v) to decorate a ceremonial pavilion. [Var.] ကျိုၚ်၊ ဖျေံ(အ်)။ ကမြအ် (n) mad man crazy fellow. [id] တမြံ(အ်)၊ ကြံ(အ်)။ ကမြာတ် 1 (n) class of major offences against monastic rule punishable by expulsion from order. [Cf.] ပဲါစိုတ်။ ကမြာတ် 2 (v) to splash about. ဍာ်ခန်ခန်ကမြာတ်ဒးလုံဇကုဍေံ(ဟ်) (v) the muddy water splashed all over him. [Der.] ကြာတ် (v) to swill. ကမြာတ်ဍာ်(က်) (v) to splash water about. ကမြာတ်ဒး (v) to splash. ကမြာတ်ဍာ် (v) to splash water about. ကမြာတ်ဒး (v) to splash. ကမြေတ် 1 (n) creak creaking. [id] တမြေတ်။ ကမြေတ်ကွဳ (n) creaking of cart. ကမြေတ် 2 (v) to creak. [id] ကြေတ်။ ကမြေတ်ကွဳ (n) creaking of cart. ကမြောံ ကမြောံ(အ်) (n) savour savouriness pleasant or succulent flavour. တမြောံ(အ်)။ ကြောံ(အ်) (v) to taste succulent. ကမြဴ 1 (n) proclamation narration beginning. ကမြဴ 2 (v) to cry aloud proclaim shout loudly to make an effort. ကမြဴလွဳ (v) to put forth strenuous effort. (adj.) strenuous. [id] ကမျဴလွဳပရာ၊ ပ္တိတ်ဇြဟတ်လွဳသ္ဇိုဟ်သ္ဇိုဟ်နက်နက်။ ကမြဴလွဳသၟိၚ်မသုန် (n) the five proclamations proper to a king. {viz. to urge reproof piety thrift defence and justice}. ကမြဴလွဳ (v) to put forth strenuous effort. (adj.) strenuous. [id] ကမျဴလွဳပရာ၊ ပ္တိတ်ဇြဟတ်လွဳသ္ဇိုဟ်သ္ဇိုဟ်နက်နက်။ ကမြဴလွဳသၟိၚ်မသုန် (n) the five proclamations proper to a king. {viz. to urge reproof piety thrift defence and justice}. ကမြံ ကမြအ် (n) mad man crazy fellow. [id] တမြံ(အ်)၊ ကြံ(အ်)။ ကမြံ ဍေံကမြံအဲထေၚ် (n) I think he is crazy. ကမြး (v) to spread. ကမြး ဗွဲကမြး (adv) broadly particularly. ကမှဟ် see ကမှ်။ ကမှဟ် (n) besom broom sweeping brush. {see ကမှ်(ဟ်)၊ ကၟဟ်။} ကမှာဲ (n) egg. [id] ခၟာဲ။ ကမှေၚ် (n) courtyard verandah an open space or platform in the front of house. {see ကမေၚ်၊ ကၟေၚ်} ကမှေၚ် (n) courtyard. [id] ကၟေၚ်၊ တၟေၚ်၊ တၟေၚ်သွက်တိမ္ၚးသ္ၚိ။ ကမှောံဗှ် (n) froth scum. ကမှော် ကမှော်(က်) (n) hole hollow place {as of a tree} entrence to a hollow. ကမှဵု (n) clumb bunch. [id] ကၟဵု(ဝ်)၊ တၟဵု(ဝ်)။ {see ကမဵု(ဝ်)၊ ကၟဵု(ဝ်)၊ တၟဵု(ဝ်)။} ကမှ် 1 (n) bundle of twigs or rice stalks used for sweeping besom. [id] ကၟဟ်၊ တၟဟ်။ ကွဟ်တၟဟ် (v) to sweep. [id] ကွဟ်၊ တွဟ်။ ကမှ် 2 (v) [id] ကၟဟ်၊ ပၟဟ်။ မၞိဟ်ကၟိၚ်ကၟဟ် (n) public crier. [id] မၞိဟ်ပၟိုၚ်ပၟဟ်။ ကမှ် 3 (v) [id] ကၟဟ်။ ကတိုၚ်ကမှ်(ဟ်) (v) to be jubilant. [id] က္တိုၚ်ကၟဟ်။ ကမၞတ် (n) end top extremity. ကမၞတ် ကမၞတ်တဲ(ယ်) (adv) finally. ကမၞတ်တဲ (adv) finally. ကမၞုဲ (n) eunuch pansy sissy. ကမၞောတ် 1 (n) ဂၠဴကမၞောတ် (n) milch cow. [Der.] ပတ် (v) to massage milk. ကမၞောတ် 2 (v) to be angry to harbor resentment. အဲကမၞောတ်လဝ်စိုတ်ကဵုဍေံ(ဟ်) (v) I have a feud with him. ဍေံတံကမၞောတ်လဝ်စိုတ်ညးသ္ကံ(အ်) (v) they have a feud with each other. ထေဲကမၞောတ် (v) to be angry. [Cf.] စိုတ်က္တဵု(ဝ်)၊ စိုတ်ဂိ၊ ထေဲ။ [Der.] ကမၞောတ် (n) anger. ကမၞောတ်စိုတ် (v) to harbor resentment. [Cf.] စိုတ်က္တဵု(ဝ်)၊ စိုတ်ဂိ၊ ထေဲ(ယ်)။ [Der.] ကမၞောတ် (n) anger. ကမၞောတ်စိုတ် (v) to harbor resentment. [Cf.] စိုတ်က္တဵု(ဝ်)၊ စိုတ်ဂိ၊ ထေဲ(ယ်)။ [Der.] ကမၞောတ် (n) anger. ကမၠ (v) ဖေက်ကမၠ (v) to be afraid to fear. ကမၠ ဘကမၠ (v) to frighten. ကမၠက် (v) to be blind. [Syn.] ဂၠု၊ မတ်ကၠက်၊ မတ်ဂၠု။ [Der.] ကၠက် (v) to be blind. ကမၠၚ် (v) to be orphaned. [id] တမၠၚ်။ ကမၠၚ် တမၠၚ်လ္အာတ် (n) beggar. ကမၠၚ် တမၠၚ်လ္အာတ်အကြာဂၠံၚ် (n) panhandler. ကမၠတ် (n) thief house breaker burglar. ကမၠတ် ကမၠတ်အောပ်မံၚ် (v) {of thief} lurk prowl. [Cf.] ဒမၠ။ [Der.] ကၠတ် (v) to steal. ကမၠာတ် (v) to fear to frightened. ကမၠိ (n) filth dirt depravity sin guilt. [Cf.] မိဟ်၊ မၠိုက်၊ သၠိုက်။ [Der.] ကၠိ (v) to be muddy. ကမၠိတ် (v) to be smooth. [id] တမၠိတ်။ ကမၠိတ် ဍာ်တမၠိတ် (n) smooth water. ကမၠိုက် (n) see ကမၠိ (n). ကမၠိုၚ် (n) well. [id] ပလိုၚ်၊ ဍာ်ကမၠိုၚ်။ [Der.] ကၠိုၚ် (v) to bore. ကမၠေၚ် (n) glutinous rice [esp.] prepared for eating. [id] တမၠေၚ်။ ကမၠေၚ် သြောံတမၠေၚ် (n) rice plant paddy of varieties yielding glutinous rice. [id] သြောံပလေၚ်။ [Der.] ကၠေၚ် (v) to be oily. ကမၠေၚ် ကမၠေၚ်ဇၞော်(က်) (n) white variety of glutinous rice. ကမၠေၚ် ကမၠေၚ်တၚ်ၜဴ (n) red variety of glutinous rice. ကမၠေၚ် ကမၠေၚ်ယာသြိုဟ် (n) a variety of glutinous rice. ကမၠေၚ် ကမၠေၚ်လမ္စံက် (n) black hill rice. [Syn.] ပလေၚ်ကစံက်။ ကမၠေၚ် ကမၠေၚ်လ္ၚာပ်စိၚ် (n) variety of glutinous rice. ကမၠေၚ်ဇၞော် (n) white variety of glutinous rice. ကမၠေၚ်တၚ်ၜဴ (n) red variety of glutinous rice. ကမၠေၚ်ယာသြိုဟ် (n) a variety of glutinous rice. ကမၠေၚ်လမ္စံက် (n) black hill rice. [Syn.] ပလေၚ်ကစံက်။ ကမၠေၚ်လ္ၚာပ်စိၚ် (n) variety of glutinous rice. ကမၠေဝ် (v) to make a noise. [id] ကမၠေဝ်ကမၠံၚ်။ [Cf.] ပြိၚ်၊ ဗရု။ [Syn.] ညာန်။ [Der.] ပလေဝ် (n) noise. ကမၠောန် (n) work royal attendants female attendants occupation business enterprise task job caller calling. ကမၠောန်ကၟိတ် (n) employment business prospects. ကမၠောန်ဂယိုၚ်လမျီု (n) livelihood. ကမၠောန်တမ္ၚာ (n) fishery. ကမၠောန်တွဳ (n) retinue attendants. ကမၠောန်ဒၞာပ် (n) piece-work. [id] ကမၠောန်ထပိုတ်လဝ်လိၚ်ခၟာၚ်ဒတုဲ(ယ်)။ ကမၠောန်ပတှ်ေစ (n) earnings. ကမၠောန်ပ္တိုန်ပ္ဍိုက်ဗၞိုက်နကဵုက္ၜၚ်ကျာ (n) airline. [id] ကမ္မနဳပ္တိုန်ပ္ဍိုက်ဗၞိက်နကဵုက္ၜၚ်ကျာ။ ကမၠောန်ဗြဴစရာဲဍုၚ် (n) prostitution. [id] ပွမရပ်စပ်ထောံညံၚ်ရဴသ္ဂောံစိုပ်အာကဆံၚ်မုက်ဍောတ်မတ်သဝ်။ ကမၠောန်ဗြဴဗြဴ (n) female attendants. ကမၠောန်မကေတ်တာလျိုၚ် (n) undertaking. [id] အရာမဒုၚ်လဝ်လျိုၚ်၊ ကတိ။ ကမၠောန်မကဵုၚုဟ်မးသ္ပပ္တံကဵုအခိၚ်စှ်ေကမၠောန် (n) time work. [id] ကမၠောန်စှ်ေကမၠောန်ကဵုနာဍဳ။ ကမၠောန်မဒုၚ်ကေတ်တာလျိုၚ် (n) services. ကမၠောန်မလှေက်မလှံၚ် (n) odd jobs. ကမၠောန်မှောၚ်မှ (n) concubines. ကမၠောန်ရၚ်တၠုၚ် (n) work task responsibility. ကမၠောန်အပြောံ (n) any job that come by. [id] ကမၠောန်ဟွံရုဲ(ယ်)။ ကမၠောန်အိန် (n) certain Apsaras Alambusa. ကမၠောန်ၜက်ဆက် (n) unfinished piece of work. ကမၠောဝ် (n) famine. [Der.] ကၠောဝ် (v) starve be famished be hungry or thirsty. ကမၠဴ (n) dumb person. [Der.] ကၠဴ (v) to be dumb. ကမၠံ ကမၠံ(မ်) (n) nipple pap udder. [id] ကမၠံတှ်(ဟ်)၊ က္ဍိုပ်တှ်(ဟ်)။ ကယာ 1 (n) Kayah name of one of Tibeto-Burman speaking national groups of the Union of Bruma an ethnic group in Bruma. ကယာ 2 (v) to lift up to be lift up come loose. ကၟက်စက်ကယာအာ (v) the handle has come off the suitcase. [Cf.] ကညံ(အ်)၊ ကလာဲ၊ ကွာ၊ ထ္ၜ၊ ထ္ၜၚ်၊ ပၚ်၊ ပ္တိုန်၊ ယာ၊ ယဵု၊ လာဲ။ [Der.] ယာ (v) to raise. ကယာဗာ (n) materials necessaries. ကယီုကျာ (n) lungfish. ကယျ 1 (n) defeat. ကယျညး (n) he who defeated in fight or combat. ကယျ 2 (n) [Saim] body. တသိုက်ကယျ (n) bodily wellbeing. [Var.] ကာယျ။ ကယျညး (n) he who defeated in fight or combat. ကယျဝ် 1 (n) blind aloes. ကယျဝ် 2 (n) ဇုက်ကယျဝ် (n) a kind of shrub. ကယျဝ် 3 (v) expletive in ကယျိုၚ်ကယျဝ် (v) to adorn with jewellery. ကျဝ် (v) to adorn. ကယျာန် (v) to dispute argue. ကယျာန် ကယျာန်ဒဝါတ် (v) to dispute. ကယျာန် ကယျာန်ပဲါ(ယ်) (v) to refuse to reject. [Cf.] ရပ်အရေဝ်။ [Der.] ကယျာန်သေက် (v) to quarrel. (n) quarrel. ကယျာန်ဒဝါတ် (v) to dispute. ကယျာန်ပဲါ (v) to refuse to reject. ကယျာန်သေက် (v) to quarrel. (n) quarrel. ကယျိုၚ် 1 (v) to decorate adorn. အေ ချေံဗှ်ေသွက်ဂွံကဝါ်ထပိုဲကယျိုၚ်လဝ်တုဲရဟာ (v) have you decked out your horse ready for the novice’s procession? ကယျိုၚ်ကယျဝ် (v) to adorn with jewellery. (n) decoration ornament. ကယျိုၚ်ကျိုၚ် (v) be decked with. [id] ဖျေံကျိုၚ်။ ကယျိုၚ်လဝ်ဂၠံၚ် ကျေဝ်ဗွဲမလောန် (v) they decorated the streets very handsomely. ကယျိုၚ် 2 (n) article of jewellery. ကယျိုၚ်ကယျဝ် (n) jewellery. ကယျိုၚ်ခရှ် (n) motley garb of layman. ကျိုၚ် (v) to adorn oneself. ကယျိုၚ်ကယျဝ် (n) jewellery. ကယျိုၚ်ကယျဝ် (v) to adorn with jewellery. (n) decoration ornament. ကယျိုၚ်ခရှ် (n) motley garb of layman. ကယျိုဟ်တၟၚ် (n) a kind of creeper Combretum decandrum Roxburgh. [id] ကယျိုဟ်ကၟၚ်၊ ကယျိုဟ်ဟၟၚ်။ ကယျု (n) maggot. ကယျေက် (v) to tickle. ကယျော (v) to be deceitful. ကယျောၚ် 1 (v) to make a ringing noise to ring. ကယျောၚ် 2 (n) house-altar. [id] ကယျောၚ်ကျာ် [Cf.] ခါန်ကျာ်၊ သ္ၚိကျာ်။ [Syn.] သိၚ်ကျာ်။ ကယျောဝ် 1 (n) height of man standing with up stretched hand as linear measure. ကယျောဝ် 2 (v) to stretch reach for to bend forward to slope. ကယျောဝ်ကံ(အ်) (v) to bend the neck. ကယျောဝ်စှ်ေ (v) to slope down. ကယျောဝ်လုပ် (v) to enter a room stooping as a mark of respect. [Cf.] ခစိုၚ်၊ ဂစိုၚ်၊ ဂၠောန်။ ကယျောဝ်ကံ(အ်) (v) to bend the neck. ကယျောဝ်စှ်ေ (v) to slope down. ကယျောဝ်လုပ် (v) to enter a room stooping as a mark of respect. [Cf.] ခစိုၚ်၊ ဂစိုၚ်၊ ဂၠောန်။ ကယျဳ (v) to be water logged to be seaking wet. ကယျဴ (n) heddles of a loom through which the warp passes for weaving. ကရၚ် 1 (n) doorway door. [id] တရၚ်။ တၟာတ်တရၚ် (v) to close bar lock the door. ဒမုၚ်တရၚ် (n) threshold. ဒဝ်တရၚ် (v) to shut the door. ပံက်တရၚ် (v) to pone the door. ပါၚ်တရၚ် (n) gate gateway doorway. သၠတရၚ် (n) {leaf of} door. ကရၚ် 2 (n) account tabulation inventory manifest list. [id] စရၚ်။ ရပ်စရၚ် (v) to keep accounts. [Cf.] အၚ်။ စရၚ်အခိၚ် (n) time table. စရၚ်ဗၞိက် (n) invoice. စရၚ်သြန် (n) bill. ကရၚ် 3 (n) deed business affairs. သရၚ်ကိစ္စ (n) business affairs. သရၚ်ပါပ် (n) evil deed. [Cf.] အမှု၊ ကိစ္စ။ ကရတ် 1 (v) to take a short cut. [id] ကြတ်။ ကရတ် 2 (n) fish-basket a kind of basket for catching fish used in pairs to take mud-fish in shallow creeks with open bottom and hole in top for hand similar domed basket with closed top used for penning chicks. [Cf.] ကိုပ်။ [Var.] ကရေက်၊ ကရုတ်။ ကရတ် 3 (n) crossing. [id] ကြတ်။ ဂၠံၚ်ကရတ် (n) short cut. ကြတ်တတ် (v) warp. [Der.] ကြတ် (v) to cross. ကရန် (v) to bristle make a number of shallow of shallow incisions. ကရန် သော်ကရန် (n) stubbly hair. ကရပ် 1 (n) vicinity near next to. [id] တရပ်။ တတ်အာတရပ်ဘာ (n) crossed to the vicinity of the monastery. သ္ၚိဍေံတရပ်ဇိုၚ်က္ၜဳဇၞော်(က်) (n) his house is near the sea. [Cf.] ဇိုၚ်၊ ဗဒဲါ(ယ်)။ [Der.] ကြပ် (v) to be near. တရပ်လဝ် (v) to bring near. ကရပ် 2 (v) to bring together close fold. [id] တရပ်။ မြာ်တရပ်ဍုၚ် (v) the peacock is closing its tail. [Cf.] ခ္ဍောပ်၊ ခ္ဍိုပ်။ တရပ်ဏံ(အ်) (adv) here about. [id] တရပ်ဒၞာဲဏံ(အ်)။ ကရဝ် (n) shed sticks holding upper and lower threads of warp apart in loom. ကရာ 1 (v) to be spread out. [id] ခရာ။ ကရာ 2 (n) ကတ်ကရာ (n) Acanthus ilicifolius pellitory Anacyclus pyrethrum. ကရာၚ် 1 (n) file. [id] တြာၚ်။ ကြာၚ် (v) to file down. [id] တြာၚ်။ တြာၚ်ကြာၚ်ဆု (n) rasp coarse file. တြာၚ်ကြာၚ်သၞေံတဲ(ယ်) (n) nail-file. [id] တြာၚ်ကြာၚ်သၞေံတဲ မစုတ်လဝ်ပ္ဍဲသ္ကေပ်သၞေံတဲ(ယ်)။ ကရာၚ် 2 (n) iron hook or goad to drive an elephant hook for guiding an elephant. [id] တြာၚ်။ ကရာၚ်စိၚ် (n) elephant-goad ankus iron hook used by elephant driver. [id] တြာၚ်စိၚ်၊ ခၜံက်၊ ခၜံက်စိၚ်၊ တာံ(မ်)။ ကရာၚ်ခဝ်ဇဝ် (n) flower bud. ကရာၚ်စိၚ် (n) elephant-goad ankus iron hook used by elephant driver. [id] တြာၚ်စိၚ်၊ ခၜံက်၊ ခၜံက်စိၚ်၊ တာံ(မ်)။ ကရာတ် 1 (n) small brush. [esp.] one used clean wool or cotton in weaving. ကရာတ်သာခါ (n) a kind of fine cloth. ကရာတ်သော်(က်) (n) bristle brush. [Cf.] သပေါတ်။ [Der.] ကြာတ် (v) to swill. ကရာန် 1 (n) [Eng.] land grant. ကရာန် 2 (n) ကုံကရာန် (n) saffron. ကရာန်ဂါကံ (n) yoke put on pairsoner’s. ကရာန်ဂါကံ(အ်)။ ကရာပ် 1 (n) clip peg of split bamboo horizontal slat securing attap walling cleft bamboo stick used in grilling fish etc. [id] တရာပ်။ [Der.] ကြာပ် (v) to press between two surfaces. ကရာပ်က (n) pincers to roast fishes. ကရာပ်သော် (n) hairpin hair clip. ကရာပ် 2 (v) to fasten between two surfaces. [id] တရာပ်၊ ကြာပ်။ ဒၞာကြာပ်ကေကတ် (v) to cut off trap between two parties. [Cf.] ဒဗိုန်။ ကရာပ်က (n) pincers to roast fishes. ကရာပ်သော် (n) hairpin hair clip. ကရာဲ (n) sword. [id] ကြာဲ၊ မြကရာဲ။ ကရာဲ ကတ်ကြာဲ (n) scissors. ကရိ (n) one who executes the order of the king. ကရိတ် (n) cicada. [Var.] စၚ်ရိတ်။ ကရိယာ (n) something which can be used for some purpose accessories parts commodity product material. [id] အကွက်၊ အဘိုံ(အ်)၊ ဇွောံ(အ်)၊ ဘိုံ(အ်)၊ သွက်။ ကရိယာဇွောံပက်လၟုဟ်ဍာ် (n) sprayer. ကရိယာပသေက်သၟိၚ် (n) coronation regalia. Namely က္ဍိုၚ်ဗ္တာၚ် (n) the white umbrella. ဒၞပ် (n) footwear. ပၞိက်ကၟဝ် (n) yak tail fly-whisk. သၞာ်ရတ် (n) a scepter. ၝောံကိုတ် (n) the crown. ကရိယာပ္တိတ်ဗၞိက် (n) {pol} instruments of production. ကရိယာဖ္ဍတ်ခၟာဲစာၚ် (n) incubator. ကရိယာမကဵုဓါတ်ဂမ္တဴ (n) convector. ကရိယာမတ္ၜတ်ကၞာတ်ခရာဇမ္ၚောဲသွက်ဂွံပန်ဗလးဏာ (n) range-finder. ကရိယာမတ္ၜတ်ကၞာတ်ဇြဟတ်ကသဳတိ (n) seismograph. [id] ကရိယာမတ္ၜတ်ကၞာတ်ဇြဟတ်တိချဳ၊ ကရိယာစံၜတ်ဇြဟတ်တိချဳ။ ကရိယာမတ္ၜတ်ကၞာတ်ဍာ်ဗြဲ (n) rain-gauge. ကရိယာမတ္ၜတ်ကၞာတ်ဒ္ကဴ (n) protractor. ကရိယာမတ္ၜတ်ဇြဟတ်ပ္ဍဵုပိန်ကျာ (n) sphygmomanometer. ကရိယာမထိၚ်ကဵုသွက်ဂွံချဳဒရာၚ်ဗီုပၟိက်စိုတ်နွံ (n) regulator. ကရိယာမဒ္ဇက်ဒ္ကဴ (n) set square. ကရိယာမပ္တတ်ထိၚ်အုပ်လဝ်အစောံသတ္တိအနုလက်ကၠိုက် (n) reactor. ကရိယာမဗလးပ္တိတ်ကဵုဓါတ်ဂမ္တဴ (n) radiator. ကရိယာမရၚ်တၠုၚ်ကဵုညံၚ်ရဴဟဂွံမိၚ်ရမျာၚ် (n) silencer. [id] ကရိယာမကလေံကဵုဗရုရမျာၚ်၊ ကရိယာမစဵုဒၞာကလေံထောံဗရုရမျာၚ်။ ကရိယာမရပ်စပ်သွက်ဂွံခွာတ်စ (n) scraper. [id] ခဝါတ်။ ကရိယာလွဟ် (n) equipment. [id] ကပေါတ်ကရိယာ။ ကရိယာသွက်ကျာသ္ဂောံလုပ်တိတ် (n) ventilator. ကရိယာသွက်ဂွံဗလးရမျာၚ် (n) transmitter. ကရိယာသွက်ဂွံလၟုဟ်ဍာ် (n) sprinkler. ကရိုက် (n) suitability fit exact capacity exactitude just right. ကရိုက် ဒးကရိုက် (v) to fill to capacity. ကရိုက် သ္ပကရိုက်စိုတ် (v) do as you feel inclined. (adv) do as you like please. [Cf.] ပရိုက်။ [Der.] ကရိုက် (v) to be suitable. ကရိုက် ကရိုက်ကရိုက် (adv) suitably. ကရိုက် ကြိုက် (v) to suit. ကရိုက် ကရိုက်စိုတ် (adv) as you please. [id] စိုတ်မၞး။ ကရိုက်ကရိုက် (adv) suitably. ကရိုက်စိုတ် (adv) as you please. [id] စိုတ်မၞး။ ကရိုၚ် (v) ကရိုၚ်ကၠောန် (v) to work as an itinerant labourer in the harvest season to assist in labour. ကရိုၚ် ကရိုၚ်ကၠောန်ဗ္ၚ (v) to work in the rice harvest. [Der.] ကြိုၚ် (v) to wander aobut. ကရိုၚ်ကၠောန် (v) to work as an itinerant labourer in the harvest season to assist in labour. ကရိုၚ်ကၠောန်ဗ္ၚ (v) to work in the rice harvest. ကရိုတ် 1 (n) conduct behavior. [id] စရိုတ်၊ သီုစိုတ်သီုစရိုတ်။ သီုစိုတ်သီုကရိုတ် (adv) in act and intention in earnest. [id] သီုစိုတ်သီုစရိုတ်။ ကရိုတ် 2 (n) [id] စရိုဟ်။ ဇုက်ကရိုတ် (n) breast-rope of harness. [id] ဇုက်စရိုဟ်။ ယာတ်ကရိုတ် (n) scarf worn over breasts. [id] ယာတ်စရိုဟ်။ [Cf.] စရိုတ်၊ စရိုဟ်။ [Der.] သိုတ် (v) to cover the breasts. ကရိုန် (n) floral design fret-work. [id] တရိုန်။ ကရိုပ် 1 (n) heavy rain. [id] တရိုပ်။ ဂူတရိုပ် (v) to rain in torrents. ကြိုပ် (v) to wallow. ကရိုပ် 2 (v) to lead to water. [id] တရိုပ်၊ ကြိုပ်။ တရိုပ်စိုတ် (v) t be satisfied. တရိုပ်ပြေၚ် (v) to lead buffaloes to water. ကရိုဟ် 1 (v) to be pour out to pour lustrate let fall. [id] စရိုဟ်။ ကရိုဟ်ဍာ် (v) to lustrate dedicate by pouring out water while monk recites Buddhist formula. [id] စရိုဟ်ဍာ်။ ကရိုဟ်ဇၞိက် (v) to throw a casting net. [id] စရိုဟ်ဇၞိက်။ ကရိုဟ်စုတ်အပ္ဍဲ (v) to pour into. [id] စရိုဟ်စုတ်အပ္ဍဲ။ [Cf.] ချာဲ၊ ဂရောဲ၊ စဝ်၊ ဗဗိုဟ်၊ ဗိုဟ်၊ လၟုဟ်။ [Der.] စရိုဟ်ဍာ် (n) strainer. ကရိုဟ် 2 (v) slope down too much {of roof}. ကရိုဟ်စုတ်အပ္ဍဲ (v) to pour into. [id] စရိုဟ်စုတ်အပ္ဍဲ။ ကရိုဟ်ဇၞိက် (v) to throw a casting net. [id] စရိုဟ်ဇၞိက်။ ကရိုဟ်ဍာ် (v) to lustrate dedicate by pouring out water while monk recites Buddhist formula. [id] စရိုဟ်ဍာ်။ ကရီု (n) roar. မိၚ်ကရီုဇာဒိသိုၚ် (n) he heard the lion’s roar. [Syn.] ဂဂဵု။ [Der.] ကြီု (v) to roar. ကရီု ကရီုဇာဒိသိုၚ် (n) lion’s roars. ကရီု ကရီုဗြဲ (n) thunder. ကရီုဇာဒိသိုၚ် (n) lion’s roars. ကရီုဗြဲ (n) thunder. ကရုၚ် (n) row column line. ကရုၚ် ကရုၚ်ဂတ (n) front row forwards {as in a football team}. ကရုၚ် ကရုၚ်ပရၚ်သြၚ်ဂၚ် (n) sea board. ကရုၚ် ကရုၚ်ဖျာ (n) row of shops or stalls at the pagoda festival or fairs. ကရုၚ် ကရုၚ်ဖျာပေဲါ(ယ်) (n) row of stalls at a fair. ကရုၚ် ကရုၚ်ဗွဲကြဴ (n) the rear the back row {of seats}. ကရုၚ်ဂတ (n) front row forwards {as in a football team}. ကရုၚ်ပရၚ်သြၚ်ဂၚ် (n) sea board. ကရုၚ်ဖျာ (n) row of shops or stalls at the pagoda festival or fairs. ကရုၚ်ဖျာပေဲါ(ယ်) (n) row of stalls at a fair. ကရုၚ်ဗွဲကြဴ (n) the rear the back row {of seats}. ကရုတ် (n) fish-basket. See ကရတ်။ ကရုတ်ဏာ (n) [P. karuna] compassion mercy. ကရုသာ (n) [Eng.] cruiser. ကရုဟ် (n) [Skt. griha] (n) house holder layman. ကရေက် 1 (n) part split of slat flat piece sheet piece half. (v) to divied. [num. aux.] with split things as bamboo cane etc. အဲကဵုဍုၚ်မွဲကရေက် (n) I will give half of my kingdom. ကဵုအဲစမွဲကရေက်ညိကီု(မ်) (v) give me a bit {of fig}. ဂတဵုဏံညံၚ်ဂွံဒှ်ၜါကရေက်ဂတေက်လဝ် (n) saw this board into two pieces. စက္ခူမွဲကရေက် (n) a sheet of paper. [Cf.] ကပါ်(က်)၊ ကဝက်၊ ကဝါ်(က်)၊ ကၞး၊ ခတဵု(ဝ်)၊ ခတှ်ေ၊ ဂတဵု(ဝ်)၊ ဂတှ်ေ(ဟ်)၊ တၞး၊ ထေဝ်၊ ဘာ်(က်)။ ကရေက် 2 (v) to split slit open lance. ဘိုံဂွံကရေက်က္တောဝ် (v) it’s ear splitting. [Cf.] ပါ်(က်)၊ ဖျာ်(က်)။ ကရေက်ဆု (v) to split a log. ကရေက်ထောံဗုၚ် (v) he slit its belly open. ကရေက်လဂှ်ပတိုဟ်တိတ် (v) I will lance it and then the matter will come out. ကရေက် 3 (n) fish-basket. [Var.] ကရတ် [id]. ကရေက်ဆု (v) to split a log. ကရေက်ထောံဗုၚ် (v) he slit its belly open. ကရေၚ် 1 (n) Karen {Kareang} Kayin name of one of Tibeto-burman speaking national groups of the Union of Burma. ကရေၚ်ဗၟာ (n) Sghaw Karen {Kareang}. ကရေၚ်မန် (n) Pwo Karen {Kareang}. ကရေၚ် 2 (v) be half asleep with eyes closed luxuriate with eyes half close maintain a calculate silence. ကရေၚ်ဒုၚ်စသိုၚ် (v) enjoy the good things of life. ကရေၚ်ၜူမာဲ (v) be intoxicate with luxury or pleasure live or be in clover. ကရေန် (v) to whittle down trim taper. [Var.] ရေန်။ [Cf.] တှ်ေ(ဟ်)၊ ထကှ်ော(ဟ်)၊ ထာတ်။ ကရေပ် (v) to interpose interleave to make narrow cramp. [id] တရေပ်။ ကရေပ် ဂၠံၚ်တရေပ် (n) narrow street. [Cf.] တရေပ်။ [Der.] ကြေပ် (v) to be interposed. ကရေပ် တရေပ်စုတ် (v) put into a crevice. [id] ချတ်။ ကရေပ် ကရေပ်ဆုပ္ဍဲပါၚ်ကၠ (v) to clamp a piece of wood in a vice. [id] တရေပ်ဆုပ္ဍဲပါၚ်ကၠ။ ကရေပ်ဆုပ္ဍဲပါၚ်ကၠ (v) to clamp a piece of wood in a vice. ကရေမ် ကရေံ(မ်) (v) t be old worn soiled. [id] တြေံ(မ်)။ ကရေမ် အ္စာဘာတြေံ(မ်) (v) a retired schoolmaster. ကရေမ် ဂၠိက်ယာတ်တြေံတံဂှ်ကဵုထောံရဲခဝါ (v) give the dirty clothes to the washment. ကရေမ် သ္ၚိတြေံ(မ်) (v) an old house. [Cf.] ဗျု။ [opp.] တၟိ။ ကရေမ် တြေံတြဟ် (v) to be old. ကရောၚ် 1 (n) ကရောၚ်က္ၜဳ (n) watercourse. ကရောၚ်ပရၚ်က္ၜဳ (n) coastline. ကရောၚ် 2 (n) fluting. ထ္ပက်ကရောၚ် (v) chamfer flutings flute. ကရောၚ်ခလံက် (n) fluting in the blade of a knife. ကရောၚ် 3 (n) leak crack groove. [Var.] ကရောန်။ ကရောၚ် 4 (v) to spring a leak. ကရောၚ်ထကး (v) to spring a leak to crack. [Cf.] ကိုဟ်၊ ပရိုဟ်။ [Var.] ကရောန်။ [Der.] ကရောၚ် (v) mark off or cordon off an area. ကရောၚ်က္ၜဳ (n) watercourse. ကရောၚ်ခလံက် (n) fluting in the blade of a knife. ကရောၚ်ထကး (v) to spring a leak to crack. ကရောၚ်ပရၚ်က္ၜဳ (n) coastline. ကရောတ် (v) to complain murmur grumble lament. [id] တရောတ်။ ကရောတ် ကရဳကရောတ် (v) to lament. [id] တရဳတရောတ်။ [Cf.] ခတေဝ်၊ ဂတေဝ်။ ကရောတ် မၞိဟ်စိုတ်ဂၠိၚ်ဂၠိၚ်ဂှ် ဂလိုၚ်လဵုဒးကၠောန်ကမၠောန်ဂၠိုၚ်ကီုလေဝ် ဟွံတရောတ် (v) forbearing people do not complain however much work they have to do. ကရောတ် တရောတ်ကသဝ် (v) to moan complain. [id] ကရောတ်တသဝ်။ ကရောတ် တရောက်တဟး (v) to lament murmur. ကရောတ် တရောတ်သ္အဝ် (v) to complain to murmur. ကရောန် 1 (n) crack piece part. ကရောန်ပ္ၚာန် (n) the pieces of the plate. [Var.] ကရောၚ်။ ကရောန် 2 (v) to be cracked. [Cf.] ထကး။ [Var.] ကရောၚ်။ [Der.] ကရောန် (n) crack. ကရောမ် ကရောံ(မ်) (n) {in} company {with}. ကရောမ် ကရောံဏံ(အ်) (adv) herewith. [id] ကရောံၝဏံ(အ်)။ ကရောမ် အဲဗက်အာကရောံညးဏောၚ် (n) I will go along with him. ကရောမ် အဲအာကရောံလကျာ်မွဲစွံ(အ်) (n) I am going in company with His Reverence. [Cf.] ကောံ(မ်)၊ ဂကောံ(မ်)၊ ဗော်၊ သ္ကံ(အ်)။ ကရောမ်ဏံ (adv) herewith. ကရောအ် (v) see ကရောံ(အ်) (v). ကရောဲ 1 (n) class of spirits living in ground and causing disease. [id] စရောဲ။ [Syn.] ကလော်၊ သရာဲ။ ကရောဲ 2 (n) top. ၜံက်ကရောဲ (v) to spin a top ball windless or capstan. ကရောဲဂဝ (n) annoyance. (v) to be annoyed. ကရောံ ကရောံ(အ်) (v) to cook in coconut mile. ကြောံ(အ်) (v) to taste succulent. ကရော် (n) cup bowl valley. [id] ဂရော်(က်)၊ ခရော်(က်)။ ကရော် ဂရော်ဂြိုပ် (n) woodland valleys. [Syn.] ဂရော်(က်)။ ကရေဲ (v) to shout with excitement or rage to squeal trumpet. ကရေဲ ကၠိက်ကရေဲ (v) the pig squealed. ကရေဲ စိၚ်ကရေဲ (v) the elephant trumpeted. ကရေဲ ဇာဒိသိုၚ်ကရေဲ (v) the lion roared. [Cf.] ကြီု၊ ဂအက်၊ ဂရေဲ။ [Der.] ပရေဲ (v) to shout. ကရေဲ ကရေဲဂစောတ်သဓဵု (v) to trumpet as or like an elephant. [id] ကရေဲဂစောတ်သဓဵုညံၚ်ရဴစိၚ်။ ကရေဲ ကရေဲဂရိုံ(အ်) (v) to scream with pain. ကရေဲဂစောတ်သဓဵု (v) to trumpet as or like an elephant. [id] ကရေဲဂစောတ်သဓဵုညံၚ်ရဴစိၚ်။ ကရေဲဂရိုအ် (v) to scream with pain. ကရဳ 1 (n) [Skt. kriya] deed. ကရဳ 2 (n) clerk. [Syn.] စခဳ၊ တခဳ။ ကရဳ 3 (v) to make thin. တှ်ေကရဳ (v) to pare down. [Cf.] တှ်ေ(ဟ်)။ [Syn.] ပရဳ။ [Der.] ကရဳ (v) to be thin. [id] တရဳ။ ကရဳဆု (v) to plain wood down. ကရဳယာတ် (v) to weave cloth thin. ကရဳ 4 (v) ကရဳကရောတ် (v) to lament to be in grief. [Cf.] ဂတေဝ်။ ကရဳကရောတ် (v) to lament to be in grief. [Cf.] ဂတေဝ်။ ကရဳဆု (v) to plain wood down. ကရဳယာတ် (v) to weave cloth thin. ကရဴ 1 (n) journey way route. [id] တရဴ။ အာတရဴ (v) to go on a journey. အာတရဴသၟတ် (v) to go and urinate. [id] အာတရဴဍောတ်။ ဂၠံၚ်တရဴကွာန်ယိုက် (n) the way to Kwarn Yuig. ပိုဲဇူမံၚ်ဒေါဝ်တရဴဍုၚ် (n) we were resting on the way into town. ဘာ်တရဴ (n) halfway. ပၠတရဴ (v) to show the way. တရဴမွဲတ္ၚဲ (n) a day’s journey. ကရဴ 2 (n) time or space after time before. [id] ကြဴ။ အ္စာၜါအာဂတကြဴ (n) two learned men went before and behind. ဒူကြဴ (n) hinder part behing. လက်ကြဴ (adv) afterwards. ကြဴစး (v) turn one’s back on someone. [id] ကရဴစး။ ကြဴတဲ (adv) afterwards. ကြဴမတ် (n) behind one’s back. ကြဴသ္ၚိ (v) behind the house. ကြဴသၞာံ (n) last year. သတ်ဗြဴဍောတ်နူကြဴသၞာံတေံ (n) the coconuts are smaller than last year’s. [Cf.] ဂတ၊ စး။ [opp.] first sense ကၠာ။ ကရဴ 3 (n) six. [id] တရဴ၊ တြဴ။ တရဴဣသုန် (n) sixtyfive. ကရံက် 1 (n) gutter along edge of roof. [id] ကရံက်ဍာ်(က်)၊ ဍာ်ကရံက်။ ကရံက် 2 (n) bean-pole. သံက် (v) to plant up right. ကရံၚ် (v) to ripen cause to grow ripeness. [id] ကြံၚ်။ ကရံၚ် ကြံၚ်က္ဍုဟ် (n) ripeness result. ကရံၚ် ကြံၚ်လဍုဟ် (v) ripe to come to maturity. [Cf.] second sense ပရံၚ် [Der.] ကြံၚ် (v) to be firm. [id] တရံၚ်၊ တြံၚ်။ [Syn.] ထ္ဍုဟ်။ ကရး 4 (n) marshy ground bordering creek marshy jungle. [id] တရး။ [Cf.] ဇီု(မ်)။ ကရး 5 (v) to spread to distribute scatter diffuse to explain at length. [id] တရး၊ တြး။ မြာ်တြးထောံဍုတ် (v) the peacock spread its tail. [Cf.] first sense ဆာဲ(ယ်)၊ ပရဳ၊ ပရး၊ ပလး၊ ပၠး၊ ဖရာဲ(ယ်)၊ ပဲါ၊ သရိၚ်။ [Der.] ပြး (v) to spread out. တြးလိက် (v) to comment on a text to spread as news to distribute letter. ကရး 6 (n) သ္ၚုကရး (n) cleaned rice. [id] သ္ၚုသး။ သး (v) to clean. [id] သ္အး။ ကရှန် (n) crack. [id] ကရောန်။ ကရှာ (n) trumpet. [id] ခရာ။ ခရာတမ္ၚံက်တမ္ၚု (n) trumpets straight and crooked. ကရှဵု (n) mucus of the nose. ကရှ် 1 (n) [Skt. grhapati] house holder layman. [id] ခရှ်။ ကရှ် 2 (v) to wear in the hair. [id] စရှ်။ စရှ်ကဴ (v) to wear flowers in one’s hair. [id] စရှ်ပ္ကဴ။ ကရှ် 3 (v) [id] စရှ်။ စရှ်ပ္တဴ (v) to practice to maintain. ကရှ် 4 (v) [colloq] ကရေံကရှ် (v) to be old. [id] တြေံတြဟ်။ ကရှ်ေ (n) measure of capacity equal to one thirty-two of a basket န or half a ကလတ်။ [Cf.] မှိပ်။ ကရှ်ော (v) [id] ကရိုဟ်။ ကရိုဟ်ဍာ် (v) strainer filler. [Syn.] ခ္ဍိုဟ်။ ကလ (n) [colloq] lord master owner possessor. [id] တၠ။ ကလ ပ္တန်တၠလယိုၚ် (v) to marry. [id] ဖက်တၠလယိုၚ်။ [Cf.] တၠသ္ၚိ။ ကလ ပတၠ (v) to own. [id] သ္ပတၠ။ ကလ သ္ပတၠလယိုၚ် (v) to get married. [Cf.] နာဲ။ [Var.] တဳလ။ [Der.] လကျာ် (n) term of reference to monks. [id] တၠဂုန်။ ကလ မဂဳတၠကောန်ဝုတ် (n) the girl’s mother. ကလ တၠကွဳ (v) the proprietor of the garden. ကလ တၠတိ (n) landlord. ကလ တၠဒဒိုက် (n) poor man. ကလ တၠဓန၊ တၠဂြပ် (n) man of property. ကလ တၠပညာ (n) wise man. ကလ တၠလယိုၚ် (n) spouse. ကလ တၠသ္ၚိ (v) spouse. [Syn.] တၠဒယိုၚ်၊ ဒယိုၚ်၊ သမ္ဘာ။ ကလက် 1 (v) to fill in stop up plug. ကလက်ေၚက် (v) to fill a tooth. ကလက်သိုၚ်ကၞိ (v) to stop up a rat hole. [Cf.] ဗၠံ(အ်)။ [Der.] ကၠက် (v) to be solid {not hollow}. ကလက် 2 (v) to be blind. ကလက်မတ် (v) to make the eyes get blind. ကလက်မတ် (v) to make the eyes get blind. ကလက်သိုၚ်ကၞိ (v) to stop up a rat hole. ကလက်ေၚက် (v) to fill a tooth. ကလၚ် 1 (n) side corner a thing that having angles or sharp corners. [id] တလၚ်။ ကလၚ် 2 (n) ကလိၚ်ကလၚ် (n) mynas. ဂစေံကလၚ် (n) starling. ကလၚ် 3 (v) to listen to heed obey. ဒးကလၚ်အသံသၟိၚ်တံဏောၚ် (v) one has to obey government regulations I suppose. ဗှ်ေမိက်ဂွံကလၚ်ဒွက်မန်ဟာ (v) would you like to listen to some Mon songs? [Cf.] မိၚ်။ ကလၚ်အစဳအဇန် (v) listen in radio programme. ကလၚ် 4 (v) to orphan. ကၠၚ် (v) to be orphaned. ကလၚ်အစဳအဇန် (v) listen in radio programme. ကလတ် 1 (n) measure of capacity equal to one-sixteenth of a basket န four ကလတ် is a ဇိပ်။ ကလတ် 2 (n) Royal or government emissary ambassador intelligencer. [id] ကလုတ်။ ကလတ်အၚ် (n) night heron Nycticorax nycticorax nycticorax L. [id] ကလုတ်အၚ်။ [Var.] ဒုတ်ဒီု (v) to have secret communication. ကလတ် 3 (v) to plant {seeds} sow individually. [id] ပလတ်။ [Cf.] ဂြာတ်၊ တဵု၊ ပ္တံ(မ်)၊ ပလံ(မ်) မဵု(ဝ်)။ [Der.] ကၠတ် (v) to germinate. ကလတ် 4 (n) middle-sixed tree bearing acerbic fruit in clusters used for curry. [id] တလတ်။ ကလတ်အၚ် (n) night heron Nycticorax nycticorax nycticorax L. [id] ကလုတ်အၚ်။ ကလန် 1 (n) administrative chief of a hamlet or village. ကလန် 2 (n) sandalwood Santalum album L. [id] စလန်။ စလန်ဗ္ကေတ် (n) red sandalwood. စလန်ဗ္တာၚ် (n) white sandalwood. စလန်သာ်ထဝ် (n) red sandalwood varieties of sandalwood. ကလန် 3 (n) စၟကလန် (n) edible grub found in marsh date palm. [id] စၟစလန်။ [Der.] ၜဝ်ကလန် (n) date palm. ကလန် 4 (v) to deceive. [id] တလန်။ ဓဝ်ကလန် (n) false doctrine. [id] ဓဝ်တလန်။ ကၞိက်ကလန် (v) to prevaricate. [id] ကၞိက်တလန်။ [Der.] ဒဒန် (v) to conceal. [id] ဗ္ဒန်။ ကလန်ကလဳ (n) ယဲကလန်ကလဳ (n) dry leprosy. [id] ယဲစလန်စလဳ၊ ယဲစၠန်စၠဳ။ ကလပ် (v) dislocate {esp. a bone in the body}. ကလမိတ် (n) bastard sandal wood Mansonia gagei {Mly-kalambak}. ကလဝ် 1 (n) high rank officer wife wife of an official or a respected person. [id] ကလှဝ်။ ကလဝ် 2 (n) ကလဝ်ပဳနာန် (n) tapioca cassia a kind of edible root. [id] ကွာဲၜၚ်။ ကလဝ်ပဳနာန် (n) tapioca cassia a kind of edible root. [id] ကွာဲၜၚ်။ ကလအ် (v) see ကလံ(အ်) (v). ကလာ 1 (n) container with lid box chest ting cupboard. [id] တလာ။ တလာကွာၚ် (v) biscuit-tin. တလာခရက်ပၟတ် (n) match box. တလာစုတ်လိက် (v) pillar-box. [Syn.] စေဝ်စုတ်လိက်။ တလာစေဝ် (n) canister. တလာဇွ (n) coffin. တလာထတူ (n) press almirah. [Syn.] ဗဳဒူ၊ ဗဳဒဝ်၊ ဗဳဒဵု။ တလာဒေပ်စၞ (n) meat safe. တလာလိက် (n) book chest bookcase. [Cf.] စၚ်လိက်အုပ်၊ ဗဳ၊ ဗူ။ ကလာ 2 (n) third day from that of utterance day after the day tomorrow. [id] ကလာတေံ။ နူကလာတေံ(အ်) (prep.) in three days’ time. [Cf.] အယး၊ ကလဳ၊ ကလုက်၊ ကလေက်။ ကလာၚ် 1 (n) a kinds of small hardwood tree Antidesma diandrum Roth and velutinum Tulas. ကလာၚ် 2 (n) membrane enveloping organ. [id] စၠာၚ်။ စၠာၚ်ဂြိုဟ် (n) pleura. ကလာၚ် 3 (v) to soar through the air fly without wing movement float in the air. [id] တလာၚ်၊ တလာၚ်လ္တူကျာ။ ကျာ်တလာၚ်လ္တူအကးစိုပ်ရးမန်ပိ (v) the Buddha flew through the air to the Mon country. ၜၚ်ကလာၚ် (n) aircraft. [Cf.] ပဝ်။ ကလာၚ်သာၚ်သောဝ် (v) pass through to pass through the air. [id] ဂၠောန်အာ။ ကလာတ် (v) to lift with a lever to rise up out of place by a lever. ကလာထေၚ် (n) chair. [id] ဂလာဂဇံ(အ်)။ [Syn.] ခုၚ်။ ကလာန် (v) to be contrary quarrelsome. ကလာပ် (n) [P. kalapo] bundle bunch aggregate. ကလာမွဲဂၠံ (n) near kins-man. ကလာဲ (v) to come loose hang loose to unbind let down. [id] တလာဲ။ ကလာဲ ကမောဝ်ကလာဲ (v) to hang down. ကလာဲ ဍာ်တလာဲတိုန် (v) water welled up. ကလာဲ သော်တလာဲ (v) hair worn loose. [Cf.] ကညံ(အ်)၊ ကယျာ၊ ကွာ၊ ပလာဲ၊ ပလိုဟ်၊ ပၠိုဟ်၊ ဗလိုဟ်၊ လး၊ သှ်။ [Der.] လာဲ (v) to become loose. ကလာဲ တလာဲတိုန် (v) to well up. ကလာဲ တလာဲသော် (v) to let down one’s hair. ကလိ 1 (v) to pass {away} to elapse. ဣနော်ပိုဲကလိလောန်အာ (v) my grand-mother has died. ပိသၞာံကလိလောန်အာတုဲ (v) three years later. [Cf.] second sense ချိုတ်၊ စုတိအာ၊ ဒးအာ၊ ပကာဂစိုတ်၊ ပဝ်အာ၊ သ္ပပရိနိဗ္ဗာန်၊ ၜးဘဝ။ [Cf.] လောန်။ ကလိကၠေံ(အ်) (v) to pass. ကလိလောန်ကၠေံကွာန်မုဟ်ဒဵု စိုပ်သၞေဟ်က္ၜၚ်ဏောၚ် (v) after passing Muhday you will arrive at the landing-stage. ကလိဂွံ(အ်) (v) to acquire. ကလိလောန်အာ (v) to elapse {respectful} to die. ကလိလောန်အာနကဵုယဲသြိုဟ်ပါ် (v) pine away {with broken heart}. ကလိ 2 (v) to make muddy get mud on. ကဆေဝ်စှ်ေတုဲဂၠိက်ဍေံကၠိအာ (v) he slipped and got mud on his waistcloth. [Cf.] ခလိုက်၊ ပခန်၊ သလိုက်။ [Der.] ကၠိ (v) to be muddy. [id] ကမၠိ။ ကလိ 3 (n) ဒုန်ကလိ (n) giant bamboo. ကလိဂွံ (v) to acquire. ကလိၚ် 1 (n) gaur wild buffalo bison Bibos gaurus readial. [id] ပြေၚ်အရိုၚ်။ ကလိၚ် 2 (n) myan Acridotheres. ကလိၚ်ကလၚ် (n) manas in general. ဂစေံကလိၚ် (n) myna. ကလိၚ် 3 (n) fever-nut creeper Caesalpinia bonducella Felming. ကလိၚ် 4 (v) to be mistaken err. [id] တလိၚ်၊ တၠိၚ်။ တၠိၚ်ကာလ (v) to err the time to miss the time. တၠိၚ်ဂၠံၚ် (v) to take the wrong road to miss the road. တၠိၚ်ဒြပ် (v) to err the property. တၠိၚ်ပန်စွံ (n) four kinds of error four objects of forgetfulness. တၠိၚ်ရုပ် (v) to err the form back. တၠိၚ်ရုပ်မၞိဟ် (n) forgetfulness. [Var.] တၠိၚ်။ ကလိတ် 1 (n) weaver’s beam a beam of loom. [id] ကလိတ်တတ်၊ ကလိတ်တုတ်။ ကလိတ် 2 (v) to be smooth fluent to slip. [id] တလိတ်၊ တၠိတ်။ ဇိုၚ်ကလိတ်တုဲဒတုံစှ်ေနူတၞံဆုဂှ် (v) he slipped and fell from the tree. ဍာ်ကလိတ် (n) smooth water. လ္ပဟီုအရေဝ်ခက်ခက်ခုဲခုဲ ဟီုအရေဝ်ကဵုကလိတ်မံၚ် (v) do not speak haltingly but let your speech be fluent. ဝါကျပထမဂှ်အရေဝ်ညံၚ်ဂွံကလိတ်ကလောတ်ကၠာဲအဓိပ္ပဲါ (v) give a free translation of the sentence. သော်ကလိတ် (v) neatly combed hair. သော်ကလိတ်ကလောတ် (v) neat hair. [Cf.] ကဆေဝ်၊ ကသေတ်၊ ပြေ။ ကလိတ်ကလောတ် (v) to be smooth fluent free go without a hitch be convenient appropriate have rapport get along. [id] တၠိတ်တၠောတ်။ ကလိတ်ကလောတ် (v) to be smooth fluent free go without a hitch be convenient appropriate have rapport get along. [id] တၠိတ်တၠောတ်။ ကလိလောန်အာ (v) to elapse {respectful} to die. ကလိုက် 1 (v) to splash about be scattered to start {game} to be started up spill over to drive away {birds} to frighten. [id] ကလး၊ ပှ်ောအာ။ ဒၟာနူတိချဳဍာ်နုၚ်ကလိုက် (v) because of the earth tremor the water in the jar splashed around. [Cf.] စမြ။ [id] စမြဗဟေက်၊ ထကိုတ်၊ ဘ၊ ဘကမၠ၊ ဘပလ၊ သ္ကိုတ်၊ သ္ကိုတ်ကၠေံ(အ်)၊ သ္ကဵုဖေက်လကိုတ်၊ သ္ကဵုလကိုတ်တ္ၚဵု၊ သမ္ၚံက်သမ္ၚာတ်၊ သမ္ၚာတ်၊ သ္ၚာတ်၊ သ္ၚာတ်စိတ္တ၊ သ္ၚာတ်ဒမြဴ။ [Der.] လၟိုန်ဏာ (v) to frighten. ကလိုက်က္တဵု (v) to rise up. ကလိုက်ကၟဵု (v) to stir up to cause movement. ကလိုက်စာၚ်ဂြိုပ် (v) to start a jungle fowl. ကလိုက် 2 (v) {of liquid} splash about. ကလိုက်က္တဵု (v) to rise up. ကလိုက်ကၟဵု (v) to stir up to cause movement. ကလိုက်စာၚ်ဂြိုပ် (v) to start a jungle fowl. ကလိုန် (v) to sound with the fingers. [id] တလိုန်။ ကလိုန် တလိုန်ခၞောဲ (v) to finger an oboe. ကလိုန် တလိုန်ဖံ(မ်) (v) to play a small drum. ကလိုပ် (v) to over flow to be covered with water. [id] တလိုပ်။ ကလိုပ် ကြုၚ်တလိုပ်အာဣရ (v) the creek has overflowed it’s banks. ကလိုဟ် (v) to pierce perforate to explain. [id] တလိုဟ်။ ကလိုဟ် ဟီုတလိုဟ် (v) to explain. [Cf.] first sense ခပူ၊ ခၠၚ်၊ စူ၊ စၚ်၊ ထ္ပက်၊ ပထောၚ် second sense ကရး၊ ကလး။ [Der.] ကၠိုဟ် (v) to be penetrated. [id] တလိုဟ်။ ကလိုဟ် ကလိုဟ်ကဵုလဴ (v) to pierce with an arrow. ကလိုဟ် ကလိုဟ်ကွဳ (n) strait channel. ကလိုဟ် ကလိုဟ်ပထောၚ် (v) to perforate. ကလိုဟ် ကလိုဟ်လဝ် (v) take part inform make known intimate. ကလိုဟ်ကဵုလဴ (v) to pierce with an arrow. ကလိုဟ်ကွဳ (n) strait channel. ကလိုဟ်ပထောၚ် (v) to perforate. ကလိုဟ်လဝ် (v) take part inform make known intimate. ကလီု 1 (n) ridge of roof. [id] တလီု(မ်)။ [Cf.] စိၚ်။ ကလီု 2 (v) to bathe in a tank pool or stream. [id] တလီု(မ်)၊ စှ်ေတလီု။ [Cf.] ခလု၊ တလိုပ်၊ ဗလိုပ်၊ ဟုံ(မ်)။ ကလုက် 1 (v) answer {a call by someone}. ကလုက် 2 (n) the fourth day from that of utterance. ကလုက်တေံ(အ်) (perp.) in four days’ time. [Cf.] အယး၊ ကလာ၊ ကလဳ၊ ကလေက်။ ကလုက်တေံ (perp.) in four days’ time. ကလုၚ် (v) to welcome receive formally. [id] တလုၚ်၊ တၠုၚ်၊ ဒုၚ်တၠုၚ်။ ကလုၚ် ရေၚ်တၠုၚ် (v) to go to meet to preside over. [id] ရၚ်တၠုၚ်။ [Cf.] ဒ္စးဒုၚ်၊ ဗ္စးဒုၚ်၊ ဝေၚ်ဒုၚ်။ [Der.] ကၠုၚ် (v) to come. ကလုတ် (n) see ကလတ် (n) ကလုတ်အကာသ (n) angle. ကလုတ် ကလုတ်အၚ် (n) night heron. ကလုတ် ကလုတ်သၟိၚ်ယီု (n) harbinger of death. ကလုတ်သၟိၚ်ယီု (n) harbinger of death. ကလုတ်အကာသ (n) angle. ကလုတ်အၚ် (n) night heron. ကလုဲ (n) kind of wild plum Phyllanthus emblica L. and P. pomiferus Hooker F. Otaheite goosebary. [id] တလုဲ။ ကလုဲ တလုဲလာၚ် (n) species of Phyllanthus. ကလေက် (n) the fifth day from that of utterance. (v) to tickle {a person}. ကလေက်တေံ(အ်) (prep.) in five days’ time. [Cf.] အယး၊ ကလာ၊ ကလဳ၊ ကလုက်၊ ကလေက်။ ကလေက်တေံ (prep.) in five days’ time. ကလေၚ် (v) to return to bring back to send back. {usually as first element of (v) phr} to reciprocate repeat an action. ကလေၚ် ဂုန်ဍေံတက်အဲ အဲကလေၚ်လက်ဍေံ(ဟ်) (v) as he hit me I abused him in return. ကလေၚ် ဆုတ်ကလေၚ်ကၠုၚ် (v) to come back. ကလေၚ် ဗှ်ေစိုပ်လ္ဂုၚ်တုဲ ကလေၚ်လိက်ကဵုအဲတၞးညိ (v) when you get to Rangoon please send me a letter. [Cf.] စဴ၊ ပလန်၊ ပၠန်၊ ဖျဴ။ ကလေၚ်ကေတ်ဖျဴနၚ် (v) to bring back. ကလေၚ်ကဵု (v) pay back give back. [id] လေဲ။ ကလေၚ်ကံက် (v) repeat recapitulate. ကလေၚ်ကၠုၚ် (v) to come back. ကလေၚ်ကၠောန်တၟိ (v) to renew to make again. ကလေၚ်ချပ် (v) to think over reconsider. ကလေၚ်ချူ (v) to write out again. ကလေၚ်ဂွံသတိ (v) regain consciousness. ကလေၚ်စဴကၠုၚ် (v) to return to come back. ကလေၚ်စၟဳစၟတ်ရံၚ် (v) cross check. ကလေၚ်ဆုတ် (v) to go back retreat withdraw. ကလေၚ်တက် (v) to hit back. ကလေၚ်တိုက် (v) to return on foot to return by land. ကလေၚ်ပလန် (v) retaliate give back in kind revenge take revenge rebuttal avenge. ကလေၚ်ပလန်ပၠန် (v) retaliate give back in kind revenge take revenge give a present in return. ကလေၚ်ပံၚ်ကောံ (v) be in good terms again reunite make-up. ကလေၚ်ဖျုဲ (v) to put {clock} back. [opp.] ဖျုဲပရှ်။ ကလေၚ်ဗ္ဂောဝ်ကဵုဆီ (v) restore a person’s health rally to action. ကလေၚ်ဗ္တးရံၚ် (v) look back over one’s shoulder. ကလေၚ်မုက် (v) to face back. ကလေၚ်ရုပ်ထောံ (v) take back. ကလေၚ်ရံၚ် (v) to look over revise. ကလေၚ်လဇုဲ (v) to put {clock} back. ကလေၚ်လဇုဲနာဍဳ (v) to put the clock back. ကလေၚ်ဟီု (v) to controvert to reply to speak to answer. ကလေၚ်ဟီု ကလေၚ်ဟီုကဵုဇကု ဇကု (v) soliloquize. ကလေၚ်ဟီု ကလေၚ်ဟီုခၟက် (v) needle or taunt someone provoke or excite someone. Abuse someone talk back or retort. ကလေၚ်ဟီုကဵုဇကုဇကု (v) soliloquize. ကလေၚ်ဟီုခၟက် (v) needle or taunt someone provoke or excite someone. Abuse someone talk back or retort. ကလေၚ်အရေဝ် (v) to reply. ကလေတ် (v) to smear with on. ကလေတ် ပ္ဍဲသၟောန်ထၟာဲကလေတ်လဝ်ထၜိုဟ်ပၞဟ်တုဲ (v) when they had smeared jack tree gum on the rim of the pot. [Cf.] ဍာပ်၊ လံက်၊ လေတ်။ [Der.] ကၠေတ် (v) to sticky. ကလေတ် (v) to set close together to close up. [id] ကလေတ်ထောံ။ ကလေတ်ပါၚ် (v) to put the food into the mouth to smear the mouth. ကလေတ်ပၠောပ် (v) close up. [id] ဂဍောပ်အာ၊ ဂဍောပ်ထောံ၊ ထၜိပ်၊ ထၜေါပ်။ [Der.] ကၠေတ် (v) to be close together. ကလေတ်မုက်ကဵုဂြိၚ် (v) to blacken the face with soot. ကလေန် 1 (n) gland tumour. [id] တၠေန်။ ကလေန်ကၞိၚ် (n) parotid gland. ကလေန်ခၟၚ် (n) tonsil. ကလေန်တိုန် (v) suppurate. [id] ဒှ်ကလေန်၊ ဒှ်ပ္တိုဟ်၊ ဒှ်သရ။ ကလေန် 2 (v) to gather suppurate. ကလောံကလေန် (v) to form a growth. ကလေန်ကၞိၚ် (n) parotid gland. ကလေန်ခၟၚ် (n) tonsil. ကလေန်တိုန် (v) suppurate. [id] ဒှ်ကလေန်၊ ဒှ်ပ္တိုဟ်၊ ဒှ်သရ။ ကလေမ် (v) to taste.[id] တလေံ(မ်)။ ကလေမ် တလေံကဵုလ္တာ် (v) to lick with the tongue. ကလေမ် တလေံသွ (v) to taste a curry. [id] စေပ်သွ။ ကလေဝ် 1 (v) to change. ကလေဝ်တဲ (v) to change the hand. ကလေဝ် 2 (v) to smear to rub to wipe. ကလေဝ်ပါၚ် (v) to eat. ကလေဝ်တဲ (v) to change the hand. ကလေဝ်ပါၚ် (v) to eat. ကလေအ် (v) see ကလေံ(အ်) (v). ကလော 1 (n) kins man polite term of address and reference in address to persons of age status as speaker with whom he is not on intimate terms. အဲဂွံဆဵုကလောဇကုတံထတ်ထတ်ယုက်ယုက်ဂှ် အဲစိုတ်မိပ်ကွေံကွေံ (n) I am very glad to find you in good health. ယွံကလောတံ (n) {addressing an audience} my friends! ကလောံကောဒေံ (n) kinsfolk close relative. ကလောဒညာတ် (n) relative. ကလောဗော်မဂၠးမိ (n) kinsfolk. ကလောမသ (n) kin relation of one’s own generation. ကလာမွဲဂၠံ(မ်) (n) near kins-man. ကလောၝဲဒေံ (n) relation of one’s own generation. ကလော 2 (n) ဂစေံတဳတောတ်ကလော (n) spurwinged lapwing. ကလောတ် 1 (n) short whistle flute of brass or bamboo. [id] တလောတ်၊ ကၠောတ်၊ တၠောတ်။ ဗဂိုဟ်တၠောတ် (v) to play the flute. ကလောတ် 2 (v) ကလိတ်ကလောတ် (v) to be smooth fluent. [id] တၠိတ်တၠောတ်။ ကလောဒညာတ် (n) relative. ကလောန် (n) {piece of} work. [id] ကမၠောန်။ ကလောန် အဲစိုတ်လီုအာကဵုကမၠောန်ဃံၚ်ရ (n) my heart is no longer in the job of headman. ကလောန် ကောန်ကမၠောန် (n) labourer workman. ကလောန် ကၠောန်ကလောန် (v) to work be at work. [id] ကၠောန်ကမၠောန်။ ကလောန် သီကမၠောန် (v) to finish a job or work. [Der.] ကၠောန် (v) to work. ကလောန် ကမၠောန်ကၟိတ် (n) trade profession. ကလောန် ကမၠောန်ဂၠိုၚ် (v) to be busy full of work. ကလောန် ကမၠောန်ဇိက်ဗၞိက် (v) business occupation. ကလောန် ကမၠောန်ပ္ညဳပ္ညပ် (n) diplomacy. [id] ကမၠောန်ညဳညပ်။ ကလောဗော်မဂၠးမိ (n) kinsfolk. ကလောမသ (n) kin relation of one’s own generation. ကလောဝ် (v) to deprive of food starve be without food. [Cf.] ဖ္အေၚ်၊ ဗဗျဵု။ [Der.] ကၠောဝ် (v) to be starving. ကလောအ် (n) (v) see ကလောံ(အ်) (n) (v). ကလောံ 1 ကလောံ(အ်) (n) nest to sit on egg. ကလောံစာၚ် (n) nesting basket for fowls hang up under house. ကလောံ 2 (n) log block of wood. ကလောံဆု (n) timber log. ကလောံ 3 (v) to be hard to form a lump coagulate congeal solidify freeze be crowded be swarming with. ဍာ်ကလောံ(အ်) (n) ice. ဗြိုံ(ဗြိုအ်)ဟွံကလောံကလေန်ဏီ (n) the boil has not come to a head yet. သြိုဟ်ဍေံကလောံကလေန်အာ (n) he has a growth in his chest. [Cf.] ကြံၚ်၊ ကြိုန်၊ ခြက်၊ မ္ၚိုဟ်။ ကလောံကလေန် (n) in duration or tumor. (v) to come to a head form a growth. ကလောံကလောံ(အ်) (adv) solidly. ကလောံတိစံၚ် (n) chunk of burnt earth. ကလောံသ္ကဲ (n) enlargement of the spleen caused by repeated malaria infection. ကလောံ 4 (v) to send over transfer to put round to cross to go round. [id] စလောံ။ ချူစလောံ(အ်) (v) to copy out. တ္ၚဲဏံၜိုန်ဟွံတိုန်ဍုၚ်ကီုလေဝ် အဲစလောံစိုက်ဖွက်ဏောၚ်အဲထေၚ် (v) although I am not going to town today I think I will send the luggage over. ဒက်စလောံ(အ်) (v) to fasten round. မွဲဂိတုဂှ်သြန်မွဲစိဂွံစလောံဍုၚ်ဂလာတေံ(အ်) (v) how much money can you transfer to India a month? စလောံသြၚ် (v) to be proficient to reach over the bank. ကလောံကလေန် (v) to form a growth. ကလောံကလောံ (adv) solidly. ကလောံကောဒေံ (n) kinsfolk close relative. ကလောံတိစံၚ် (n) chunk of burnt earth. ကလောံသ္ကဲ (n) enlargement of the spleen caused by repeated malaria infection. ကလော် 1 (n) spirit demon nat clan. [esp.] one attached to a family or to a group of families related in the male line which in habits the south east post. အဲကဵုဍေံမွဲကလော်မွဲ (n) he and I are of the same clan. ဂစေံကလော် (n) barn owl Tyto alba stertens Hartert. [Syn.] ကလော်ဂစေံ(မ်)။ တံကလော် (n) youth acting as ritual representative of ကလော် spirit in ceremonies attaching to spirit dance. ဒယိုၚ်ကလော် (n) south-east post in which clan spirit resides. [id] ဒယိုၚ်ခရံၚ်။ [Cf.] ဒေဝတဴ၊ ဒေါၚ်၊ ဗာ။ [Der.] ကလော်ဂလာ (n) butterfly. ကလော်ဍာ် (v) sea spirit believed to carry off children. ကလော်တာဲဗြာဲ (n) class of spirits causing disease the demon to be propitiated in certain circumstance of ill health genie {Arabian stories}. ကလော်ဒမြိုဟ် (n) demon. ကလော်မာ (n) devil opponent of the Gods. [id] ပူဂဵုဒစဵုဒစးကဵုကျာ်။ ကလော်လုပ် (v) the spirit is taking possession {of a dance in the spirit dance} possessed by ကလော် spirit. ကလော်သရာဲ (n) ghost spirit living in ground and causing disease. [Syn.] စရောဲ။ ကလော်သ္ၚိ (n) clan or house spirit. ကလော်ၝောံတဲ (n) goblin. [id] အပိၚ်သာတ်။ ကလော်ၝောံတဲဍိုက် (n) be terror of something have a nightmare. ကလော် 2 (v) ကလော်ပ (v) to feign. ကလော်ပပ (n) affectation pretence disemulation. ကလော်ပယဲ (v) to pretend to be ill. ကလော်ပဟွံဆဵု (adv) {pretend} as if one did not see or notice. [Cf.] ပပၞ၊ သ္ပပၞ။ [Var.] ပလံက်။ ကလော်ဂလာ (n) butterfly. ကလော်ဂလာ (n) butterfly. [id] ယျော်ယျေဝ်။ ကလော်ဍာ် (v) sea spirit believed to carry off children. ကလော်တာဲဗြာဲ (n) class of spirits causing disease the demon to be propitiated in certain circumstance of ill health genie {Arabian stories}. ကလော်ဒမြိုဟ် (n) demon. ကလော်ပပ (n) affectation pretence disemulation. ကလော်ပယဲ (v) to pretend to be ill. ကလော်ပဟွံဆဵု (adv) {pretend} as if one did not see or notice. ကလော်မာ (n) devil opponent of the Gods. [id] ပူဂဵုဒစဵုဒစးကဵုကျာ်။ ကလော်လုပ် (v) the spirit is taking possession {of a dance in the spirit dance} possessed by ကလော် spirit. ကလော်သရာဲ (n) ghost spirit living in ground and causing disease. [Syn.] စရောဲ။ ကလော်သ္ၚိ (n) clan or house spirit. ကလော်ၝောံတဲ (n) goblin. [id] အပိၚ်သာတ်။ ကလော်ၝောံတဲဍိုက် (n) be terror of something have a nightmare. ကလောၝဲဒေံ (n) relation of one’s own generation. ကလေဲ (v) be wide-eyed with shock and fear to protuberate {as the eyes}. ကလေဲမတ် (v) protuberate the eyes. ကလေံ ကလေံ(မ်) (v) to taste. [id] တလေံ(မ်)။ ကလေံ တလေံကဵုလ္တာ် (v) to lick with the tongue. ကလေံ တလေံသွ (v) to taste a curry. [id] စေပ်သွ။ ကလေံ 1 ကလေံ(အ်) (v) to put out. ကလေံလ္တာ် (v) to put one’s tongue out. [Der.] ကၠေံ(အ်) (v) to leave. ကလေံ 2 ကလေံ(အ်) (v) to sharpen. [id] ချူ၊ ချူဇကေက်၊ ချူထကေက်၊ ဇကေက်၊ ဇကေက်ဖြောဟ်၊ ထကေက်၊ ဖကေက်၊ သ္ကဵုကေက်ကၠုၚ်၊ သ္ကဵုသ္ကေက်သ္ကာကၠုၚ်။ ကလေံၜုန် (v) to sharpen the knife. ကလေံ 3 ကလေံ(အ်) (v) to fall one side {as the scale}. [id] ကလေံစှ်ေ။ ကလေံ 4 ကလေံ(အ်) (v) make something disappear make something go away get rid of something falsify lose something execute dispatch. ကလေံဒၞာဲဇိုၚ် (v) cover up one’s tracks go into hiding to kill. [id] ကလေံထောံဒၞာဲဇိုၚ်။ ကလေံဒၞာဲဇိုၚ် (v) cover up one’s tracks go into hiding to kill. [id] ကလေံထောံဒၞာဲဇိုၚ်။ ကလေံလ္တာ် (v) to put one’s tongue out. [Der.] ကၠေံ(အ်) (v) to leave. ကလေံၜုန် (v) to sharpen the knife. ကလဲ (v) to swim with the hands put together. [id] တလဲ၊ တလဲဍာ်။ ကလဲဍာ် (v) to swim with the hands put together. [id] တလဲဍာ်။ ကလဳ 1 (n) the day after tomorrow. ကလဳတေံ (prep.) on the day after tomorrow. [Cf.] အယး၊ ကလာ၊ ကလုက်၊ ကလေက်။ ကလဳ 2 (n) a kind of wild plum Phyuanthus emblica L. and P. pomiferus Hooker. [id] ကလုဲ။ ကလဳ 3 (n) [id] ကလန်ကလဳ၊ စလန်စလဳ။ ယဲကလန်ကလဳ (n) dry leprosy. [id] ယဲစလန်စလဳ။ ကလဳတေံ (prep.) on the day after tomorrow. ကလဵု (v) to bow to bend to reverence. ကလဵု ထံက်ကလဵု (v) to kneel. ကလဵုလိၚ် (n) glow worm. ကလံ ကလံ(အ်) (v) pay respects to pay one’s respects esp. in taking leave formally to offer respects to take leave. ကလံ ကလံဗ္ဇဴ (v) to offer presents. [Cf.] ဒ္ၚောဝ်၊ ဖျေံက္ဍိုပ်၊ ယိုက်ဒိုက်၊ ရဴဂဴ၊ ရှ်ေသှ်ေ၊ အဲပရဲ။ ကလံက် (v) to dip into any kind of liquid to eat. ကလံၚ် (v) to be swollen be badly swollen. ကလံဗ္ဇဴ (v) to offer presents. [Cf.] ဒ္ၚောဝ်၊ ဖျေံက္ဍိုပ်၊ ယိုက်ဒိုက်၊ ရဴဂဴ၊ ရှ်ေသှ်ေ၊ အဲပရဲ။ ကလး 1 (v) to clarify set in order elucidate explain. [id] စလး၊ တလး။ ကလးအရေဝ် (v) to explain a matter. ကလးသော် (v) to tidy one’s hair. [Cf.] ကရး၊ ကလး၊ ပသောၚ်။ [Der.] ကၠး (v) to be clear. [id] ခလး။ စလဳစလး။ ကလး 2 (v) to clear away to drive away. [id] တလး။ လေံကလး (n) whip. [id] လေံတလး။ ကလးသော် (v) to tidy one’s hair. [Cf.] ကရး၊ ကလး၊ ပသောၚ်။ ကလးအရေဝ် (v) to explain a matter. ကလျာဏ (adj.) [P.] fortunate handsome well. [id] မဒှ်ကဆံၚ်ကုသဵုခိုဟ်။ ကလျာမိတ် (n) [P.] good companion. [id] ကညာနိမိတ်။ ကလှၚ် (v) to pierce to penetrate. ကလှဝ် (n) high rank officer wife wife of an official or a respected person. ကလှာတ် (adj.) bare. ကလှာတ် ကလှာတ်က္ဍိုပ် (v) shaven. ကလှာတ် က္ဍိုပ်ကလှာတ် (adj.) baldhead. ကလှာတ်က္ဍိုပ် (v) shaven. ကလှိုန် (v) to play with the fingers on the holes of a wind instrument. [id] တလှိုန်။ ကလှံက် (v) to show a shrinkage. ကလှ် (v) to be flung out to break off come out of the socket. [id] တလှ်။ ကလှ် ကလှ်တိတ် (v) to be free from. [id] တလှ်တိတ်။ ကလှ် ကလှ်ဒတုံစှ်ေ (v) to fall down break and fall. [id] တလှ်ဒတုံစှ်ေ၊ ဂတုံစှ်ေ၊ လောတ်စှ်ေ။ ကလှ် ကလှ်ဒပှ် (v) to break off. ကလှ် ကလှ်လဖှ် (v) to be perplexed. [id] စိုတ်ကလှ်လဖှ်။ [Der.] သရိုဟ် (v) brake fall. ကလှ်တိတ် (v) to be free from. [id] တလှ်တိတ်။ ကလှ်ဒတုံစှ်ေ (v) to fall down break and fall. [id] တလှ်ဒတုံစှ်ေ၊ ဂတုံစှ်ေ၊ လောတ်စှ်ေ။ ကလှ်ဒပှ် (v) to break off. ကလှ်လဖှ် (v) to be perplexed. [id] စိုတ်ကလှ်လဖှ်။ [Der.] သရိုဟ် (v) brake fall. ကလှ်ေ 1 (v) cut up. [id] တလှ်ေ၊ သၠဟ်တလှ်ေ။ ကလှ်ေ 2 (v) မာကလှ်ေ (adv) very much too much. [id] တၟာကလှ်ေ။ ကလၚေတ် (n) small mailed catifhs. [id] ကလ္ၚေတ် Macrones microphthalmus Day. ကဝ 1 (n) bat. ကဝဍိုပ်ဗြာတ် (n) flying fox Pteropus medius Temminck. [Syn.] ကၠဗၜဵုတၠသၞေၚ်၊ ကၠသမြေၚ်၊ ကၠဟရေၚ်။ ကဝ 2 (n) short post supporting open veranda ကၟေၚ်. {place-name} ကဝ (n) Kawa. ကၞာၚ်ကဝ (n) branches of tree. [Cf.] ဒယိုၚ်၊ မိတ်။ [Der.] ကွ (v) to be short of stature. ကဝက် 1 (n) half. ဒးကဵုကဝက် (n) I have to hand over half {my crop}. ပန်နာဍဳကဝက် (n) half pass four. [id] ပန်နာဍဳကဝါ်။ [Cf.] အပါ်၊ ကပါ်၊ ကရေက်၊ ကဝါ်၊ ပါ်၊ ဘာ်။ ကဝက်စက်ဝိုၚ် (n) semicircle. ကဝက်တိုၚ် (n) half a mile. ကဝက်တ္ၚဲ (n) half a day. ကဝက်သၞာံမွဲလန် (n) semi-annual. ကဝက် 2 (n) [id] စွက်။ ကဝက်ကြုတ် (n) mesentery. [id] စွက်ကြုတ်။ [Syn.] ၜဝ်ကြုတ်။ ကဝက်ဂြိုဟ် (n) kidneys. [id] စွက်ဂြိုဟ်။ [Syn.] ကၟက်ကြုတ်၊ ကၟက်ဂြိုဟ်။ [Der.] ဝှက် (v) to carry by a handle. [id] သွက်။ ကဝက်ကြုတ် (n) mesentery. [id] စွက်ကြုတ်။ [Syn.] ၜဝ်ကြုတ်။ ကဝက်ဂြိုဟ် (n) kidneys. [id] စွက်ဂြိုဟ်။ ကဝက်စက်ဝိုၚ် (n) semicircle. ကဝက်တိုၚ် (n) half a mile. ကဝက်တ္ၚဲ (n) half a day. ကဝက်သၞာံမွဲလန် (n) semi-annual. ကဝဍိုပ်ဗြာတ် (n) flying fox Pteropus medius Temminck. [Syn.] ကၠဗၜဵုတၠသၞေၚ်၊ ကၠသမြေၚ်၊ ကၠဟရေၚ်။ ကဝတ် (n) massage. ကဝတ် အ္စာကဝတ် (n) masseur. [Der.] ပတ် (v) to knead. ကဝန် (n) shot shooting. [id] ပွန်။ ကဝန် တောဝ်ပွန် (n) cotton after beating ပန် with a bow. ကဝန် မွဲပွန်တ္ၚဲ (n) a bowshot’s length. [Der.] ပန် (v) to shoot. ကဝါ (n) collective term for variety of small fish which abound in paddy fields. ကဝါ 1 (n) handkerchief hand towel napkin. ယာတ်ကဝါတဲ (n) handkerchief. ကဝါ 2 (n) companion. [id] ပဝါ။ မိတ်ပဝါ (n) bosom companion. [Cf.] အဖက်၊ ဇွာ၊ ပဝံၚ်၊ ပြဲ၊ ဖဝက်၊ ဗော်၊ ရဲ။ ကဝါ 3 (n) festival at end of lent. [id] ပဝါ။ ဝှ် (n) with feasting and presentation of robes to monks. ကဝါ 4 (v) to tether on a grazing ground. ကဝါဂၠဴ (v) to tether cattle out to graze. [Der.] ပၞာၚ် pasture. [id] ဝါ။ ကဝါဂၠဴ (v) to tether cattle out to graze. ကဝါၚ် (adj.) circular perfectly circular. ကဝါန် (n) Cinnamon species of laurel name applied to some trees of the Cinnamomum spp Cinumctum Cmultiflorum etc. {Arab karawiya}. ကဝါန်လ္တာ်ဂၠဴ (n) sassafras Cinnamomum parthenoxylon Mcissner. ကဝါ် 1 (n) half. မွဲနာဍဳကဝါ် (n) half pass one. [Cf.] အပါ်၊ ကပါ်၊ ကရေက်၊ ကွဳ၊ ပါ်၊ ဘာ်။ [Syn.] ကဝက်။ [Der.] ပါ် (v) to halve. ကဝါ် 2 (v) [id] တွာ်။ ကဝါ်ထပိုဲ (v) procession of candidate for novitiate symbolizing prince Siddhatha’s departure from Kapilavattu. [Der.] ကွာ် (v) to walk. ကဝါ် 3 (v) to cause to walk to lead in procession. ကဝါ်ကောန် (v) to teach a child to walk. ကဝါ်ချေံ(ဟ်) (v) to lead a horse. ကဝါ်ထပိုဲ (v) to take a candidate for the novitiate in procession as ကဝါ်။ ကဝါ်ကောန် (v) to teach a child to walk. ကဝါ်ချေံ (v) to lead a horse. ကဝါ်ထပိုဲ (v) to take a candidate for the novitiate in procession as ကဝါ်။ ကဝိ (n) poet composer. [id] ကွိ။ ကဝိ အ္စာကဝိ (n) writer author poet. ကဝိ ကဝိမဗိုၚ်ကရိုၚ်ချူခၞံလိက်မွဲစွံ (n) co-author. ကဝိၚ် (n) aromatic ginger aromatic herb of the ginger family Hedychium gracile. [id] ပွိၚ်။ ကဝိၚ် ကဝိၚ်ဇၞော် (n) greater galingale Alpinia conhigera. [id] ပွိၚ်ဇၞော်။ ကဝိၚ်ဇၞော် (n) greater galingale Alpinia conhigera. [id] ပွိၚ်ဇၞော်။ ကဝိုက် (v) to wave. ကဝိုက် ကဝိုက်ယာတ် (v) to wave a scarf. [Cf.] ဂဝိုက်၊ ပိုက်။ ကဝိုက်ယာတ် (v) to wave a scarf. [Cf.] ဂဝိုက်၊ ပိုက်။ ကဝိုၚ် 1 (n) compass extent. [id] ပွိုၚ်။ ပွိုၚ်စှ်မိနေတ်ဏံ ဗြဲဂူဏီဟွံသေၚ် (n) it has not been raining for ten minutes. ပွိုၚ်ဍုၚ် (n) township. [Cf.] ပွဳ။ [Der.] ပွိုၚ် (v) to be surrounded by. ပိုၚ် (v) to demarcate. ကဝိုၚ် 2 (n) fatigue weariness stiffness. [id] ကဝိုၚ်ကဝုဲ၊ ကွိုၚ်ကွုဲ။ ဒုၚ်ကဝိုၚ် (v) to tire oneself out. ပၠးကဝိုၚ် (v) to stretch one’s legs. [Cf.] ကမောၚ်၊ လၟောၚ်။ [Der.] ကွိုၚ် (v) to be tired. ကဝိုၚ် 3 (n) possession authority. [id] ပွိုၚ်။ ပိုၚ် (v) to possess. ကဝိုၚ် 4 (v) to be surrounded accompanied by. [id] ပွိုၚ်။ ကဝိုတ် (v) to wrestle. [Syn.] ရပ်လက်ဗန်။ ကဝိုဟ် (n) flat shallow mortar for grinding curry stuffs. [id] တွိုဟ်။ ကဝိုဟ် တၟံတွိုဟ် (n) stone for grinding down minerals. ကဝိုဟ် ဟတ်တွိုဟ် (n) sugar cane crusher cotton gin. [Cf.] ခအဳ။ [Syn.] ၜိုက်။ [Der.] ပိုဟ် (v) to grind to mill. ကဝိုအ် ကဝိုံ(အ်) (v) wander go about aimlessly. ကဝု (n) something which is putrid rotten or decomposed. ကဝု ဖျေံကဝု (v) speak ill of others. ကဝုတ် (v) to buy on credit debt. ကဝုတ် သွံကဵုအဲကဝုတ်ညိ (v) please let me have it on credit. ကဝုတ် ကဝုတ်စကဵုဂိတု (v) system of deferring settlement of loan or credit by month(s) specified. ကဝုတ် ကဝုတ်ရာန် (v) buy on credit. ကဝုတ်စကဵုဂိတု (v) system of deferring settlement of loan or credit by month(s) specified. ကဝုတ်ရာန် (v) buy on credit. ကဝုန် (v) tenderize to bring to a proper consistency. ကဝုန် ကဝုန်ပုၚ် (v) to boil rice sufficiently. [Der.] ဝုန် (v) to be properly cooked. ကဝုန်ပုၚ် (v) to boil rice sufficiently. [Der.] ဝုန် (v) to be properly cooked. ကဝုဲ (v) expletive in. ကဝုဲ ကဝိုၚ်ကဝုဲ (n) weariness. [Der.] ကွိုၚ်ကွုဲ (v) to feel weary. ကဝူ (n) encircling coil anything encircling. ကဝူ ဇုက်ကဝူဂၞိၚ် (n) belt. ကဝူ ယာတ်ကဝူကံ(အ်) (n) neckerchief. [Cf.] ကဝး။ [Der.] ပူ (v) to bind round. ကဝူကၠန် (n) tyre-shaped mouldings immediately above bell of pagoda. ကဝေ (v) to turn to bend to adorn. ကဝေ ကဝေကဴ (v) t adorn the flowers on the head. ကဝေကဴ (v) t adorn the flowers on the head. ကဝေက် 1 (n) potsherd sliver of glass. [Cf.] ကရန်။ ကဝေက် 2 (n) shallow pan small pan small frying-pan. ကဝေက် 3 (n) small thin sharp piece of wood metal glass splinter etc. ကဝေက်ဗံ(မ်) (n) bomb splinter. ကဝေက် 4 (n) day of moon’s waning period. [id] စွေက်။ က္ထိုန်ပိစွေက် (n) the third waning of Kathon. [opp.] မံက်။ [Var.] စွေက်။ [Der.] ဝှေက် (v) to wane. ကဝေက် 5 (n) salad prepared with condiments vegetables noodle etc. salad of vegetables and meat or fish cut up and mixed together. ကဝေက်ဍာ်ကလောံ (n) water-ice made with shaved ice and garnished with fruits and nuts. [Cf.] ကၞပ်။ [Der.] ပေက် (v) to prepare a salad. ကဝေက်ဍာ်ကလောံ (n) water-ice made with shaved ice and garnished with fruits and nuts. [Cf.] ကၞပ်။ [Der.] ပေက် (v) to prepare a salad. ကဝေက်ဗမ် (n) bomb splinter. ကဝေၚ် 1 (n) sweethearts lover suitor one who goes courting at girl’s house. [id] ကဝေၚ်ဂရိုၚ်။ [Cf.] ဇြဟာန်၊ ဝေၚ်။ ကဝေၚ် 2 (n) sport. [id] ပဝေၚ်။ ဂရိတ်ကဝေၚ် (v) play thing toy. ဂၠုၚ်ပဝေၚ် (n) racing canoe. ပဝေၚ်ပး (n) gambling. [Der.] ဝေၚ် (v) to play. ကဝေန် (v) to be curly. ကဝေန် ခ္ဍိုပ်ကဝေန် (v) to be shriveled up. ကဝေန် သော်ကဝေန် (v) curly hair. [Der.] ဝေန် (v) to be crocked. ကဝေန်ကဝး (v) to be bent to be crippled. ကဝေဝ် (n) a kind of gourd momordica Momordica charantia L. ကဝေဝ် တၞံကဝေဝ် (n) Momordica charantia. ကဝေဝ်ကိုၚ် (n) senna. [Var.] မၚ်ဂၠန်က္တဵု။ ကဝေဝ်ဂလာ (n) snake gourd Trichosanthes anguina. ကဝဲ (n) shark. ကဝဲ 1 (v) twirl twist. မွဲကဝဲပၞိက် (v) one twirl of a fan an instant. ကဝဲ 2 (v) to turn round twist wind screw in {of wind} whirl. ကဝဲကဝးပ္သဲ (v) wind a spring. ကျာကဝဲ (v) whirl wind. [Cf.] ခပူ၊ ခ္ဍိတ်၊ ဗ္ဂေၚ်၊ ဗ္ဂေတ်။ [conn.] ဝဲ (n) whirl pool. ကဝဲကသံ(အ်) (v) to turn a key to lock fasten with a lock. ကဝဲကြုတ်ကၠိက် (v) to drive in screw. ကဝဲဂၠဟ် (v) to wrench. ကဝဲလဝ်ကဝးပ္သဲဖ္အိုတ် (v) wind a spring fully. ကဝဲကဝးပ္သဲ (v) wind a spring. ကဝဲကသအ် (v) to turn a key to lock fasten with a lock. ကဝဲကြုတ်ကၠိက် (v) to drive in screw. ကဝဲဂၠဟ် (v) to wrench. ကဝဲလဝ်ကဝးပ္သဲဖ္အိုတ် (v) wind a spring fully. ကဝဲသ္ဇၚ် (n) sawfish Pristis Latham. ကဝဳ 1 (n) retinue. [id] တွဳ။ တွဳဝါရ (n) house hold family and dependants. [Cf.] အဆံၚ်အလံၚ်။ [Der.] ပွဳပွိုၚ် (v) to be surrounded by. ကဝဳ 2 (v) [id] ပွဳ။ ဨကရာတ်ပွဳပွိုၚ်ကေတ်ဗဵုလဗးအဆံၚ်အလံၚ် (v) the king went in procession with his escort and retinue. ပွဳပွိုၚ် (v) to be surrounded accompanied by. ကဝဴ (n) ဂစေံကဝဴ (n) koel black cuckoo. [Var.] ကဴဝဴ။ ကဝဵု 1 (n) limit boundary area or period within limits administrative district. [id] တွဵု။ တွဵုဂၠံၚ် (n) street of houses. တွဵုပိတ္ၚဲ (n) for three days without stopping. တွဵုရး (n) state administrative division district. တွဵုရးတနၚ်သဳ (n) the Fenasserim Division [id] တွဵုရးတနၚ်္သဳ။ တွဵုရးမန် (n) Mon State. [id] ပွိုၚ်ဍုၚ်ဗၞဳရး။ တွဵုရးသေံ(မ်) (n) Shan State. ကဝဵု 2 (n) excess. [id] တွဵု။ တွဵုတဲ (n) arm forearm. ကဝဵု 3 (n) [id] တွဵု(ဝ်)။ တွဵုတဲ(ယ်) (n) arm forearm. ကဝံက် (v) mope be down cast. ကဝံက် ကဝံက်ထညောန်ဗြေက် (adv) glumly sullenly. ကဝံက်ထညောန်ဗြေက် (adv) glumly sullenly. ကဝံၚ် 1 (n) mortgage. စွံကဝံၚ် (v) to mortgage. ကဝံၚ်ဍာ် (n) insurance against destruction by water. [Der.] ပံၚ်။ (v) to pawn. ကဝံၚ်ပၟတ် (n) fire {risk} insurance. ကဝံၚ် 2 (n) friend companion wife. [id] ပဝံၚ်။ ပဝံၚ်ဖဝက် (n) associates. [id] ပွံက်ဖွက်။ [Cf.] အဖက်၊ ဂယိုၚ်၊ ဇွာ၊ တလ၊ တၠသ္ၚိ၊ ပဝါ၊ ပြဲ၊ ဖဝက်၊ ဖွက်၊ ဗော်၊ ဗြဴ၊ မိတ်၊ ရဲ၊ လဲ၊ သဟာဲ၊ သမ္ဘာ။ [Der.] ပံၚ် (v) to have dealings with. ကဝံၚ်ဍာ် (n) insurance against destruction by water. [Der.] ပံၚ်။ (v) to pawn. ကဝံၚ်ပၟတ် (n) fire {risk} insurance. ကဝး 1 (n) coil. ဇုက်မွဲကဝး (n) a coil of rope. [Cf.] ကဝူ။ ကဝးကြုတ် (n) intestines. ကဝး 2 (v) to coil. ကဝးဇုက် (v) to coil a rope. ကဝးဇုက်ရဳကိုတ်တာ (n) tape recorder. ကဝးလိုဟ်အိုတ်အာ (v) {of spring} become unwound lose all strength. ကဝးပ္သဲကွိုၚ်အာ (v) {of spring} weaken. [Der.] ကဝး (n) coil. ကဝးကြုတ် (n) intestines. ကဝးဇုက် (v) to coil a rope. ကဝးဇုက်ရဳကိုတ်တာ (n) tape recorder. ကဝးပ္သဲကွိုၚ်အာ (v) {of spring} weaken. ကဝးလိုဟ်အိုတ်အာ (v) {of spring} become unwound lose all strength. ကဝ် 1 (n) coarse sugar viscid substance pulp paste glue syrup residue obtained by evaporation. [id] ထၜိုတ်။ ကဝ်ကၠောန်စက္ခူ (n) paper pulp. ကဝ်တာ (n) coarse sugar prepared from Palmyra sap jiggery. ကဝ်ဗာတ် (n) sandpaper. ကဝ်လပှ်(ဟ်) (v) to break off. [Cf.] တကောတ်။ ကဝ်ၜဴ (n) molasses cane sugar coarse sugar made from sugarcane brown slab-sugar made from sugarcane. ကဝ် 2 (n) cycle of time at end of which universe is destroyed and recreated. ကဝ် 3 (v) broken off to snap break in two under the stress of bending. [id] သ္ကုတ်၊ သ္ကုတ်ကဝ်၊ သ္ကုတ်လှေက်။ ဇိုၚ်ကဝ်အာ (v) his leg was broken. ဇုတ်သ္ကဲအဲကဝ်အိုတ်ရ (v) all my ribs are broken. လေံကဝ်အာ (v) the stick has broken. [Cf.] ထ္ကး၊ ပိုတ်၊ ပြောပ်။ [Der.] ပ္ကဝ် (v) to break in two. ကဝ်လပှ်(ဟ်) (v) to be broken off. ကဝ် 4 (v) to carry hanging loosely over the shoulder to carry over the shoulder load behind. [id] ဒယိုန်ဏာကဵုစး။ ကဝ်ဇုက် (v) to carry a coil of rope. [Cf.] ကဝ်ယာ၊ ဂလိုၚ်၊ ဂၠေၚ်၊ စ္ဍိန်၊ စၟာဲ(ယ်)၊ ဒယိုန်၊ ဗာ၊ မိန်၊ ယိုက်၊ ယဵု(ဝ်)၊ လေၚ်၊ သွက်။ ကဝ်ကဝ် (n) [Eng.] cocoa. [id] တၞံကဝ်ကဝ်။ ကဝ်ကိန် (n) region in the north-east of the Shan State where Burmese national of Chinese extraction live. ကဝ်ကေန် (n) [Eng.] cocaine. ကဝ်ကၠောန်စက္ခူ (n) paper pulp. ကဝ်ဇုက် (v) to carry a coil of rope. [Cf.] ကဝ်ယာ၊ ဂလိုၚ်၊ ဂၠေၚ်၊ စ္ဍိန်၊ စၟာဲ(ယ်)၊ ဒယိုန်၊ ဗာ၊ မိန်၊ ယိုက်၊ ယဵု(ဝ်)၊ လေၚ်၊ သွက်။ ကဝ်တာ (n) coarse sugar prepared from Palmyra sap jiggery. ကဝ်ပဝ်ရေရှေန် (n) [Eng.] corporation. ကဝ်ပဳ (n) [Eng.] copy. ကဝ်ဗာတ် (n) sandpaper. ကဝ်ရေန်ဂျဳ (n) [Eng.] native of Kalinga state in southern India. ကဝ်လပှ် (v) to break off. [Cf.] တကောတ်။ ကဝ်လပှ် (v) to be broken off. ကဝ်လဝ်နဳ (n) [Eng.] colony. ကဝ်လာ (n) [Eng.] collar. ကဝ်လာံ ကဝ်လာမ် (n) [Eng.] column (newspaper). ကဝ်လိက် (n) [Eng.] college. ကဝ်သုည (n) world in which no Buddha appears. ကဝ်ၜဴ (n) molasses cane sugar coarse sugar made from sugarcane brown slab-sugar made from sugarcane. ကဝှ် (n) utterance esp. of formal nature words instructions. [id] တဝှ်၊ တွံ။ ကဝှ် တဝှ်ဍေံဂှ်ဆဵုပ္ဍဲစက္ခူဗာန်ဏောၚ် (n) you will find the instructions on the label. ကဝှ် တဝှ်တၠဂုန် (n) His Reverence’s address. ကဝှ် တွံၜဝ် (v) sermon. [Cf.] ဒေသနာ၊ အရေဝ်၊ ဂလာန်။ [Der.] တွံ (v) to speak formally. ကသက် (v) see ကသာ (v) to be continual pain. ကသက်ကသာ (v) to be in continual pain to feel burning pain. [id] သ္ကက်က္သာ။ ကသန် 1 (n) species of cordial sebesten tree a kind of timber tree with cooling fruit the leaves of which are used in making cigars. Cordia myxa L. and C. grandis Roxburgh. တၞံကသန် (n) sebesten tree. ကသန် 2 (v) to mourn to lament. [id] တသန်။ ကသန်ကသဝ် (v) to keen. [id] တသန်တသဝ်။ ကသန်ကသဝ် (v) to keen. [id] တသန်တသဝ်။ ကသပါ (n) skate. [id] ကကပါ။ ကသပ် 1 (n) plan of action considered intention. [id] က္သပ်။ အိုတ်က္သပ် (v) to be at a loss. ကဵုက္သပ်ကဵုအဲညိ (n) please advise me. ချပ်က္သပ် (v) to think consider what to do. ပ္တိတ်က္သပ် (v) to formulate a plan. [Der.] ချပ် (v) to consider. ကသပ် 2 (n) expletive in. ဂြပ်ကသပ် (n) property. [id] ဂြပ်က္သပ်။ ကသပ်ချပ်ဟွံထေက် (n) thought that should not be entertained. ကသပ်ဂတးအာ (n) wrong thoughts. ကသပ်ဂၞန် (n) suggestion planning advice counsel conception. [id] က္သပ်ဂၞန်၊ အရာမကဵုက္သပ်၊ ဒဒှ်မမြော်ထ္ၜး။ ပွမချပ်ဂၞန်၊ ပွမချပ်ဂၞန်ကေတ်၊ ဒဒှ်မခယျကေတ်၊ ပဋိသန္ဓိ။ ကသပ်စိုတ် (n) intentions think imagination intent plan thought idea. [id] က္သပ်စိုတ်။ ကသပ်စိုပ် (v) be cleaver be smart be ingenious. [id] က္သပ်စိုပ်။ ကသပ်စိုပ်ဒတုဲ (v) realize one’s aims. [id] က္သပ်စိုပ်ဒတုဲ။ ကသပ်ညာန် (n) suggestion advice. [id] က္သပ်ညာန်။ ကသပ်ညာန် ပ္ဍဲအဲက္သပ်ညာန်ဟွံမွဲ (n) I cannot suggest anything. ကသပ်တုပ် (v) be the same view opinion or aim. ကသပ်တုပ် (n) any of two or more persons with the same intention and aim. [id] က္သပ်တုပ်။ ကသပ်တၟိ (n) new and better ideas. [id] က္သပ်တၟိ။ ကသပ်ဗ္တးအာ (n) wrong thoughts. [id] က္သပ်ဗ္တးအာ၊ က္သပ်ဂတးအာ။ ကသပ်မံက် (v) get an idea. [id] က္သပ်မံက်။ ကသပ်လိုက် (v) come up suddenly with a bright idea. [id] က္သပ်လိုက်။ ကသပ်အိုတ် (v) to be at a loss have no ideas on a subject. ကသပ်အိုတ် မၞိဟ်ယဲဏံသာ်လဵုဂွံလွဳဂှ် အဲက္သပ်အိုတ်အာဣရ (n) I am at a loss what treatment to prescribe for this patient. [Cf.] [id] အိုတ်က္သပ်။ ကသပ်အံၚ်ဇၞး (v) realize one’s aims. [id] က္သပ်စိုပ်ဒတုဲ၊ က္သပ်စိုပ်သိတ်။ ကသလံက် (n) Rangoon shad hilsa hilsa ilisha shad-like fish Glupea ilisha Hamilton Buchanan. ကသလံက်ဂၚ် (n) salmon. ကသဝ် 1 (n) filament stamen. [id] က္သဝ်။ က္သဝ်ကဴ (n) stamen. [id] က္သဝ်ပ္ကဴ၊ သကှ်ေ ပ္ကဴ။ က္သဝ်ဆု (n) filament of a plant. [id] ဇဝ်ကဴတၞံဆု။ ကသဝ် 2 (v) to murmur make a subdued noise. [id] က္သဝ်၊ တသဝ်။ က္သန်က္သဝ် (v) to keen. [id] တသန်တသဝ်။ ကောန်ၚာ်တသဝ်မံၚ် (v) the child was whining. တရောတ်တသဝ် (v) to moan to complain. ဗ္ဂဲတသဝ်မံၚ် (v) the cat is purring. ကသအ် (n) lock key winding key stopper cork. [id] က္သံ(အ်)၊ ကောန်က္သံ(အ်)၊ ကောန်ပၞံက်။ ကောန်က္သံ(အ်) (n) key. ၝောံက္သံ(အ်) (n) lock. [Cf.] first sense ပၞံက် second sense တၚ်။ [Syn.] second sense တၟာတ်။ [Var.] သံ(အ်)။ [Der.] ချံ(အ်) (v) to insert. က္သံနာဍဳ (n) key of clock. က္သံပလၚ် (n) crock stopper {of bottle}. ကသအ် 2 (n) lung. က္သံက္အံ(အ်) (n) the lungs. ကသာ 1 (n) contrivance on which dyed cotton is skeined. ချာ (n) swift of loom. ကသာ 2 (v) ကသက်ကသာ (v) to be in continual pain. [Der.] ကသာ (n) pain illness. ကသာ 3 (v) to leave. ကသာလဝ် (v) to leave. ကသာတ် (v) to propel obliquely to overshoot. [id] တသာတ်။ ကသာတ် တသာတ်ဂၠုၚ် (v) to bring a boat’s head across the stream. [Var.] ကသိုက်၊ သာတ်။ [Der.] သှာတ် (v) to go past. ကသာန် 1 (n) olive. ကသာန် 2 (n) sensation of heat. [Var.] ပသာန်။ ပသာန်တ္ၚဲ (n) heat of the sun. ကသာပ် (n) [Skt. karshapana] coin. [id] က္သာပ်။ ကသာပ်ၚုဟ်မး (n) money. [id] က္သာပ်ၚုဟ်မး။ ကသာလဝ် (v) to leave. ကသာဲ (n) fringe tassel. [id] က္သာဲ(ယ်)။ ကသာဲ မုဟ်ကသာဲ(ယ်) (n) fringe. ကသာဲဂၠဴ (n) dewlap. ကသာဲပၞဟ် (n) fringe of jack fruit. ကသာဲယာတ် (n) fringe of cloth. ကသိ (n) fruit in it’s earliest stages of development. ကသိ ကသိပၞဟ် (n) the first stage of the jack fruit. ကသိၚ် (n) stocks with slits for hands and feet stocks for criminals. [id] တသိၚ်။ ကသိၚ် တသိၚ်ဒွက် (v) put to a stocks. ကသိပၞဟ် (n) the first stage of the jack fruit. ကသိဝါနိဇ္ဇ (n) {P. kasi & vanijjam} business occupation. ကသိုက် (n)wealth happiness easy circumstances wellbeing. [id] တသိုက်။ ကသိုက် တၠတသိုက် (n) rich man. ကသိုက် ဒှ်တသိုက်စိုတ် (v) to be happy. [Cf.] ဂြပ်၊ ဒြပ်၊ ဓန၊ သုခ။ [Der.] သိုက် (v) to be well to do. ကသိုက် တသိုက်စိုတ် (n) happiness. ကသိုၚ် 1 (n) hole cavity. [id] သိုၚ်။ သိုၚ်ကံ(အ်) (n) pharyngeal cavity. သိုၚ်ကၞိ (n) rat hole. သိုၚ်မုဟ် (n) nostril. [Cf.] ကတိုၚ်၊ ထၟောၚ်၊ ပထောၚ်။ [Var.] သိုၚ်။ ကသိုၚ် 2 (v) to take by force. [id] တသိုၚ်၊ တသိုက်ေကတ်၊ တသိုၚ်ပၠံၚ်ကေတ်။ တသိုၚ်ကၟိန်ဍုၚ် (v) to usurp the power of government. ကသိုတ် (v) to go beyond decline slant go aside. [id] တသိုတ်။ ကသိုတ် တသိုတ်စ္ဍး (v) to move away. [id] တသိုတ်စ္ဍးအာ။ [Cf.] ဂဲါ(ယ်)၊ ဂ္ၚေၚ်၊ စေၚ်၊ ဒလာ၊ ဒလိန်၊ ဗၠေၚ်၊ လောန်၊ ၜေဲ။ ကသိုန် 1 (n) onion. [id] လသိုန်၊ ကသိုန်ဗ္ကေတ်၊ လသိုတ်ဗ္ကေတ်။ ကသိုန်ဗ္တာၚ် (v) garlic. [id] လသိုန်ဗ္တာၚ်။ ကသိုန် 2 (n) [P. kasino] division of the karmasthana a process by which mystic meditation may be induced. ကသိုန်ကၟဝ် (v) to practice the kasinas. ကသိုန်စှ် (n) the ten kasinas. ကသိုန်ကၟဝ် (v) to practice the kasinas. ကသိုန်စှ် (n) the ten kasinas. ကသိုန်ဗ္တာၚ် (v) garlic. [id] လသိုန်ဗ္တာၚ်။ ကသိုပ် (v) to spread over. ကသိုပ် သၠခွာကသိုပ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲကၟာ (v) the water lilies have spread till their leaves cover the tank. [Der.] ဇျိုပ် (v) to be overcast. ကသိုဟ် 1 (n) large softwood tree. Albizzia stipulate Boix. ကသိုဟ် 2 (v) to make a sibilant noise hush hiss blow one’s nose. [id] တသိုဟ်။ ဇြုံတသိုဟ် (v) the snake hissed. တသိုဟ်ကောန်ၚာ်(က်) (v) to hush a child. တသိုဟ်ခၟောဝ် (v) to blow one’s nose. တသိုဟ်ဂဟှ်ေ(ဟ်) (v) to speak in undertones. [Cf.] က္သေဲ(ယ်)၊ ဂြဴ။ [Der.] သိုဟ် (v) to be peaceful. ကသိုဟ် 3 (v) to be shed. [id] တသိုဟ်၊ တသိုဟ်စှ်ေ(ဟ်)။ သၠဆုတသိုဟ်စှ်ေဒၟံၚ် (v) the leavers are falling. ကသိုအ် ကသိုံ(အ်) (n) Rangoon croton tree medicinal shrub which exudes a fragrant aroma. Croton joufra. [id] တသိုံ(အ်)။ ကသိုအ် တသိုံဒဵု (n) species of croton. [id] တသိုံက္ၜၚ်၊ တသိုံတၟက်။ ကသိုံ (n) see ကသိုအ်။ ကသီု (v) rainy season. [id] လသီု(မ်)၊ အခိၚ်ကသီု(မ်)၊ အခိၚ်ြဗဲ(ယ်)၊ ဥတုကသီု(မ်)၊ ဝဿန္တဥတု။ [Syn.] ဥတုဗြဲ(ယ်)။ ကသု (n) paddle. ကသု ကသုသၞေဝ် (n) steering paddle. ကသုက် (n) လိက်ကသုက် (n) contract. [Der.] ချုက် (v) to contract. ကသုသၞေဝ် (n) steering paddle. ကသူ (n) writing painting. ကသူ အ္စာကသူ (n) painter. ကသူကၞေၚ် (n) destiny {concerning marriage} lines of the forehead rhomboid or circular caste-mark on a Brahmen’s fore-head. ကသူထဝ် (adj.) gold painted. ကသူဒဵု (n) a kind of creeper found in hill forests Millettia cineriea Bentham. ကသူပတြာ (n) [Skt. pattra] writing. [Der.] ချူ (v) to write. ကသူပါန်ခဳ (n) decorative arts painting. [id] တၞးဗီုရုပ်ပါန်ခဳ၊ တၞးကသူ၊ ဒဒှ်မဒဇက်ကသူပါန်ခဳ။ ကသေၚ် (n) species of land lily Crinum amoenum. ကသေတ် 1 (n) large timber tree Pentace burmanica Kurz. ကသေတ် 2 (v) to slip sideways. [id] တသေတ်၊ တသေတ်စှ်ေ။ ဍိုက်ချေံဟွံဗိုန်တုဲဍေံတသေတ်စှ်ေ (v) not having a firm seat on the horse he fell off. [Cf.] ကဆေဝ်၊ ကလိတ်။ ကသေဝ် (v) to be sloped down gentlely. [id] တသေဝ်၊ က္သေဝ်။ ကသေအ် (v) see ကသေံ(အ်)။ ကသော (n) dried fish salt fish. ကသောဝ် 1 (v) to be sloped down. [id] တသောဝ်။ ကသောဝ် 2 (n) embankment. [id] တသောဝ်။ တသောဝ်ဂၠံၚ် (n) embankment road. ကသော် (n) hair of animals fur. [id] တသော်။ ကသော် သော်သဵု (n) wool. ကသော် တသော်ဗလေၚ် (n) {of porcupin} quil. ကသော် တသော်ကံ(အ်) (n) mane. [Der.] သော် (n) hair fur feather. [Syn.] တသော် (n) body hair. ကသေဲ (v) to whisper. [id] က္သေဲ(ယ်)၊ က္သေဲဟီု(မ်)။ [Cf.] ကသိုဟ်ဂဟး၊ က္သေဲဂမတ် (v) to speak secretly. ကသေံ ကသေံ(အ်) (v) to persuade. [id] က္သေံ(အ်)။ ကသေံ ဍေံက္သေံအဲကဵုအာဝေၚ် (v) he has persuaded me to go out with him. ကသေံ တၠစက်ဂမၠိုၚ်သွက်ဂွံဖျေံၚုဟ်က္သေံမံၚ်ညးသ္ကံ(အ်) (v) the millers have agreed among themselves to lower the price to entice to temp. က္သေံကၟဝ် (v) to exhort entice induce allure persuade. ကသေံ က္သေံကၟဝ်ဖ္အောဝ်လဴ (v) to beseech to exhort. ကသေံ က္သေံညးသ္ကံ(အ်) (v) to come to an agreement. ကသဳ (v) to move to move from one place to another to shake to tremble. ကသဳတိ (n) earth quake. ချဳ (v) to shake. ကသဴ (n) curse. [Syn.] သွဴ၊ ဝှဴ။ [Der.] ချဴ (v) to curse. ကသဵု 1 (n) bush shrub. [id] တသဵု။ တသဵုဆု (n) shrubbery. [id] ဒၞာဲမတဵုလဝ်တၞံဆုကွကွ၊ အုပ်ကွကွ၊ ဂသဵုဆု။ ကသဵုဂြိုပ် (n) scrub. ကသဵုတၞံကဴ (n) flowering shrub. ချဵု (v) to be fleecy. ကသဵု (v) to fluff up. [id] တသဵု။ ကသံ 1 ကသံ(အ်) (n) lock key winding key stopper cork. [id] က္သံ(အ်)၊ ကောန်က္သံ(အ်)၊ ကောန်ပၞံက်။ ကောန်က္သံ(အ်) (n) key. ၝောံက္သံ(အ်) (n) lock. [Cf.] first sense ပၞံက် second sense တၚ်။ [Syn.] second sense တၟာတ်။ [Var.] သံ(အ်)။ [Der.] ချံ(အ်) (v) to insert. က္သံနာဍဳ (n) key of clock. က္သံပလၚ် (n) crock stopper {of bottle}. ကသံ 2 ကသံ(အ်) (n) lung. က္သံက္အံ(အ်) (n) the lungs. ကသံက် (n) ringworm. [id] တသံက်၊ ယဲတသံက်။ ကသး (n) balance rope of a kite. [id] ဇုက်ကသး။ ကသ္ကံ (n) torpedo fish Glarias magur Hamilton Buchanan. [id] ကထ္ကံ။ ကသ္ဍိ (n) mackerel striped fish that live in the sea and eaten as food Spanish mackerel Cybium guttatum. [id] ကပၞာဲသတ်။ ကသှ် (n) answer to a question. [id] သွဟ်။ ကသှ် (n) spittle. [id] ဍာ်ကသှ်(ဟ်)။ [Der.] ချဟ် (v) to spit. ကသၠၜဴ (n) the rose finned systomus. ကဟက် (v) to pant. ကဟဂး (n) short headed catfish adipose cat-fish large cock-up species of cat-fish with short head. ကဟတ် (v) to crush juice out of to extract nourishment form by chewing. ကဟတ် ကဟတ်က္ၜဴ (v) to chew sugar-cane. ကဟတ် ကဟတ်သတ်ဗြဴ (v) to extract oil from coconut pulp. [Cf.] ကဟေက်။ ကဟတ်က္ၜဴ (v) to chew sugar-cane. ကဟတ်သတ်ဗြဴ (v) to extract oil from coconut pulp. [Cf.] ကဟေက်။ ကဟနာန် (n) [colloq] ophidian sping eel. [id] ကဇနာန်၊ ကဂနာန်။ ကဟာ (n) [colloq] monk’s outer robe monk’s robes. [id] သ္ၚာ။ ကဟာ ကၠေဟ်သ္ၚာ (v) to wear the rove over one’s shoulder {within the monastery}. ကဟာ ရုၚ်သ္ၚာ (v) to cover both arms and shoulders with the robe {outside the monastery}. [Syn.] က္ထိုန်၊ လလးက္ထိုန်။ [Cf.] အၚ်ဒကုတ်၊ အၚ်သ၊ သ္ကိုပ်၊ သပိုၚ်။ [Var.] ယာတ်ပံၚ်သ္ကူ (n) rug picked up from dust heap. ကဟာ သ္ၚာက္ထိုန် (n) rope presented to monk at the end of Lent. ကဟာ သ္ၚာကၠေဟ် (n) outer robe. ကဟေက် (v) to be parched with thirst. [id] ကဟေက်ဍာ်(က်)။ ကဟေက် ဟေက် (v) to be scorched. ကဟောန်ကဟေဲ (v) to be in nervous state to be exasperated embittered to be over anxious. ကဟောမ် (v) see ကဟောံ(မ်)။ ကဟောံ ကဟောံ(မ်) (v) to regret be regretful be remorseful. ကဟောံ အဃောၚုဟ်ဂၠဴတိုန် အဲသွံဒးဂၠဴအဲတန်တန် အဲကဟောံကွေဟ် (v) I am really sorry that I sold my bullocks cheap while the price of cattle was rising. ကဟောံ အဲတက်ဒးကောန်အဲလောန်အာ အဲကဟောံကွေဟ် (v) I beat my son too hard I regret it now. ကဟေဲ (v) see ကဟောန်ကဟေဲ(ယ်) (v). ကအီ (v) to smile. က္အီ [id] ကအီ က္အီက္အီ (adv) smilingly. က္အီဂြိုၚ်ဖ္အာဲဖ္အာဲ smile and laugh with pleasing noise. ကဣဗီု (n) goby Gobivsgiuris. ကဣသာ် (n) small cat-fish. ကာ 1 (n) teapot tea kettle. [id] ကာဍာ်လက်ဖက်။ [Cf.] ကာဍာ်ချာ၊ ကာဍာ်ဂမ္တဴ၊ ကာတိ၊ ကာဍာ်လက်ဖက်၊ သ္ၚိဍာ်။ ကာ 2 (n) motor car bus. [id] ကွဳစက်။ ကွဳစက်ခြပ်ပ္သဲ(ယ်) (n) armoured car. ကွဳစက်ပန် (n) four buses. ၚုဟ်ကာ (n) bus fare. တိုက်လေဝ်ကာ (n) car repairing workshop garage. ဗံက်ကာ (v) to drive a car. [Cf.] မဝ်တဝ်ကာ။ ကာခြပ်ပ္သဲ(ယ်) (n) armoured car. ကာဂျိပ် (n) [Eng.] jeep. ကာ 3 (n) work deed. ကၠောန်ကာကုသဵု(ဝ်) (v) to perform works of merit. စကာ (v) to employ send on errand. ပကာ (v) to heed. [id] သ္ပကာ။ ကာဒုၚ်လျိုၚ် (n) service. ကာဝါမ္ၚဵု(ဝ်) (n) wedding ceremony. [id] ကာဝဵုမ္ၚဵု(ဝ်)။ ကာ 4 (n) ကာတ္ၚဲ(ယ်) (n) numerological index of birth day or day of inception of enterprise. [Cf.] ကိုန်။ ကာ 5 (n) ဍုတ်မြာ်ကာ (n) peacock’s tail fan. ကာ 6 (n) ဝိကာ (n) variety of fig tree. ဝိ (n) fig tree ficus glomerate. [id] တၞံဝိကာ။ ကာခြပ်ပ္သဲ (n) armoured car. ကာဂျိပ် (n) [Eng.] jeep. ကာၚ် (n) calomel. [id] ၜဵုကာၚ်။ ကာဍာ်လက်ဖက် (n) teapot tea kettle. ကာဏဳ (n) see ပဉ္စကာဏဳ (n) oak gall from the Quercus infectoria tree nut-gall tree. ကာတ္ၚဲ (n) numerological index of birth day or day of inception of enterprise. [Cf.] ကိုန်။ ကာတ် (v) to be strong harsh. ကာတ် အရက်ကာတ် (v) strong liquor. ကာတ် တ္ၚဲကာတ်သုၚ်ၜံက်ကာတ်ကာတ်ပဟွံမာန် (v) when the sun is strong one cannot smoke strong cigars. ကာတ် သၟူကာတ် (v) strong smell. [opp.] ဍိုန်။ ကာတ် ကာတ်တူ (n) a kind of large boat junk. ကာတ်တူ (n) a kind of large boat junk. ကာဒုၚ်လျိုၚ် (n) service. ကာန် 1 (n) flax jute gunny. တၞံကာန် (n) flax jute. ယာတ်ကာန် (n) linen. ရိုက်ကာန် (n) gunny-bag. ကာန် 2 (v) to keep close together. ကာန်ကာန် (adv) together in close formation. ရၚ်ကာန် (v) to bring together. ကာပ္ပလဳ (n) Negro negrito [esp.] Andamanese. [id] ကာပ္ပရဳ။ ကာပ္ပဳတာန် (n) [Eng.] captain of a ship Captain. ကာပ်ကေဝ် (n) species of large crowing lizard tuctoo lizard gecko Gecko guttatus Daudin. [id] ကာပ်ကာဲ(ယ်)။ ကာပ်သာ်ထဝ် (n) a kind of amaranth. ကာဖဳ (n) coffee. [id] ဍာ်ကာဖဳ။ [Var.] ကာဖဲ(ယ်)၊ ကံဖဳ။ ကာဖဵု (n) meritorious deed. ကာဗာၚ် (n) [Eng.] carbolic acid. ကာမ (n) [P.] sensual desire passion. ကာမဂုန် (n) [P. kamaguno] sensual pleasure. ကာယဗန် (n) [P. kayabandhanam] monk’s girdle. ကာယျ (n) [LF] body. ကာယျ ကာယျဒွာ (n) excretory orifices. ကာယျ ကာယျဗန် (n) monk’s girdle. [Cf.] ဂဗာတ်၊ ဇုက်ကဝူဂၞိၚ်၊ ဇုက်ဂတ်ဂၞိၚ်။ [Var.] ဇကု။ [Syn.] ကယျ။ ကာယျဒွာ (n) excretory orifices. ကာယျဗန် (n) monk’s girdle. [Cf.] ဂဗာတ်၊ ဇုက်ကဝူဂၞိၚ်၊ ဇုက်ဂတ်ဂၞိၚ်။ [Var.] ဇကု။ [Syn.] ကယျ။ ကာလ (n) [LF.] time. ကာလ ကြိုက်စိတ်မ္ဂးကာလဂှ်စညိ (n) if you like it then you eat it. ကာလ ဒးကာလစိုပ်အယုက်ၜါဣသုန်သၞာံဂှ် (n) when the time came that he was twenty five years old. ကာလ ဗှ်ေအာကၠာ ကာလတုဲအဲဗက်ကၠုၚ် (n) you go ahead then I will follow on. ကာလ မာံလှဂှ် ပ္ဍဲဂိတုနဝ်ဝိန်ဗာဏံ ဍေံကေတ်တ္ၚဲသၠးဏောၚ် ဍေံချူနၚ်လိက် ကာလတုဲပိုဲဟွံဗက်အာကဵုဍေံတံမွဲစွံဟာ ဍေံတံမိက်ဂွံတီ(မ်) (n) Mearm Hla has written to say that he has taking his holiday in November so that they would like to know whether we could not all go together. ကာလ သြောံဍုဟ်မှကာလဂှ်ရတ်ရ (n) when the paddy is ripe then we shall reap it. [Cf.] အခိၚ်၊ တဲ(ယ်)။ [Syn.] အခါ၊ အဃော၊ ပ္ဍဲ(ယ်)၊ လံ(အ်)။ [Var.] လ၊ ကာလ။ [Der.] ဆောဝ်လ (adv) sometimes. [id] လဆောဝ်။ ကာလ ကာလအ္စာတၠတဝ်ကၞဴပဝ်အာ (n) at the time when the Abbot of Tuokanow died. ကာလ ကာလအဲစိုပ်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်သၞာံအာတေံဗှ်ေစှ်ေဒုၚ်အဲပ္ဍဲသၞေဟ်က္ၜၚ်ဂှ် အဲသမ္တီဒးမံၚ်ဏီ(မ်) (n) I still remember you coming down to the quay to meet me when I arrived in Rangoon last year. ကာလ ကာလဂှ်ကောန်ၚာ်ဂမၠိုၚ် သီုကဵုမိပ်စိုတ်တက်တဲသေဲသေဲအိုတ်ရ (n) then all boys together clapped their hands for joy. ကာလ ကာလတက်ဗိတ်ဂှ် (n) when they play cricket. ကာလ ကာလပိုဲကၠုၚ်စိုပ်ကာလဂှ်ဂွံစမွဲစွံ(အ်) (n) when we get back then we can all eat together. ကာလ ကာလဗှ်ေဗ္တောန်လိက်ပ္ဍဲဘာဂှ် ဘာသာလဵုဗှ်ေခံၚ်အိုတ်ေရာ (n) what subject were you best in when you were at school? ကာလ ကာလသဝ်တ္ၚဲမှအဲကၠုၚ် (n) in the evening I can come. [id] အဲကၠုၚ်မာန်ကာလသဝ်တ္ၚဲ(ယ်)။ ကာလကာဏဳ (n) wretch. ကာလကြိုက်အလိုက်ဒး (n) opportunity opportune time opportune moment. ကာလဂှ် (adv) then at that moment. ကာလဂှ် (conj.) moreover in addition. ကာလတုဲ (n) then after that on account of that so. ကာလပယျဵုယး (n) dawn. (adv) at dawn. ကာလယုတ် (n) [P. kalayutta] (n) opportune time opportune moment. ကာလာၚ် (n) route line. ကာဝါမ္ၚဵု (n) wedding ceremony. [id] ကာဝဵုမ္ၚဵု(ဝ်)။ ကာသလုန် (n) saloom car. ကာသၟိၚ် (n) matters related to kings and government. ကာဲ 1 (v) to behave without restraint. ဍေံဂှ်ကာဲကွေံ(ဟ်) (v) that going too far! ကာဲကဝ် (adv) forever. ကာဲကၞာဲ(ယ်) (v) to be destitute to be in difficulties. [id] ကာဲတၞာဲ(ယ်)။ ကာဲ 2 (v) ကောပ်ကာဲ(ယ်) (v) to pronounce judgement. ကာဲကဝ် (adv) forever. ကာဲကၞာဲ (v) to be destitute to be in difficulties. [id] ကာဲတၞာဲ(ယ်)။ ကာံ ကာံ(မ်) (n) chaff husks of paddy bran. ကာံၜဲ (n) bean husks and leaves used as cattle fodder. ကိကဳ (n) [P. kiki] blue jay. ကိစ္စ (n) matter matter of importance business. ကိစ္စ ဒၟာနူကိစ္စဂၠိုၚ် အဲဟွံဂွံဗဵုပေဲါ(ယ်) (n) because I had a lot of things to see to I was not able to watch the pwoa. ကိစ္စ မုကိစ္စရော (n) what is the matter? [Cf.] အကွက်၊ အမှု၊ စရၚ်၊ သရၚ်။ ကိစ္စကေၚ်ကာဍုၚ်ကွာန် (n) community. ကိစ္စကေၚ်ကာမၞိဟ် (n) matters concerning social dealings. ကိစ္စစရၚ် (n) deed work. [id] ကိစ္စသရၚ်၊ ကေစ္စ၊ ကေစ္စဂၠိုၚ်၊ ကေစ္စဘတ်။ ကိစ္စပၟတ်ပၟာတ် (n) fire hazard. ကိစ္စဗာဟဳရ (n) odd jobs. [id] ကိစ္စဗာဟိရ။ ကိစ္စမဒှ်ကၠုၚ်မာန်ဗွဲကြဴ (n) eventuality. ကိစ္စရုဲမာဲ (n) elections. ကိစ္စဟွံမွဲ (n) it does not matter. ကိစ္စအပ္ဍဲရး (n) home affairs. ကိတ္တိ (n) [P.] fame report. ကိတ္တိသယ (n) [P.] see ကိတ္တိ။ ကိတ် (v) to bite to come up to standard. ကိတ် အဏံဂၟိတ်ကိတ်ဗွဲမဂၠိုၚ် (v) the mosquitoes bite a great deal here. ကိတ် ကၠဵုကိတ်ထပိုတ်ထောံဇုက်ဒက်ဍေံ(ဟ်) (v) the dog bite through the rope it was tied up by. ကိတ် ဂၞဴကိတ် (v) to suffer from dysentery. ကိတ် ဇိုၚ်အဲဒှ်သရကိတ်စ (v) my leg itches where the sore is. ကိတ် ဇိုၚ်ဍေံဂိမံၚ်ကၠဵုကိတ်လဝ် (v) he has a bad leg a dog bite it. ကိတ် ဗကိတ် (v) to cause to bite. ကိတ် သြောံဍုၚ်ဗၟာလ္ပာ်လ္တူတေံလယျိုၚ်ပိုၚ်ဟွံကိတ် (v) upper Burma rice is not up to the standard weight. [Cf.] စတ်။ [Der.] ဂကိတ် (n) dysentery. ကိတ် (v) mahjongg. {Chi}. [id] ဇွောံဝေၚ်ကြုက်မွဲဂကူ game of chance played with domino-like blocks marked with red and white spots. ကိတ်ကဵုဂၠးမုက်ဍာ် (v) be level be up to a set record be balanced. ကိတ်စ (v) to itch irritate ache. ကိတ်ညာပ် (n) fitness. [id] ဒဒှ်မဂပ်ဂဝ်၊ ဒဒှ်မထတ်ယုက်၊ ဒွး၊ ယုတ္တိ။ ကိတ်တလံက် (n) [Eng.] catalogue. ကိတ်ထပိုတ် (v) to bite through. ကိတ်သဝ်လေတ် (n) [Eng.] Catholic. ကိတ်သိတ် (n) [Eng.] cassette {esp. radio tape cassette and radio cassette recorder}. ကိတ်ၚေက် (v) gnash teeth. ကိန္နရ (n) [P. kinnara] mythical bird with human head and torso a class of demigods in the service of Kuvera. ကိန္နရဳ (n) [P. kinnari] femal ကိန္နရ (n) nymph. ကိန်ဝါတ် (n) [Eng.] canvas. [id] ဒၞပ်ကိန်ဝါတ်။ ကိန်သာ (n) [Eng.] cancer. [id] ယဲရိုဟ်။ ကိပ္ပတိန် (n) [Eng.] captain. ကိပ်ဗိနိတ် (n) [Eng.] cabinet council of ministers of the government. ကိမိလဗေဒ (n) entomology. [id] ဗေဒကိမိလ။ ကိမ်ပေတာၚ် (n) {Japan} kempei tai military police belonging to the Japanese army of occupation during the world War II. ကိမ်မရာ (n) [Eng.] camera {for photograph}. ကိမ်မရာ ကိမ်မရာဇွောံတက်ရုပ်ဂမၠိုၚ် (n) cine-camera. ကိမ်မရာဇွောံတက်ရုပ်ဂမၠိုၚ် (n) cine-camera. ကိရၚ် (n) deed performance. ကိရၚ် ကိရၚ်ကလိကၠေံ(အ်) (n) past action. ကိရၚ် ကိရၚ်ကလိဂွံ(အ်) (n) to be having. ကိရၚ် ကိရၚ်ချပ်စၚ် (n) thought. (v) to think. ကိရၚ် ကိရၚ်စသိုၚ် (v) to enjoy to endure. ကိရၚ်ကလိကၠေံ (n) past action. ကိရၚ်ကလိဂွံ (n) to be having. ကိရၚ်ချပ်စၚ် (n) thought. (v) to think. ကိရၚ်စသိုၚ် (v) to enjoy to endure. ကိရၚ်တီ (v) to know perfectly to be enlightened. ကိရၚ်ပ္တုဲတုဲ (v) having accomplished. ကိရၚ်ပြာပ်အာ (v) to approach. ကိရၚ်ပၟဝ် (v) to increase to enlarge. ကိရၚ်လောတမဝ် (v) to roll oneself to grovel. ကိလေသပါတ် (n) love sickness. ကိလေသပါတ် (n) [P.] moral defilement lust. ကိလေသဝတ် (n) realm of kilesa. [id] ဒဒှ်မကၠိခ္ဍက်၊ ဒဒှ်မကၠိုက်လ္ၚေၚ်၊ ကၠိုက်လ္ၚေၚ်။ ကိုက် 1 (n) {blade of} plane {carpenter’s} plane. သ္ၚိကိုက် (n) plane. [Var.] [id] ကေက်၊ ဂိုက်။ ကိုက်ဓါတ် (n) electric iron electric plane. ကိုက် 2 (v) to be humpbacked bent. [id] ကိုက်ကုန်။ ကုန်ကိုက် (v) to be humpbacked bent. ကိုက်ဓါတ် (n) electric iron electric plane. ကိုၚ် 1 (n) rids of boat. ကိုၚ် 2 (v) to be arched bent curl up at the end. [id] ကိုၚ်ခၠ။ ကိုၚ်ခၠံ(အ်) (v) to be arched to be curled up at the end. [Der.] ကိုၚ် (n) ribs of a boat. ကိုၚ် 3 (n) see ကဝေဝ်ကိုၚ် (n) senna. [id] မၚ်ဂၠန်က္တဵု(ဝ်)။ {Bur. ပွေးကိုၚ်း} ကိုၚ်ခၠံ (v) to be arched to be curled up at the end. [Der.] ကိုၚ် (n) ribs of a boat. ကိုတ် (n) hundred thousand. ကိုတ် တၚ်ကိုတ် (n) venereal disease. [id] ယဲတၚ်ကိုတ်။ ကိုန် 1 (n) number in arithmetic or as numerological index. [Cf.] ကာ။ ကိုန် 2 (n) a kind of lily. ကိုန်ကြိတ် (n) [Eng.] congress {meeting of delegates for discussion} congress {legislative body in the USA}. ကိုန်ဂစိုတ် (n) {maths} constant stereotype. [id] တၞးဖ္ကောဝ်ပ္ဍဵုဗီုလိက်မစုတ်ဂစိုတ်လဝ်ဗီုလိက်မပြေၚ်လဝ်တုဲ(ယ်)။ ကိုန်ဂမျိုၚ် (n) {maths} variable. ကိုန်ဂြိတ် (n) concrete. ကိုန်ဂၞန် (n) numeral number digit. ကိုန်စ (n) {maths} division divisor denominator. [id] သ္ဇိုၚ်စ။ ကိုန်စိုပ် (n) happen as foretold come to pass. ကိုန်စုမ် (n) {maths} even number. [id] ဂၞန်စုံ(မ်)။ ကိုန်စုံ ကိုန်စုမ် (n) {maths} even number. [id] ဂၞန်စုံ(မ်)။ ကိုန်ဇေတ်ဇေတ် (n) {maths} real number. ကိုန်တန် (n) {maths} number to be subjected to mathematical operation [esp.] division numerator dividend. ကိုန်တွံ ကိုန်တွဟ် (n) prediction prophesy prognostication. [id] ကိုန်တဝှ်(ဟ်)၊ ဒဒှ်မဗှ်ပ္တိတ်နိမိတ်။ ကိုန်တၟော်တော် (n) forecast calculation method of counting. ကိုန်တၟော်တော်တိတ် (n) turn out as expected or calculated to one’s advantage. ကိုန်ထုဲ (n) {maths} complex number. ကိုန်ပါ်ကဵုအဆ (n) {maths} factor. ကိုန်ပေၚ် (n) {maths} whole number. ကိုန်ပၟဝ် (n) {maths} multiplier. ကိုန်ပၟဝ်ဂွံ (n) {maths} product. [id] လာပ်ပၟဝ်။ ကိုန်ပၟဝ်တိုန်ကဵုအဆ (n) {maths} multiple number. ကိုန်ဗြဲ (n) sign indication on set of rain forecast of rains. ကိုန်မ (n) {maths} non-even number. [id] ကိုန်မာတ်။ ကိုန်မောဝ် (n) {maths} additional number. ကိုန်ရေၚ် (n) {maths} expression. ကိုန်လာပ် (n) {maths} numerator. ကိုန်လ္ဇံက် (n) {maths} power. ကိုန်ဝှရိန် (n) [Eng.] conference. ကိုန်သုဒ္ဓ (n) {mahts} prime number. ကိုန်သ္ဇိုၚ် (n) {maths} root denominator. ကိုန်သွပ် (n) {maths} imaginary number. ကိုန်ဟုဲ (n) {maths} mixed number. ကိုန်ၜါထပ် (n) {maths} square of number. ကိုပ် 1 (n) time. ကိုပ်ကၠာ (adv) formerly. (adj.) first primary former. (n) beginning. ကိုပ်ကၠာအိုတ် (adv) first and foremost. ကိုပ်ဗ္တံ(မ်) (adv) at night. ကိုပ် 2 (v) to catch with a pair of fish baskets.ကရတ်။ ပံက်ကိုပ် (n) paddy bird. [Cf.] ဇျာၚ်၊ ဍန်၊ ပံါ(မ်)။ [Der.] ထကိုပ် (n) cover. ကိုပ်က (v) to fish with fish baskets open at the bottom. ကိုပ်ကၠာ (adv) formerly. (adj.) first primary former. (n) beginning. ကိုပ်ကၠာအိုတ် (adv) first and foremost. ကိုပ်ဗ္တံ (adv) at night. ကိုမ်ပါ (n) [Eng.] compasses divider. ကိုမ်ပျူတာ (n) [Eng.] computer. ကိုမ်မျူနေတ် (n) communist. [id] မၞိဟ်ပတှ်ေဝါဒကိုမ်မျူနေတ်၊ မၞိဟ်ထံက်ဂလာန်ကဵုဝါဒကိုဝ်မျူနေတ်။ ကိုဟ် 1 (v) to be white. ဗုကိုဟ် (v) to be snow-white. [Cf.] ကၟု၊ ဂွု၊ ထ္ကံ(အ်)၊ ဗ္တာၚ်၊ ဗု။ ကိုဟ် 2 (v) to pour to leak. ကိုဟ်ထောံ(အ်) (v) throw out. [id] က္ၜောဟ်။ [Cf.] ကရောန်၊ ပြိုဟ်။ ကိုဟ်ထောံ (v) throw out. [id] က္ၜောဟ်။ [Cf.] ကရောန်၊ ပြိုဟ်။ ကီု 1 (v) to accompany usually as [va.] also. အဲလေဝ်အာအတေံကီု(မ်) (v) I am going too. အဲအာအတေံဏောၚ်ဗှ်ေလေဝ်အာကီုဟာ (v) I shall be going there do you want to come too? ဗှ်ေလေဝ်ဗက်စှ်ေဍုၚ်ဖဴမိဗှ်ေကီုဟာ (v) are you going into town with your mother too? Sometimes opposite. ပုၚ်ဂှ်စွံလဝ်ဇွောံအဲညိကီု လ္ပစဖ္အိုတ်ထောံ(အ်) (v) leave a little rice for me do not eat it all. ကီု 2 …..ကီု(မ်) (1) as. (v) with (nn.) both….and either….or. အဲကီုဍေံကီုမံၚ်ဘာကြုၚ်စိၚ် (v) (nn.) he and I were both at school at Elephant Creek monastery. အာအပ္ဍဲတ္ၚဲယဝ်ရဖေက်က္ဍိုပ်ဂိ ခပေဲကီုခမံက်ကီုဒလဝ်တုဲအာ (v) (nn.) if you are afraid of getting a headache going out in the sun wear either a hat or a Shan hat. …..ကီု(မ်) (2) as va whether….or. ကၠောန်ကမၠောန်ကီု ဟီုအရေဝ်ကီုပြဟ်နူညးဂမၠိုၚ်ရ (v) a. whether it is a matter of working or talking he gets more done than other people. ကီုလေဝ် …ever. ဂမၠိုၚ်လဵုသ္ဒးကၠောန်ကမၠောန်ဂၠိုၚ်ကီုလေဝ်ဟွံတရောတ် (v) a. however much work they have to do they do not complain. ၜိုန်…..ကီုလေဝ် even….if. [Cf.] လေဝ်။ [Der.] ပကီု(မ်) (v) to accompany. ကု (prep.) to self. [id] ကဵု(ဝ်)။ ကု ကုပိုဲသ္ဒးဒုၚ်ဗ္တိုက်မဟၟဲကဵုအရာမွဲသာ်(က်) (v) we ourselves are attacked from without. ကုက် (v) to stick the nail in to stick one’s nails into note down events etc. for future reference make a mental note bear in mind to mark. ကုက်တဲ (v) touch someone lightly with one’s forefinger as a secret signal pass on a message without letting others knows. ကုက်သမ္တီ (v) note down events etc. for future reference make a mental note bear in mind. ကုဉ္ဖရ (n) [P.] elephant. ကုညး (pron.) himself. ကုဏ္ဍလာံ ကုဏ္ဍလာမ် (n) earring. [id] သၞေက်။ ကုတ် (v) to cut off amputate. ကုတ်ထပိုတ် (v) to cut off. ကုတ်ထပိုတ် ကုတ်ထပိုတ်ဆုဒကုတ်ကဵုဂတေက် (v) they were cutting of lengths of wood with a saw. ကုတ်ထပိုတ် ကုတ်သက္ကရာတ် (v) cut of all relations. [Cf.] ခေပ်၊ တတ်၊ ထပိုတ်၊ ဒန်၊ ဗာ်(က်)၊ ရာ၊ ရေက်။ [Der.] သကုတ် (n) segment. သကုတ် (v) to sever. ကုတ်သက္ကရာတ် (v) cut of all relations. [Cf.] ခေပ်၊ တတ်၊ ထပိုတ်၊ ဒန်၊ ဗာ်(က်)၊ ရာ၊ ရေက်။ ကုန် 1 (n) hillock mound small hill. ကုန်စး (n) washstrake gunwale. [Syn.] စပ်။ ကုန်ဒဵု(ဝ်) (n) hill. ကုန်ဒဵုသိၚ်ဃုတ် (n) hill on which Kyaik Laegung pagoda stand {at Dagon}. [id] ကုန်ဒဵုသိၚ်ဃုတ္တရ။ ကုန်ရေၚ်ပါ်ဇၟော်ဍာ်(က်) (n) watershed divide. [Cf.] ဒဵု(ဝ်)၊ တိကုန်။ ကုန် 2 (n) dwarf. [id] ကုန်ကွ။ ဍိက်သ္ကံကုန်ကွ (n) royal household {of slaves attendants and dwarfs}. ကုန် 3 (v) to be humpbacked. စးကုန် (v) hunp back back bent by age. [id] ဂၞိၚ်ကုန်၊ ကုန်ကိုက်၊ ကိုက်ကုန်၊ ကုန်ကိုက်ကရိုက်၊ ကုန်ဒစိုၚ်။ ကုန်စး (n) washstrake gunwale. [Syn.] စပ်။ ကုန်ဒဵု (n) hill. ကုန်ဒဵုသိၚ်ဃုတ် (n) hill on which Kyaik Laegung pagoda stand {at Dagon}. [id] ကုန်ဒဵုသိၚ်ဃုတ္တရ။ ကုန်ရေၚ်ပါ်ဇၟော်ဍာ် (n) watershed divide. [Cf.] ဒဵု(ဝ်)၊ တိကုန်။ ကုပ် (v) arch downward droop. ကုမ္ဘ (n) [P.] measure of capacity equal to ten ammanas. ကုမ္ဘန် (n) [P. kunbhando] class of supernatural beings attendant on Virulhaka. ကုမ္မာ (n) [P. kummaro] child young young prince young woman. [id] ကုံမာ၊ ကုံမှာ၊ ကုမ္မာရာ၊ သၟတ်ဗြဴ။ ကုမ္မာ ကုမ္မာရဳ (n) [P.] girl princess. ကုမ္မာရဳ (n) [P.] girl princess. ကုလသမဂ္ဂ (n) [P.] the United Nations Organization. [id] ဂကောံဂၠးတိ။ ကုသလ (n) [LE] merit accruing form good deeds and expected to benefit future fortunes reward of merit good fortune ceremonial distribution of alms as meritorious act meritorious. [id] ကုသဵု။ ကုသလ စရၚ်ဓဝ်ကုသဵု (v) to increase one’s stock of merit to make an invocation where by the merit of a ritual act may accrue to the karma of one’s fellow-men. [id] ဒဒှ်မထေက်ကဵုသ္ဒးဒုၚ်ထိုၚ်သးစ၊ မဂွံကုသဵု။ ကုသလ ကုသဵုခိုဟ် (v) to have good luck. [Syn.] [id] ဒါနခိုဟ်။ [Cf.] ပိုန်။ ကုသဵု (n) see ကုသလ (n). ကုသဵုခိုဟ် (v) to have good luck. [Syn.] [id] ဒါနခိုဟ်။ [Cf.] ပိုန်။ ကုဟ် (v) make a noise. ကုဲ 1 (v) to rock. ကုဲကောန်ၚာ်(က်) (v) to rock a child to sleep. [Cf.] အုဲ(ယ်)၊ ဂဝုဲ(ယ်)၊ ဂဟုဲ(ယ်)၊ ဍံၚ်ဍုဲ(ယ်)။ [Der.] ထကုဲ(ယ်) (v) to be drowsy. ကုဲတလုဲ(ယ်) (v) to swing as a child cradle. ကုဲ 2 (n) မက်ကုဲ(ယ်) (n) pomegranate. ကုဲကောန်ၚာ် (v) to rock a child to sleep. [Cf.] အုဲ(ယ်)၊ ဂဝုဲ(ယ်)၊ ဂဟုဲ(ယ်)၊ ဍံၚ်ဍုဲ(ယ်)။ [Der.] ထကုဲ(ယ်) (v) to be drowsy. ကုဲတလုဲ (v) to swing as a child cradle. ကုံ 1 ကုမ် (n) the zodiacal sign Aquarius. ကုံ 2 ကုမ် (n) a kinds of small plant with tuberous rhizome. [Syn.] ကုံကရာန်၊ ကုံကရာံ(မ်)။ ကုံကမာန် (n) saffron crocus sativus {yellow powder} Eurycles amboinensis Salisbury. ကုံကမေန် (n) stamen of lotus. [id] ကုံကရာၚ်၊ ဒကှ်(ဟ်)။ ကုံကၠံကမာန် (n) Amomum corymbostachyum Wallich. ကုံပရေၚ် (adj.) marriageable. ကုံပရေၚ် [id] မစိုပ်အဝဲသွက်ဂွံသ္ပတၠလျိုၚ် (v) to be marriageable. ကုံရုံ ကုံရုမ် (v) to be enough. ကူလဳ (n) [Hindi] {obs} coolie porter labourer. ကေက် (v) to be sharp pointed. ကေက် ဍိုဟ်ေကက် (v) to be sharp witted. [Der.] ထကေက် (v) to sharpen. ကေၚ် 1 (n) manner customary way of doing. ကေၚ်ဏံ(အ်) (n) in this manner. [Var.] အကေၚ်။ ကေၚ် 2 (v) to have had occasion to to happen to. အမှုဗီုဏံအဲကေၚ်ဂဗကၠုၚ်တုဲရ (v) I have met a similar case. အဲကေၚ်စိုပ်မွဲလန် (v) I have been there one. ဗှ်ေကေၚ်ဍိုက်က္ၜၚ်ကျာဟာ (v) have you ever been up in an aeroplane? [Der.] ပ္ကေၚ် (v) to accustom. ကေၚ်ကာ (n) work business. ကေၚ်ကာကမၠောန်ဗ္စကောန်ဗြဴ (n) responsibility of maintaining one’s family. ကေၚ်ကာကလုတ် (n) diplomatic undertaking diplomacy. [id] ကေၚ်ကာတလုတ်။ ကေၚ်ကာမၞိဟ် (n) social duties and obligations. [id] ပရေၚ်ကေၚ်ကာမၞိဟ်။ ကေၚ်ကာလောကဳ (n) worldly matters. ကေၚ်မိၚ်ကေၚ်ညာတ်ဂၠိုၚ် (v) be well experience. ကေတ် (v) to take fetch obtain to wish to have want. ကေတ် အဲအာကေတ်ညံၚ်ဂွံ(အ်) (v) I shall get then all right. ကေတ် အဲဗလးဏာမၞိဟ်မွဲ ဇွောံဂွံကေတ်ဍာ်သာဲ(ယ်) (v) I have sent a man to get some honey. ကေတ် အဲဟွံကေတ်ပရဲဂၠိုၚ် (v) I am not making much profit. ကေတ် ဇၞော်ကေတ်ရ (v) quite enough. ကေတ် ညိကေတ်ရလေဝ်ၝာဲ(ယ်) (v) I only want a little. ကေတ် ပ္ဍဲဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗာဏံ ဍေံကေတ်တ္ၚဲသၠးဏောၚ် (v) he is taking his holiday in November. ကေတ် ဗှ်ေကေတ်ဗ္ၜေံခိုဟ်ခိုဟ်ဂှ် အဲကဵုဟွံမာန် (v) if you want a sound goat I cannot let you have one. ကေတ် မုကေတ်ရော (v) what do you want? ကေတ် မုကၠုၚ်ကေတ်ရော (v) what have you come for. [Cf.] မိက်ဂွံ(အ်)၊ ဂွံ(အ်)။ ကေတ် ကေတ်ဍာ်လက်ဖက်မွဲခေါ်ဏီဟာ (v) will you have another cup of tea? ကေတ်ကာရာဇဝတ် (v) [obs.] action to be taken in criminal cases. ကေတ်က္သပ် (v) think out deliberation. ကေတ်ဂွံ (v) take over take possession of. ကေတ်စ (v) take to eat confirm. [id] ဂိုၚ်စ။ ကေတ်စမုက် (v) carry favour. ကေတ်စမုက်မတ် (adv) fawningly. ကေတ်ဏာ (v) to take away to take with one. [id] ဂိုၚ်ဏာ၊ ဏာ၊ ဏာဗ္စိုပ်၊ ဒယိုန်ဏာ၊ ဖျုဲထောံ(အ်)၊ သီဏာ၊ သီဂိုၚ်ဏာ၊ သၞာဗ္စိုပ်။ ကေတ်ဏာ အာထာန်ဇမ္ၚောဲကေတ်ဏာသြန်ပဵုပဵု(ဝ်) (v) if you ever go away take plenty of money with you. [Cf.] ကဏာ။ ကေတ်တြုံ ကေတ်တြုဟ် (v) take a husband. ကေတ်ဒွန်တၟိ (v) adopt new methods. ကေတ်ဒၞာဲဒပ် (v) to take position or station {troops}. ကေတ်နၚ် (v) to bring. ကေတ်နၚ် ကေတ်နၚ်ဍာ်ဂမ္တဴ (v) bring some tea. ကေတ်နၚ်ဍာ်ဂမ္တဴ (v) bring some tea. ကေတ်နဲ (v) learn or take training {from someone}. ကေတ်နဲကဲ (v) follow or take as an example. ကေတ်ဖျေံထောံ ကေတ်ဖျေံထောံတၚ်နၚ်နူတၚ်ဏှ်ဂမၠိုၚ် (v) generalize. ကေတ်ဖျဴ (v) to fetch home. [id] ဂိုၚ်ဖျဴ။ ကေတ်ဗြဴ (v) to take a wife. ကေတ်ယၟု (v) take undue credit for something done build up good name or reputation. ကေတ်ရ (v) enough it is sufficient. ကေတ်သဳ (v) repeat the precepts recited by a monk. ကေတ်အခေါၚ်ခိုဟ် (v) make good use of an apportunity. ကေတ်အထုပ် (v) take your hat with you. ကေတ်ဣဂှ် (v) take this. ကေဒါ (n) cadre. ကေန် 1 (n) little finger upper joint of little finger as measure of length. [id] ကေန်တဲ(ယ်)။ [Der.] ဣကေန် (n) little finger. တကေန် (n) digit. [conn.] တ္ၚေန် (n) digit. ကေန် 2 (n) see တုၚ်ကေန် (n) [id] တံၚ်ကေန်။ ကေပ် (v) cut with scissors to pinch to clip. ကေပ် ကေပ်သော်(က်) (v) to cut hair.[colloq]. [Cf.] ကေံ(မ်)၊ ခံ(မ်)၊ ဂိုၚ်၊ တ္ၚေပ်၊ တၞေဲ(ယ်)၊ ထေပ်၊ ရပ်။ [Der.] ထကေပ် (n) tongs. ကေလသ (n) [P. kelaso] a mountain in India. ကေလာ (n) a kind of deva. ကေဝတ် (n) a kind of bird. ကေဝ် 1 (n) သၞေဝ်ကေဝ် (n) green vegetables. ကေဝ် 2 (v) to weigh. ဂွဳတံဏံကေဝ်လဝ်တုဲရ (v) I have weighed these parcels. [Der.] ဒကေဝ် (n) standard unit of weight. ကေဝ်ဍာ်(က်) (v) to time {racing canoe} by letting water escape from a bottle or sand from a bag and measuring the amount remaining at the end of a course. ကေဝ်ရံၚ် (v) to check the weight of. ကေဝ် 3 (v) to be clear transparent. ကၠေၚ်ကေဝ်ကေဝ် (n) scrum. [Cf.] အး၊ ကၠး၊ ဇြုၚ်၊ သ္ဇုၚ်၊ သောၚ်၊ ကေဝ်လေဲ(ယ်)။ [Der.] ကေဝ်ကၠေဝ် (v) to trick. ကေဝ်(လ)ကုလာတ် (n) [Eng.] calculus. ကေဝ်ကၠေဝ် (v) to trick. ကေဝ်ဍာ် (v) to time {racing canoe} by letting water escape from a bottle or sand from a bag and measuring the amount remaining at the end of a course. ကေဝ်ရံၚ် (v) to check the weight of. ကေသာ (n) [P. keso] hair. ကော (n) elder brother. [id] အဝေါ။ ကော ကောန်ကောကောန်ဒေံ(အ်) (n) cousins. ကော ညးၜါကောကဵုဒေံ(အ်) (n) the two brothers. [opp.] ဒေံ(အ်)၊ ၝဲ(ယ်)။ [Var.] အဝေါ။ ကောဂၠု (n) eldest brother first born elder brother. [id] ကောဇၞော်(က်)။ ကောဇဴ (n) carpet rug. [id] ခေါဇဴ။ ကောဇၞော် (n) eldest brother. [Cf.] ကောဂၠု။ ကောဋ္ဌာသ (n) [P.] part share fraction. ကောဍောတ် (n) third or later born elder brother. ကောတာ (n) [Eng.] counter {of banks shpos}. ကောထ္ဍဲ (n) second born elder brother. ကောဒေံ (n) brother’s of one womb brothers and sisters sibling. ကောနာဂီု (n) [P. konagamano] the second Buddha of the present kalpa. ကောန် (n) child off spring young person young of animals son young shoot of a plant. ကောန် နာဲညှာဂှ်ကောန်နွံပိ (n) Nai Hnya has three children. ကောန် သ္ၚိကောန် (n) womb. [id] ထိုၚ်ကောန်၊ ထကေၚ်။ ကောန်ကမာ (n) twins. [id] ကောန်ကၟာ။ ကောန်ကမၠောန် (n) labourer work man. ကောန်ကောကောန်ဒေံ (n) cousins. ကောန်ကောကောန်ဒေံ ဍေံဂှ်ဒှ်ကောန်ကောကောန်ဒေံကဵုအဲဏောၚ် (v) he and I must be cousins. ကောန်ကဵုမိ (n) mother and child. ကောန်ကဵုအပါ (n) father and child. ကောန်ကံ ကောန်ကံ(အ်) (n) Adam’s apple islander. [id] ကောန်တ္ကံ(အ်)၊ မၞိဟ်ဒှ်မၞိဟ်ပ္ဍဲတ္ကံ(အ်)။ ကောန်က္သအ် ကောန်က္သံ(အ်) (n) key. [id] ကောန်ပၞံက်။ ကောန်က္ၜၚ် (n) sailor seaman. [id] ကောန်ပၞာန်ဒပ်ဍာ်(က်)၊ မၞိဟ်မစိုန်သ္ကီုလ္ပာ်ဂၠံၚ်ဍာ်(က်)။ ကောန်က္ၜၚ် ကောန်က္ၜၚ်မကၠောန်ကမၠောန်မွဲစွံ(အ်) (n) shipmate. ကောန်ကွာန် (n) villager male inhabitant of a village. ကောန်ကွး (n) pupil pupil who is like a son. [id] ကောန်တွး။ ကောန်ကွး ကောန်ကွးမတိုန်ကွတ်ပညာပ္ကတ်ပ္ကေၚ် (n) trainee. [id] ကွးပ္ကတ်ပ္ကေၚ်။ ကောန်ကၞိ (n) muscle shrew a young mouse a little mouse. [id] ဒဒှ်မဗိုန်ခိုၚ်။ ကောန်ကၞိ ကောန်ကၞိကလေန် (v) have a swelling of lumphnode in the groin. ကောန်ကၞိ ကောန်ကၞိတိုန် (v) {of leg muscles} be seized with cramps. ကောန်ကၞိကလေန် (v) have a swelling of lumphnode in the groin. ကောန်ကၞိတိုန် (v) {of leg muscles} be seized with cramps. ကောန်ကၟအ် (n) kidney heart. ကောန်ကၟာ (n) twins. ကောန်ကၟာ ကောန်ကၟာဆက်ဍုတ် (n) Siamese twins. ကောန်ကၟာဆက်ဍုတ် (n) Siamese twins. ကောန်ကၟိန် (n) siblings child. ကောန်ကၟိန်တြုံ (n) nephew. ကောန်ကၟိန်ဗြဴ (n) niece. ကောန်ကၟံ ကောန်ကၟအ် (n) kidney heart. ကောန်ကၟံ ယဲကောန်ကၟံ(အ်) (n) heart disease. ကောန်ကၠ (n) cub. ကောန်ကၠ ကောန်ကၠဗြန်ဇာဒိသိုၚ် (n) cub. ကောန်ကၠၚ် (n) orphan {plant} parasite. ကောန်ကၠၚ် ကောန်ကၠၚ်အပါ (n) bastard. ကောန်ကၠၚ် ကောန်ကၠၚ်ယာဲ(ယ်) (n) motherless child. ကောန်ကၠၚ်ယာဲ (n) motherless child. ကောန်ကၠၚ်အပါ (n) bastard. ကောန်ကၠဗြန်ဇာဒိသိုၚ် (n) cub. ကောန်ကၠိက် (n) piglet a little pig. ကောန်ကၠဵု (v) puppy. ကောန်ခဒေံ (v) youngest child. ကောန်ခဗံက် (n) small table. [id] ကောန်ဂဗံက်။ ကောန်ခမာန် (n) son-in-law. [id] ကောန်ဒၟာန်။ [Cf.] ကောန်ခအှ်(ဟ်) (n) daughter-in-law. ကောန်ခအှ် (n) daughter-in-law. ကောန်ချေံ ကောန်ချေံ(ဟ်) (n) colt. ကောန်ချေံ ကောန်ချေံၝောံ(အ်) (n) filly. ကောန်ချေံၝောံ (n) filly. ကောန်ခြံက် (n) foetus papy recues desiccated foetus. ကောန်ခၞောဝ် (n) beautiful young woman attendants of Kuvera. ကောန်ဂကူ (n) person of good family number of social group; minor component of complex system. ကောန်ဂကူ ကောန်ဂကူမလုပ်အဝေါၚ် ဝံသဂကူ (n) tribesman. ကောန်ဂကူ ကောန်ဂကူမၞိဟ် (n) mankind. ကောန်ဂကူ ကောန်ဂကူမွဲမွဲ (n) one of a race of people. ကောန်ဂကူမၞိဟ် (n) mankind. ကောန်ဂကောံသမဂ္ဂ (n) unionist. ကောန်ဂစေံက္ဍုဟ်သၞေၚ်ပေၚ် (n) fledgeling. [id] မၞိဟ်မနွံကဵုလညာတ်ဆဵုဂဗဍိုန်ၜတ်။ ကောန်ဂစေံက္ဍုဟ်သၞေၚ်ပေၚ် ကောန်ဂစေံမတိတ်ဗၠးနူဂပေဲါဟွံမာန်ဏီ(မ်) (n) nestling. ကောန်ဂဒုက် (n) hut small hut. ကောန်ဂၠု (n) first born eldest brother eldest son. ကောန်ဂၠုၚ် (n) boatman small canoe. ကောန်စာၚ် (n) {fire} spark {fowl} chicken. ကောန်စိုတ် (n) heart mind. ကောန်စေက် (n) great grandchild. [id] စေက်။ ကောန်စော် (n) descendant of the fifth generation. ကောန်စဴ (n) grandchild great nephew. [id] စဴ၊ စာ်(က်)။ ကောန်စဴစး (n) progeny descendants. ကောန်ဆန် (n) spoke of wheel. [Syn.] တၞၚ်ခလှာကွဳ။ ကောန်ဇမိက် (n) agriculturist. [id] ကောန်ဇၟိက်။ ကောန်ဇာ (n) baby’s swing with boxed-in seat. [Cf.] ခရေၚ်။ [Var.] ဇုန်ဇာ။ ကောန်ဇာတ် (n) girl daughter son sons and daughters offspring children. ကောန်ဇာတ် ကောန်ဇာတ်မသလဵုဟွံသေၚ် (n) not be a relative. ကောန်ဇာတ်မသလဵုဟွံသေၚ် (n) not be a relative. ကောန်ဇာဒိသိုၚ် (n) lion cub lion’s whelp. ကောန်ဇၟိက် (n) agriculturist. [id] ဇၟိက်၊ ညးဗ္ၚ၊ တြုံညးဗ္ၚ၊ မၞိဟ်ဗ္ၚ။ ကောန်ညာ် (n) child. [Var.] ကောန်ၚာ်(က်)။ ကောန်ညးဍုၚ်ကွာန် (n) members of community residents of a town or village. ကောန်ဍုၚ် (n) towns man citizen. ကောန်ဍုၚ်ကောန်ကွာန် (n) towns men and villagers people of country in general in habitants of a country citizen {of a nation}. ကောန်ဍုၚ်ဇၞော် (n) urbane person. ကောန်ဍုၚ်သ္အာၚ် (n) foreigner. [id] ကောန်မွဲဍုၚ်မွဲလ္ကံ(အ်)။ ကောန်ဍုၚ်အရၚ် (n) native of a country. ကောန်ဍေၚ် (n) {arch} trigger {of a gun} hand of clock or watch. [id] မံၚ်။ ကောန်ဍေၚ်ဇမၠိၚ် (n) minute hand. ကောန်ဍေၚ်ဇမၠေံ ကောန်ဍေၚ်ဇမၠေံ(အ်) (n) hour hand. ကောန်တာဲ (n) crop watcher’s shelter walled in space under house used for domestic purposes. ကောန်တိုက်အာဝှရိက (n) African. ကောန်တဲ (n) finger. ကောန်တဲအဒေါဝ် (n) middle finger. [id] ဣဒေါဝ်၊ ဣဒေါဝ်တဲထ္ဍဲ(ယ်)။ ကောန်တ္ကံ (n) inlet. ကောန်တွး (n) pupil disciple follower servant. ကောန်တှ် (n)suckling youngest child nursing infant nursing child. [Cf.] ကောန်ဒဒေံ(အ်)။ ကောန်တၞံဆု (n) sapling. ကောန်တၟံ (n) kidney heart. ကောန်တၠ (n) poor fellow poor-thing. ကောန်ထံၚ် (n) prisoner convicts who live and work in work camps outside the prison. ကောန်ထ္ဍဲ (n) second born child middle child neither youngest or oldest. ကောန်ဒဒေံ (n) youngest child youngest born in a family. [id] ဒေံဒဒေံ(အ်)။ ကောန်ဒပ် (n) trooper private {soldier}. [id] ကောန်ပၞာန်။ ကောန်ဒပ်ကွတ်စက် (n) sapper. [id] အေန်ဂျေန်နဳယျာ။ ကောန်ဒပ်ပရေၚ်ဆက်ဆောံမထ္ၜးနကဵုသၚ်္ကေတ (n) signaler. ကောန်ဒပ်ပၟၚ်ပၟဲလမျီု (n) life guard. [id] ပၟၚ်လမျီု။ ကောန်ဒိုဟ်သၟဝ်ကျာ (n) northerner. [id] ကောန်ဍုၚ်လ္ပာ်ဒိုဟ်သၟဝ်ကျာ။ ကောန်ဓိုက် (n) sulphur brimstone popular elymology from it’s. [Var.] ဂန္ဓိုက်။ ကောန်ဓၟာန် (n) son-in-law. [id] ခၟာန်၊ ဂၟာန်၊ ဒၟာန်၊ ဓၟာန်။ ကောန်ပါတဳ (n) member of the party. ကောန်ပူ (n) young dove squab the young of a dove. [id] ကောန်ဖရာပ်။ ကောန်ပၞာန် (n) soldier. ကောန်ပၞာန် ကောန်ပၞာန်မယဵုဒုၚ်ကာပၞာန်ပ္ဍဲဍုၚ်သ္အာၚ်နကဵုသြန်ဂိတု (n) soldierly soldier of fortune. ကောန်ပၞာန် ကောန်ပၞာန်မရပ်မဗ္တိုဟ်ကၠဟ်ကဵုတဲ (n) grenadier. ကောန်ပၞာန်က္ဍိုပ်ကျာ (n) parachutist. [id] မၞိဟ်ဆၚ်စှ်ေနူက္ၜၚ်ကျာနကဵုက္ဍိုၚ်ကျာ။ ကောန်ပၞာန်ဍာ် (n) mariner. [id] ကောန်က္ၜၚ်။ ကောန်ပၞာန်မစကာနကဵုသၠုဲသၠာ် (n) mercenaries. [id] ကောန်ပၞာန်စလိၚ်ခၟာၚ်။ ကောန်ပၞံက် (n) key. ကောန်ပၞံက် (v) bolt key. ကောန်ပၞံက် ကောန်ပၞံက်တရၚ် (n) door bolt. ကောန်ပၞံက်တရၚ် (n) door bolt. ကောန်ဖရာပ် (n) squab young of a pigion. ကောန်ဖျုန်ဂြိုဟ် (n) heart {arch} beloved son daughter off spring one’s children. [Syn.] ဖျုန်ကောန်ကၟံ(အ်)၊ ဖျုန်ဂြိုဟ်။ ကောန်ဗောတ် (n) small pot. [id] ဗောတ်။ ကောန်ဗ္ဂဲ (n) kitten puss pussy. ကောန်ဗ္ၜေံ (n) kid young goat. ကောန်ဗြီု (n) Brahma angel. [id] ဗြီု(မ်)။ ကောန်ဗြဴ (n) wife family daughter. ကောန်ဗွဲကြဴစဴဗွဲဂတ (n) future generation posterity. ကောန်ဗၠာဲကောန်ဝုတ် (n) unmarried sons and daughters. ကောန်ဗၠာဲသၟိၚ် (n) police man. ကောန်မတ် (n) pupil of eye. ကောန်မတ်လမ္စံက် (n) iris. ကောန်မန် (n) Mon. ကောန်မေံ (n) buffalo calf a kind of plant. ကောန်မွဲဍုၚ်မွဲလ္ကံ (n) foreigners strangers. ကောန်မွဲအပါၜါယာဲ (n) half brother. [id] ကောန်မွဲယာဲၜါအပါ။ ကောန်မၞိဟ် (n) human mankind human being. ကောန်ရာဇဝတ် (n) criminal. ကောန်ရုပ် (n) puppet doll. ကောန်ရုပ်ချံက် (n) scarecrow. [id] ကောန်ရုပ်ကလိုက်ဂစေံ(မ်)။ ကောန်ရုပ်ပေဲါရုပ် (n) marionette puppet. ကောန်ရေန် (n) sandfly. [id] ရေန်။ ကောန်ရဲ (n) servant follower. ကောန်ရဲတဲခွာ (n) retainer entourage followers person who serves under someone in office underling subordinate equipage. မပ္တံ(မ်) etc. and other similar things. ကပေါတ်ကရိယာမနွံပၟိက်၊ ကောန်ရဲ(ယ်)၊ ကွးဗက်လက်ကရဴ၊ ကွဳချေံ(ဟ်)၊ ချေံ(ဟ်)၊ ခွာ၊ တွဳဒွိုၚ်၊ တွဳဗွိုၚ်၊ တွဳဝါရ၊ တွး၊ နာံမြိုၚ်၊ ပွဳဗွိုၚ်၊ ဗော်သွး၊ ဗွက်၊ ဗွက်ကြဴ၊ ဘဝက်၊ မသ၊ မၞိဟ်ဗက်သ္ကံ(အ်)၊ ရဲ(ယ်)၊ ရဲခွာ၊ ရဲသာ၊ လိၚ်ခၟာၚ်၊ သ္ကံကောန်ရဲ(ယ်)၊ သာ၊ သ္ဍံၚ်။ ကောန်ရး (n) countryman. [id] ရဲရး။ ကောန်လပှ်ဗ္စ (n) adopted son. ကောန်လမျီုပါတဳ (n) party cell. ကောန်လိၚ် (n) hired man servant. ကောန်လီု (v) miscarry. ကောန်လောက (n) man with his human failing. [id] ကောန်လောကဳ။ ကောန်လံက် (n) tadpole. [id] လံက်။ ကောန်လ္တာ် (n) uvula. ကောန်လ္တူတှ် (n) second youngest {of brother and sisters} child about to be weaned in the favour of a younger child. ကောန်ဝုတ် (n) virgin daughter. ကောန်ဝုတ်ဨကရာတ် (n) princess. [id] ကောန်သၟိၚ်ဗြဴ၊ ကုမ္မာရဳ၊ ဂၞကျာ်ကောန်သၟိၚ်။ ကောန်သတ်တိရစ္ဆာန်မဂွံမွဲအခါပြၚ် (n) yearling. ကောန်သာ (n) person of good family. ကောန်သဵု (n) lamb little lamb ကောန်သြိုဟ် (n) xiphoid process of the sternum. ကောန်သွီု (n) stepchild foster-child step-son a wife’s son by a former husband. [id] ကောန်သွဵု(ဝ်)။ [Cf.] ကောန်အရၚ် (n) won son foster. ကောန်သွီုတြုံတြုံ (n) stepson. ကောန်သွီုဗြဴဗြဴ (n) stepdaughter. ကောန်သၟိၚ် (n) prince king’s son leading male performer of stage or screen actor. ကောန်သၟိၚ်ဇၞော် (n) senior prince prince of high rank senior supporting actor taking dignified roles. ကောန်သၟိၚ်တြုံ (n) the leading actor in drama. ကောန်သၟိၚ်တြုံရုပ်ဂမျိုၚ် (n) film star actor. ကောန်သၟိၚ်ပရမ် (n) actor taking a villain’s role. ကောန်သၟိၚ်ပရံ ကောန်သၟိၚ်ပရမ် (n) actor taking a villain’s role. ကောန်သၟိၚ်ဗြဴ (n) princess actress the leading actress in drama leading female performer of stage or screen. [Cf.] second sense ဂၞကျာ်(က်)။ [Syn.] ရဲဇာတ်၊ ကောန်သၟိၚ်ဗြဴရုပ်ဂမျိုၚ် (n) film star actress. ကောန်သၟိၚ်ဗြဴရုပ်ဂမျိုၚ် (n) film star actress. ကောန်သၟိၚ်သိဒ္ဓတ္တ (n) Prince Sitdhattha. ကောန်သၟိၚ်သွတ် (n) young prince. ကောန်ဟွံတီအပါ (n) {rare} distinguished son of a distinguished mother {derog} son of a nymphomaniac. ကောန်အမေရိကာန် (n) an American. ကောန်အရၚ် (n) {own} son. ကောန်အရၚ် ကောန်အရၚ်ဇာတ်အရၚ် (n) blood-relation. [opp.] ကောန်သွီု။ ကောန်အရၚ်ဇာတ်အရၚ် (n) blood-relation. [opp.] ကောန်သွီု။ ကောန်အရာပ် (n) civilian. ကောန်အရာပ် မၞိဟ်လ္ပာ်ပၞာန်ဟွံသေၚ် (n) not solider. (adj.) [id] မဒှ်ကောန်အရာပ်၊ မဒှ်မၞိဟ်လ္ပာ်ပၞာန်ဟွံသေၚ်။ ကောန်အရေၚ် (n) share holder. ကောန်ၚာ် (n) child young person usually male. ကောန်ၚာ် ကောန်ၚာ်ကောန်တှ်(ဟ်) (n) suckling. ကောန်ၚာ် ကောန်ၚာ်စခၟောဝ် (n) child who has not yet attained the age of reason. ကောန်ၚာ် ကောန်ၚာ်တံ(အ်) (n) the children. ကောန်ၚာ် ကောန်ၚာ်မဒှ်မၞိဟ်အခိၚ်အခါအပါဍေံသ္ဒးထောံအာတုဲ(ယ်) (adj.) posthumous. [id] မက္တဵုဒှ်မၞိဟ်ကာလမ မချိုတ်အာတုဲ(ယ်)။ ကောန်ၚာ် ကောန်ၚာ်သ္စပ္တံဂြိပ်လေပ် (n) toddler. [Var.] ကောန်ညာ်(က်)၊ ကောန်ၚာ်(က်)။ ကောန်ၚာ်ကောန်တှ် (n) suckling. ကောန်ၜၚ် (n) sailor sea men. [id] ကောန်က္ၜၚ်။ ကောပ် 1 (n) judgement decision arbitration resolution. [id] ကောပ်တဲ(ယ်)။ ကောပ် 2 (v) to disc ipline dispense justice to. ကောပ်ကာဲ(ယ်) (v) to pronounce judgement. ကောပ်တဲ(ယ်) (n) judgement rule. ကောပ်မှေတ် (v) to put to death judicially. ကောပ် 3 (v) line border bind the edges. ကောပ်စုတ် (v) to bind the edge of something with. ကောပ်စုတ်ပ္သဲညိ (v) bind it with iron. [Cf.] first sense ဂြီု(မ်)။ ကောပ်ကာဲ (v) to pronounce judgement. ကောပ်စုတ် (v) to bind the edge of something with. ကောပ်စုတ်ပ္သဲညိ (v) bind it with iron. [Cf.] first sense ဂြီု(မ်)။ ကောပ်တဲ (n) judgement rule. ကောပ်မှေတ် (v) to put to death judicially. ကောယဴ (n) elder sister’s husband spouses elder brother. ကောလာဟလ (n) [P.] proclamation of an impending event rumour the shout of warning preceding the destruction of kalpa. ကောသ (n) [P.] measure of length to 500 bow lengths. ကောသေယ် (n) [Eng.] council. ကောသေယ် ကောသေယ်မဟာဇန် (n) People’s council. ကောသေယ်မဟာဇန် (n) People’s council. ကောသ် (n) [P.] a measure of length equal to 500 bow length. ကောံ 1 ကောမ် (n) company assemble. ကောံဓရီု (n) meeting assembly. [Cf.] ဂကောံ(မ်)၊ ကရောံ(မ်)၊ ဗော်(က်)၊ သ္ကံ(အ်)။ ကောံ 2 ကောမ် (v) to assemble come together be close together. ဒက်ကောံ(မ်) (v) to band together. သ္ၚိကောံဒၟံၚ်အိုတ်ရ (v) all the houses are in a group. ကောံကလောံ(အ်) (v) crowd around. ကောံကလောံကၠုၚ် (v) gather round. ကောံကု [pre.] together with. [id] ကေုာံ(မ်)၊ ကရောံ(မ်)၊ ဖဴ၊ မွဲဟာန်၊ သဟ။ ကောံကၠုၚ် (v) to assemble. [id] ကောံဓရီု(မ်)။ ကောံဗဗဵု(ဝ်) (v) swarm. ကောံဝိုၚ် (v) surround. [Cf.] ဂၠောဲ(ယ်)။ [Syn.] ဓရီု(မ်)။ [opp.] ပြး။ [Der.] ကောံ(မ်) (v) assemble. ဂကောံ(မ်) (n) association. ပကောံ(မ်) (v) to convene. ကောံကလောံ (v) crowd around. ကောံကလောံကၠုၚ် (v) gather round. ကောံကၠုၚ် (v) to assemble. [id] ကောံဓရီု(မ်)။ ကောံဗဗဵု (v) swarm. ကောံဝိုၚ် (v) surround. [Cf.] ဂၠောဲ(ယ်)။ [Syn.] ဓရီု(မ်)။ [opp.] ပြး။ [Der.] ကောံ(မ်) (v) assemble. ကော် (v) to call name summon. ကော် အဲကော်ဍေံဟွံကၠုၚ် (v) he won’t come when I call him. ကော် ကြုက်ယညးကော်(က်) (v) they call this inferior mango. ကော် ဗလးကော်(က်) (v) to send for. [Cf.] ခုတ်။ ကော်ခဴ (v) to name. ကော်ဂး (v) to say in calling or inviting someone. ကော်စဇွာ (v) to become friends. ကော်ဏာ (v) to fetch away take {person} with one to call away. ကော်ဏာ က္ညၚ်ဏံအပါပိုဲကော်ဏာအဲ ဍုၚ်မတ်လမၠီုဏောၚ် (v) this dry season my father is going to take me to Moulmein. ကော်ဏာ ဗှ်ေကော်ဏာအဲပ္ဍဲကွာန်ဗှ်ေမာန်ဟာ (v) can you take me to your village? ကော်နၚ် (v) to summon invite. ကော်နၚ် ကော်နၚ်သီုကောန်ၚာ်တံဟာ (v) have you invited them with their children? ကော်ပကောံ ကော်ပကောမ် (v) to call together. ကော်ပကောံကောန်ဇာတ်ဂမၠိုၚ် (v) called his sons and daughters together. ကော်ပုၚ်ခၟော (v) summon the spirit of a dead person by occult means. ကော်ပၠောပ်ဂတမုက် (v) bring forth. [id] ညာတ်မုက်။ ကော်ဗြဲ (v) call for rain by holding tug-of-war contests and sounding of drums etc. in accordance with local customs to croak. [id] တံၚ်အုတ်။ ကော်ဗြဲ ၚဴကော်မံၚ်ဗြဲ(ယ်) (v) the bullfrogs are croaking. ကော်သာ်လဵု (v) what do you call it? ကော်သာ်လဵု ယၟုဗှ်ေကော်သာ်လဵုရော (v) what is your name? ကော်ၚုဟ် (v) quote the price of something one is selling. ကေုာံ [pre.] together with. [id] ကေုာံ(မ်)၊ ကရောံ(မ်)၊ ဖဴ၊ မွဲဟာန်၊ သဟ။ ကေဲ (n) ဗာတ်ကေဲ(ယ်) (n) met allophone of convex metal bars struck with hammers. ကေံ 1 ကေမ် (n) girth of forearm fistful. ၜတ်သ္ကေံတဲ(ယ်) (v) to measure by handfuls. ကေံမ (n) bundle of paddy seedlings for transplanting handful of rice seedling pulled out of nursery for transplanting. ကေံသ္ၚု (n) handful of rice. ကေံ 2 ကေမ် (v) to grasp in the hand. သ္ကေံတဲ(ယ်) (n) hand clasp power. သ္ပသ္ကေံတဲ(ယ်) (v) to have power over. လုပ်သ္ကေံတဲ(ယ်) (v) to be subject to. [Cf.] ကေပ်၊ ခံ(မ်)၊ ဂိုၚ်၊ ဃံ(မ်)၊ ရပ်။ [Der.] ကေံ(မ်) (n) fistful. ကေံၜတ် (v) to seize to take power over. ကေံ ကေံ(အ်) (pv.) exclamatory nominalizing particle with intensive force. ကေံ ကေံခိုဟ်ဂှ် (pv.) well done! ကေံ ဗှ်ေကေံခိုဟ်ဂှ်(ဟ်) (pv.) what a fool you are! [id] ဗှ်ေခိုဟ်ကွေံကွေံ(ဟ်)။ ကေံမ (n) bundle of paddy seedlings for transplanting handful of rice seedling pulled out of nursery for transplanting. ကေံသ္ၚု (n) handful of rice. ကေံၜတ် (v) to seize to take power over. ကဲ (n) နဲကဲ(ယ်) (n) grammatical rule. ကဳ 1 (v) to bark {at}. ကၠဵုကဳ (v) the dog is barking. ကၠဵုကဳအဲ(ယ်) (v) the dog barked at me. ကဳ 2 (n) ကၚ်ကဳ (n) centipede. [Syn.] ဂဂဳ။ ကဳလဝ် (n) [Eng.] kilo. ကဳလဝ်ဂရာမ် (n) [Eng.] kilogram. ကဳလဝ်မဳတာ (n) [Eng.] kilometer. [id] လ္ၚီမဳတာ။ ကဳလဝ်ဝါတ် (n) [Eng.] kilo watt. ကဳလဝ်ဟာတ် (n) [Eng.] kilo hertz. ကဳဝဳ (n) {bird} kiwi. ကဴ 1 (n) flower. ခဗိုက်ကဴ (n) pollen. ဇန်ကဴ (v) to make a garland. ဇဝ်ကဴ (n) flower emerging from bud. တၞံကဴဇဝ်ကလေ (n) gold mohur tree. တၞံကဴသ္ဍေံတူ (n) Pandanus tectorius the screw-pine. [id] တၞံကဴသ္ၚိတူ။ ထာၚ်ကဴ (n) petal. [Cf.] ဇဝ်၊ ဍောၚ်။ [Var.] ပ္ကဴ။ ၜှ်ကဴ (v) to pick flowers. ကဴကှ်အေဲဇြအာ (n) flower is withered away. ကဴ 2 (v) to flower blossom. တၞံဇမ္ပတရပ်သ္ၚိမၞးတံဂှ် ကဴဣရဟာ (n) has the champac tree near your house blossomed yet? [Der.] ကဴ (n) flower. ပ္ကဴ (n) flower ornament. ပ္ကဴ (v) to carve with flowers. ကဴကဏ္ဏကာ (n) Ptercospernum Acerifolium. ကဴကတိုပ် (n) lily. [id] ကဴလတိုပ်။ ကဴကိုန် (n) a kind of lily. ကဴကှ်ေ (n) Mimusops elengi Roxburgh. ကဴကၠေၚ်လတိုပ် (n) rose. ကဴခဗ (n) hibiscus. [Syn.] ကဴခဴယာန်၊ ကဴဇွာ။ ကဴခဗုဲ (n) Careya Arborea. ကဴခဴယာန် (n) hibiscus. [Cf.] ကဴခဗ။ ကဴချီု (n) a kind of flowering plant. ကဴခၜုတ် (n) species of Zingiberaceae Zingiberaceae aromatic flowering herb used as a vegetable Hitchenia glauca. [id] ပ္ကဴခၜုတ်၊ ပ္ကဴထ္ၜုတ်။ ကဴဂ (n) sonneratra cock’s comb. ကဴဂဇၚ် (n) the fragfant Bulbophyllum Bulbophyllum auricomum orchid a very common orchid much prized by the women of Burma for ornamenting the hair. [id] ပ္ကဴသ္ဇၚ်။ ကဴဂဇၚ် (n) a very common orchid Bulbophyllum auricomum. ကဴဂန္ဓမာ (n) aster Aster amellus. ကဴဂန္ဓရာ (n) premna Spinosa. ကဴဂဗုတ် (n) species of Zingiberaceae. ကဴဂါပ်ဆု (n) arboreal orchid. ကဴဂၠာ် (n) cock’s comb flower Celosia cristata L. ကဴဆု (n) flowers tree blossoms. ကဴဇန် (n) garland. [id] ကဴဇၟန်၊ ကဴဇၟောန်။ ကဴဇဝ်ကလေ (n) gold mohur Poinciana regia. ကဴဇာဒိဖဵု (n) mace nutmeg nutmeg blossom Myristica fargrans. ကဴဇြ (v) become impotent. ကဴဇွာ (n) hibiscus. [Cf.] ကဴခဗ။ ကဴဍာ် (v) spray. ကဴဍာ် (n) water sprinkler fountain. ကဴတဝ်စရှ် (n) crest chaplet. ကဴတဝ်သွဝ် (n) tree of mourning shrub related to jasmine bearing sweet scented white flowers with orange pedicles Nyctanthes arbortristis L. [Syn.] တၞံကဴတဝ်သွဝ်။ ကဴတေံ (n) bulbous herb-flower ginger wort edible root with white crocus like flower Kaempferia candida wallich. [id] ပ္ကဴတေံ(အ်)။ ကဴတၞး (n) garden croton Codiaeom variegatum. ကဴတၞး (n) benzoin. ကဴဒကှ် (n) lotus water-lily Nelumbo nucifera Gaertner. [Var.] ကဴကိုန်၊ ကဴသွာ။ ကဴဒလာဲထဝ် (n) orchid bearing yellow waxy flowers species of yellow orchid Dendrobium callipes. ကဴဒွေၚ် (n) blue water lily. ကဴပၞာ် (n) Alexandrian laurel Calophyllum inophyllum. ကဴပၟတ် (n) spark. [Syn.] ခ္ဍတ်ပၟတ်။ ကဴဗန္ဓဇဳ (n) the plant Penatapetes Phoenicea. ကဴဗ္တဗ္ဂဲ (n) butterfly bush Buddeleia asiatica Loureiro. ကဴဗြာတ် (n) canna. ကဴဗြဲ (n) rain shower {rain’s flower} droplets of rain on leaves flowers etc. after raining droplets of rain drizzle. ကဴဗၠတ် (n) blossoms of Bassia. ကဴမၠဵု (n) jasmine. [id] တၞံကမၠံ(မ်)၊ ပ္ကဴမၠဵု(ဝ်)၊ မၠဵု(ဝ်)၊ ဂလုံ(မ်)။ ကဴရာသဳ (n) seasonal flower. ကဴရာဲကြုက် (n) cauliflower. ကဴရး (n) a kind of lemon grass Andropogon sqarrosus L. F. ကဴလတိုပ် (n) lily. ကဴလတိုပ် (n) lily lily flower. ကဴလုံတိ (n) annual bearing violet flower Aeginatia indica. ကဴလံဇြ (n) amaranthus globe amaranthus Gomphrena globosa L. ကဴဝတ် (n) flowers offered at pagoda or to image. ကဴဝါၚ် (n) clove. ကဴဝဴ (n) koel black cuckoo Eudynamys scolpaceus malyana Cabania and Heine. [Var.] ကဝဴ (n) Indian cuckoo. ကဴသ (n) tassel. ကဴသောတ် (n) plant with carmine flowers of fircone shape. ကဴသ္ဇၚ် (n) the fragrant Bulbophyllum. ကဴသွာ (n) water lily. ကဴသၟိၚ်တ္ၚဲ (n) sun-flower. ကဴအဂၞု (n) hardwood evergreen tree bearings sweet scented white blossoms with yellow stamens Mesua ferrea flower of which petals are used in medicine. [id] ကဴအနှု Mesua peduncluatta. ကဴဥတုဲဗြဴ (n) menses. ကဴအနှု (n) see ကဴအဂၞု (n). ကဴဥတုဲဗြဴ (n) menses. ကဵု 1 (pn.) with by to connecting (nn.) and or. အရေဝ်ဗၟာကဵုအရေဝ်မန်ဣလဵုလောဲရော (nn.) which is easier Burmese or Mon? အဲကဵုဗှ်ေ (nn.) you and I. ကၠုၚ်ကဵုၜၚ် (nn.) I come by boat {ship}. ကၠေံစိုတ်ကဵုဓဝ် (nn.) to strive after the Dhamma. စကဵုဇန် (nn.) you eat it with a spoon. ဍေံကဵုနၚ်လိက်ကဵုအဲ(ယ်) (nn.) he has written to me. ဒက်စာၚ်ကဵုဒၞက် (nn.) to teacher fowls with jesses. ဒဵုကဵု(ဝ်) (prep.) as far as until. ဓဝ်ကဵု(ဝ်) (adj.) opposite. နူကဵု(ဝ်) (prep.) from. ကဵု 2 (v) to give to pay. အခေါန်တိဗ္ၚဂှ်ဒးကဵုၜိုတ်ပန်စှ်ောဒကေဝ် (v) I had to pay about forty rupees in land tax. အလန်ဏံမွဲဝါကဵုမာန်ညိ (v) let’s hope they win just this once. frequent with (v) used adverbially. [esp.] foll. an imperative. ကၠာဗှ်ေဟွံအာအတေံကဵုအဲဂွံတီညိ (v) before you go there let me know. when final in (v) phr. ကဵု(ဝ်) often connotes the performance of an act for the benefit of another. ဆက်ကဵု(ဝ်) (v) to present {to a superior}. ဇကုကဵုလိက်ကဵုမိဇကုတုဲရဟာ (v) have you written to your mother? ညးတံကဵုဒါန် (v) they are giving it to you. ဍေံကဵုနၚ်လိက်ကဵုအဲ(ယ်) (v) he has written to me. followed by verbal or nominoverbal construction. to let allow to this use sometimes has a merely optative force. ဒလေံကဵု(ဝ်) (v) to lend. ဒုၚ်ကဵု(ဝ်) (v) to offer ceremonially to hold out for someone to take. [Cf.] ဗ္ဒုၚ်၊ ဖျေံ(ဟ်)။ မူစိဒးကဵု(ဝ်) (v) how much did it cost? တုဟ်မိဟ်ကဵုအးဒၟံၚ် (v) scrub him clean. ဗှ်ကဵုလိက်ညိ (v) please read me the letter. initial in (v) phr. may have this connotation where a physical act of giving is in volved. ရပ်ချုက်လဝ်ကဵုဗိုန်ဒၟံၚ်ရ (v) they seized him and confined him securely. the subordinate (v) is often preceded by ဂွံ(အ်)။ ဟွံဒးကဵုစိုတ်လ္ပကဵုဒှ်(ဟ်) (v) do not let it be displeasing to you do not be displeased. ကဵုကသပ် (v) advise suggest to give advice. (n) adviser counselor. ကဵုဂၠံၚ် (adv) {elicit a favouable response} by throwing a broad hint. (v) prompt. [id] ထောပလ (v) make way for others. [id] ပဲါကဵု(ဝ်)။ ကဵုဂၠံၚ်စၞောန်ထ္ၜး (v) guide. ကဵုစ (v) to give in marriage. [id] သၞက်၊ သၞက်ကၠေံပရောဲ(ယ်)၊ ပြေၚ်ကောန်။ ပြေၚ်ဝိဝါဟ (v) give marriage. ကဵုဆန္ဒ (v) express one’s opinion or wish. ကဵုဆီဇွောဝ်တိတ် (v) shed blood. ကဵုဇိုၚ်ခ္ဍာ် (v) put a cross mark. ကဵုဇြဟတ် (v) to encourage second. [id] ကဵုတာလျိုၚ်ဗွဲတၟေၚ်၊ ထံက်ဂလာန်ကဵုဂလာန်မပ္တိုန်ထ္ၜး၊ ရီုဗၚ်ထံက်ပၚ်။ ကဵုဇြဟတ်ကမၠောန် (v) contribute labour volunteer one’s service. (n) voluntary worker volunteer. ကဵုဇြဟတ်ဂရိုဟ် (v) prod exhort. ကဵုညးဍာ်မွဲသွုၚ်ညိ (v) give him a drink. ကဵုဍာ် (v) supply water water plants. ကဵုဍိုပ် (v) favour someone. [id] ကဵုက္ဍိုပ်။ ကဵုဍေန်ၜံက်မွဲတဲ (v) just give me a light will you? ကဵုဏာကဵုနၚ် (v) to send {letter}. ကဵုတရံက် (v) lead by means of a gutter. [id] တရံက်။ ကဵုတဲတုဲဓဗတ် (v) make a gambit and then destroy one’s opponent. ကဵုတ္ၚဲချိၚ်ဖာတ် (v) give an appointment fix the date. ကဵုဒဒိုက် (v) to cause trouble put to trouble. ကဵုဒန်ဇုက် (v) pass a sentence of death by hanging. ကဵုဒုဟ်ဒန် (v) penalize. [id] တပ်ဒုဟ်ဒန်။ ကဵုဒှ် ကဵုဒှ် (v) either….or. ကဵုဒှ် ကဵုဒှ် ကဵုဒှ်စဴရကဵုဒှ် မံၚ်အဏံမွဲတ္ၚဲပၠန် (v) he will either go back or else stay another day. ကဵုဒှ် ကဵုဒှ် ကဵုဒှ်သၟိၚ်ကဵုဒှ် ကမျူနေတ်ကဵုဒှ် ဍောၚ်ၜိုဟ်ပြဟ်ဏောၚ် (v) either government or the Communists must tire soon. ကဵုဓုပ် (v) make an offering of offertory make an offering to deva before starting a venture. ကဵုပညာ (v) teach educate. ကဵုပယျာဲ (v) prepare for action show signs of an impending event. ကဵုပရိုၚ် (v) deliver a message. [id] ဟီုဗ္ကန်။ [Der.] ပရးပရိုၚ် (v) give information inform. ကဵုပလန် (v) to make restitution. ကဵုပါၚ် (v) to give voice start speaking. [id] ကြီုရမျာၚ်၊ ကြီုဇာ။ ကဵုပိုန် (v) {monks} to eat. ကဵုပၟၚ်ပၟဲဂဝ် (v) to perform the ceremony by which a pregnant woman is protected against evil influences. ကဵုဖက်သေဝ် (v) see ဖျေံဖက်သေဝ်။ ကဵုမာဲ (v) cast a vote. ကဵုမုက် (v) facial expression {usually for put on looks}. ကဵုယၟု (v) to give name. ကဵုလကိုတ်ပါပ် (v) to be fearful of sinning to be conscientious. ကဵုလလံသွာ (v) to heal. ကဵုလး (v) to level {road}. ကဵုလး ကဵုလးဗပေၚ်ဇၟာပ်ဍာန်သဗာန် (v) let them level every road. ကဵုသညာ (v) advise {especially to do wrong}. ကဵုသတိ (v) to warn give a warning to. ကဵုသဳ (v) {of monk} lead the recitation of the precepts to be taken by lay person. ကဵုသ္ပစၟတ်သစ္စ (v) administer an oath of loyalty or fidelity. ကဵုသြန်အရီုအဗၚ် ကဵုသြန်အရီုအဗၚ်နူအလဵုအသဳသွက်ညးတၠကမၠောန် (v) subsidize. [id] သြန်အထံက်အပၚ်အလဵုအသဳ သွက်ဂွံကဵုအရီုအဗၚ် ညးတၠကမၠောန်။ ကဵုဟိုန် (v) give a warning sound with a horn. ကဵုအခေါၚ် (v) to give permission. ကဵုအခေါၚ်အဝဵု (v) license. ကဵုအဝဵု (v) authorize-ise. [id] အပ်ပြာပ်ကဵုအဝဵု(ဝ်)၊ သ္ဇိုန်ကဵုဣဒ္ဓိဗလ။ ကဵုအသံ ကဵုအသံ(မ်) (v) {of royalty or monk} say. [id] ဟီုဂလာန်၊ ပ္တိတ်အသံ(မ်)။ ကဵုအဲ ညးတံကဵုအဲပလေၚ်မွဲပ္ၚာန် (v) they gave me a plate of glutinous rice. ကဵုအဲဍာ်မွဲသွုၚ်ညိ (v) give me a drink. ကဵုအဲဗဵုဝေၚ်ပေဲါညိ (v) please let me watch the poay. ကံ 1 ကမ် (n) bullet shell round cartridge. ကံတရဴမ (n) six rounds of ammunition. ကံဂရာတ် (n) shot. ကံမၠံက် (n) shell. ကံသၞာတ် (n) cartridge. ကံ 2 ကမ် (n) Karma law of good and bad actions the cumulative product of a person’s past actions determining his destiny at any given time. [Cf.] ဝိပက်။ ကံ 1 ကအ် (n) neck throat. ကောန်ကံ(အ်) (n) Adam’s apple. ခ္ဍောၚ်ကံ(အ်) (n) throat pharyngeal cavity. ဇုတ်ကၞၚ်ကံ(အ်) (n) collarbone. သိုၚ်ကံ(အ်) (n) pharyngeal cavity. ကံအပၠူ (n) the nape of the neck. ကံဂၠိၚ်ကံဂၠေံ(အ်) (adv) eagerly. ကံဇိုၚ် (n) ankle. ကံတဲ(ယ်) (n) writs measure of length from wrist to elbow. [Cf.] ဃံက်တဲ(ယ်)။ ကံဖျး (v) to have a dry throat to be longing for a drink or smoke. [Cf.] ထၚ်၊ ဗျဵုသုၚ်။ ကံလီု(မ်) (v) lose appetite. ကံ 2 ကအ် (n) island raised mound formed by village site in low lying areas. [id] တ္ကံ(အ်)။ တ္ကံဆက်တိတ် (n) peninsula. တ္ကံနရက် (n) hot spring {of sulphur}. တ္ကံပရံၚ် (n) land village site not subject to flooding. [Cf.] foll. တ္ကံၜတ် (n) land village site subject to seasonal flooding. [Cf.] (prec.) {place-names} တ္ကံကြိက် (n) Takoh kroik {Bur Kaw kareik}. တ္ကံခၟိုၚ် (n) Takoh khamaing {Bur. Bilugyun}. တ္ကံဂၞေံ(အ်) (n) Takoh gaenih {Bur. kawkhani}. တ္ကံဍောတ် (n) Takoh dtoot {Bur. Kawdut}. တ္ကံနှာတ် (n) Takoh hnart {Bur. Kawhnat}. တ္ကံဗန် (n) Takoh been {Bur. Kawbein}. တ္ကံသိၚ်ဃဵု(ဝ်) (n) Takoh soing ghay Ceylon. တ္ကံဟံသာ (n) Takoh pbop pbang {Bur. Hinthakyun}. [id] တ္ကံၜိုပ်ၜၚ်။ [Cf.] ကံ(အ်)။ ကံ 3 ကအ် (n) ကံကၠတ် (n) (in a building with tiered roof) intervening structure betweensuccessive roofs. ကံက် 1 (n) to mould in the hand. ကံက် 2 (n) တၞံမက်ကံက် (n) hog plum. ကံက် 3 (n) bracelet anklet. စုတ်ကံက်ဇိုၚ် (v) to put on an ankle. [Var.] less frequent တကံက်၊ လကံက်။ ကံက်တဲ(ယ်) (n) bracelet. ကံက်ဒြၚ်ဗံက် (n) bracelet. ကံက် 4 (v) to levy duty {on} to pick out. ဍေံတံကံက်ဟီုကေတ်အရေဝ်မန် (v) they have borrowed the Mon word. [Cf.] second sense ရုဲ(ယ်)၊ ၜိုတ်။ ကံက်မံၚ်ဖျာမွဲမး (v) he was levying bazaar dues of twenty-five percent. ကံက်မာဲ(ယ်) (v) to draw lost elect by ballot chose by lot. ကံက်ဟီုကေတ် (v) to borrow linguistically. ကံက်တဲ (n) bracelet. ကံက်ဒြၚ်ဗံက် (n) bracelet. ကံက်မာဲ (v) to draw lost elect by ballot chose by lot. ကံက်ဟီုကေတ် (v) to borrow linguistically. ကံကၠတ် (n) (in a building with tiered roof) intervening structure betweensuccessive roofs. ကံဂရာတ် (n) shot. ကံဂၠိၚ်ကံဂၠေံ (adv) eagerly. ကံၚ် 1(n) piece of facial matter parcel work. ကံၚ် 2 (v) to be lean thin to be crying without rest. ကံဇိုၚ် (n) ankle. ကံတရဴမ (n) six rounds of ammunition. ကံတဲ (n) writs measure of length from wrist to elbow. [Cf.] ဃံက်တဲ(ယ်)။ ကံဖဳ (n) coffee. [Var.] ကာဖဲ(ယ်) [id]. ကံဖျး (v) to have a dry throat to be longing for a drink or smoke. [Cf.] ထၚ်၊ ဗျဵုသုၚ်။ ကံမၠံက် (n) shell. ကံလီု ကအ်လီု (v) lose appetite. ကံသၞာတ် (n) cartridge. ကံအပၠူ ကအ်အပၠူ (n) the nape of the neck. ကး 1 (n) ကးပံါက (n) fish trap consisting of three sided barrier erected on beach below high water mark. [id] ကးပါမ်က။ [Cf.] ကၟာက၊ ခတိုဟ်၊ ဂွဝ်၊ ဓၟၚ်၊ ပိုၚ်။ ကး 2 (v) to scrape off up to shave. ကးအိက်စာၚ်တံဂှ်တုဲ(ယ်) (v) scraping up the fowl droppings. ကးကဵုအဲညိ (v) please shave me. ကးစရး (v) to throw on the dust heap. ကးထောံချးတံဂှ်(ဟ် (v) scraped off the burnt part. ကးသော်(က်) (v) to shave the hair of the face or head. [Cf.] က္ၚာတ်၊ တိၚ်၊ တ္ၚာတ်။ ကးကဵုအဲညိ (v) please shave me. ကးစရး (v) to throw on the dust heap. ကးသော် (v) to shave the hair of the face or head. [Cf.] က္ၚာတ်၊ တိၚ်၊ တ္ၚာတ်။ က္ည (v) see ကည (v). က္ဍ 1 (n) distance spanned by thumb and middle finger when extended. [Cf.] စ္ဍ။ က္ဍ 2 (v) to measure by spans of thumb and middle finger. ပကောတ်က္ဍအာလ္တူဇိုၚ်ဍေံ(ဟ်) (v) leeches were crawling over his legs. [Cf.] က္ထေံအာ၊ ဂၟာ၊ ပၠာံအာ၊ လာံအာ။ [Syn.] ဗိုဟ်။ [Cf.] ခ္ဍောန်၊ ၜတ်။ [Der.] ဍ (n) span. က္ဍအာ (v) to progress in the manner of a leech. က္ဍၚ် 1 (v) to be expensive dear precious. ၚုဟ်က္ဍၚ် (v) to be expensive dear. သွံက္ဍၚ်က္ဍၚ် (v) to sell for a high price. [opp.] တန်။ [Der.] ဖ္ဍၚ် (v) to set a high price on. က္ဍၚ် 2 (pv.) intensifier in. neg. limiting p. စက်ဏံဟွံဂေတ်က္ဍၚ် (v) this machine is not working very well. ဇၞော်က္ဍၚ် (v) very big. တရဴမွဲတ္ၚဲဟွံဒှ်က္ဍၚ် (v) not quite a day journey. ပေၚ်က္ဍၚ် (v) to be complete. ပြက္ဍၚ် (v) to be definitely true. [Cf.] first sense တဂ။ second sense အှ်ေ(ဟ်)။ [Der.] ထ္ဍၚ် correlative particle. က္ဍတ် 1 (v) to be solid to be reliable. [id] တ္ဍတ်။ ဒုန်က္ဍတ်က္ဍတ် (n) male bamboo. [id] ဒုန်တ္ဍတ်တ္ဍတ်။ ပေၚ်တ္ဍတ် (v) to be crowded packed solid. မၞိဟ်တ္ဍတ် (v) reliable person. [Cf.] ကၠတ်ၜေက်။ [id] ဟွံလှာၚ်။ က္ဍတ် 2 (v) to hatch out. [id] တ္ဍတ်။ ကောန်စာၚ်တ္ဍတ်ဒၟံၚ်ပိ (v) three chicks have hatched out. ကောန်မေံမွဲတ္ဍတ်ပါ်ဒၟံၚ် (v) a buffalo calf has been born. [Der.] ခ္ဍတ် (v) to incubate. ထ္ဍတ် (n) pustule. တ္ဍတ်ပါ်(က်) (v) to hatch out to born. က္ဍတ်ပါ် (v) to hatch out to born. က္ဍတ်သ္တိုတ် (v) to be full. က္ဍန် 1 (v) to be narrow restricted in size. [id] ထ္ဍန်။ အခါန်က္ဍန် (v) small room. [id] ဂဒံက္ဍန်။ ၜဳက္ဍန် (v) narrow river. က္ဍန် 2 (v) lure bait catch with a bait to catch with hook and line angle fish tempt. က္ဍန်က (v) to catch fish with hook and line. [Cf.] ကိုပ်၊ ဇာၚ်၊ ပံါ(မ်)။ [Der.] ခၞောန် (n) fish hook. က္ဍန်ဂဍောပ် (v) shorten. [id] ဇလေံ(အ်)၊ ဓလေံ(အ်)၊ သ္ကဵုဂၠေံ(အ်)၊ သ္ကဵုဂၠေံကၠုၚ်။ က္ဍန်ဂ္ဍောပ် (v) to shorten. က္ဍန်ဂြက် (v) to be narrow confined to be scarce to be poor needy destitute impoverished be in straitened circumstances be unable to cope. က္ဍန်ဂြက် သြောံသ္ၚုက္ဍန်ဂြက်ဒၟံၚ် (v) rice is scarce. [Cf.] က္ညောန်၊ ဂြက်၊ ဍောတ်၊ ၜေတ်။ [opp.] လှဲ(ယ်)၊ သၠဲ(ယ်)။ [Der.] ခ္ဍန် (v) to restrict. က္ဍန်ဂြက် ခမၞန် (v) epitome. က္ဍဝ် 1 (v) to be profuse. သယျာက္ဍဝ် (v) to urinate profusely. က္ဍဝ် 2 (num.) (aux.) applied to dignitaries and immaterial things. မ္ၚဵုမသုန်က္ဍဝ် (n) the five blessings. က္ဍဟ် 1 (n) brain. ဂၞာက္ဍဟ် (n) brain pan cranium. က္ဍဟ် 2 (n) summit. က္ဍဟ်ဒဵု(ဝ်) (n) top of the mountain summit of hill mountain peak. [id] ဒရၚ်တၟံ(အ်)၊ ဒြၚ်တၟံ(အ်)၊ အထောတ်၊ က္ဍိုပ်၊ ကၞောတ်၊ သမၠုၚ်။ က္ဍဟ်ဒဵု (n) top of the mountain summit of hill mountain peak. [id] ဒရၚ်တၟံ(အ်)၊ ဒြၚ်တၟံ(အ်)၊ အထောတ်၊ က္ဍိုပ်၊ ကၞောတ်၊ သမၠုၚ်။ က္ဍာ (v) to be shallow to be unimportant. က္ဍာ အရေဝ်က္ဍာ (v) shallow talk. က္ဍာ ကသပ်ဍေံက္ဍာ (v) he is shallow brained. က္ဍာ က္ၜဳက္ဍာ (v) shallow river. က္ဍာ ဍာ်က္ဍာအာဣရ (v) the water has got shallow. က္ဍာ ဒးဂလက္ဍာမံၚ် (v) the thorn did not in far. က္ဍာ ဒမျိုဟ်ဍာ်ပလိုၚ်(ကမၠိုၚ်) က္ဍာမံၚ် (v) the well is not very deep. [opp.] ဇြိုဟ်၊ နက်။ [Der.] တ္ဍာ (n) shallowness. သ္ဍာ (v) to make shallow. က္ဍာၚ် (n) steel. [id] ပ္သဲက္ဍာၚ်။ က္ဍာၚ် တၟံက္ဍာၚ် (n) iron pyrites. က္ဍိုက် 1 (v) to mount ride (on in) to wear on one’s feet to load carry transport (on in) to place (weight) on to crush. [id] တ္ဍိုက်။ က္ၜၚ်ပ္ဍဲသၞေဟ်က္ၜၚ်ဂှ်က္ဍိုက်ဗၞိက်လဵုရော (v) what cargo is the ship in harbor carrying? ဍေံက္ဍိုက်ကေတ်ကဵုဂၠုၚ် (v) they transport it by canoe. တလာတံဂှ်က္ဍိုက်ကွဳတုဲရဟာ (v) have you finished loading the boxes on the cart. တိုက်ထရိုဟ်စှ်ေတုဲက္ဍိုက်ဒးမၞိဟ်ပန် (v) the building collapsed and crushing four people. က္ဍိုက်လဝ်စက္ခူကဵုပလၚ်မှၚ် (v) put the inkwell on the papers to hold then down. [Cf.] first sense လိုန်။ second sense ဇက်၊ ဍဵု(ဝ်)။ [Der.] ဖ္ဍိုက် (v) load. ပ္ဍိုက် (v) to load. က္ဍိုက် 2 (v) [id] တ္ဍိုက်။ က္ဍိုက်ပေၚ် (v) to be full complete fulfilled. [id] က္ဍတ်ပါ်(က်)၊ ဗြေဝ်။ အဲကဵုစီရေၚ်က္ဍိုက်က္ဍိုက်ပေၚ်ပေၚ် (v) I have had full arrangements made. စိုတ်ဟွံက္ဍိုက်ပေၚ် (v) he’s not all there. ဟီုအရေဝ်ကဵုက္ဍိုက်ေပၚ်ဒၟံၚ်လ္ပဟီုမွဲဒုကုတ်မွဲဒကဴ (v) let your speech be rounded out and not disjointed. [Cf.] ကောံ(မ်)၊ ဓိ၊ ပေၚ်၊ စုံ(မ်)။ က္ဍိုက်ကေတ် (v) to transport. က္ဍိုက်က္ဍုန် (v) to oppress. က္ဍိုက်ချေံ (v) to ride a horse. က္ဍိုက်ဂဝ (v) to make ashamed. က္ဍိုက်ဏာ (v) to transport. က္ဍိုက်ဒး (v) to crush. က္ဍိုက်ဒၞပ် (v) to wear shoes. က္ဍိုက်ပေၚ် (v) to be full complete fulfilled. က္ဍိုက်ပေၚ်ကဵုကဆံၚ်မၞိဟ် (v) word wise sophisticated. က္ဍိုက်ပေၚ်ကဵုဝတ်လောက (v) be a perfect host. က္ဍိုက်ၜၚ် (v) to travel by boat (ship). က္ဍိုၚ် 1 (n) umbrella formalized royal umbrella crected over pagoda. [Bur] hti. ဒလဝ်က္ဍိုၚ် (v) to put out use an umbrella. က္ဍိုၚ် 2 (v) to be sluggish. ကတောဝ်က္ဍိုၚ် (v) to be deaf. [Der.] အဍိုၚ် (n) deaf person. က္ဍိုၚ် 3 (n) tube barrel. က္ဍိုၚ်ဒုန် (n) bamboo tube. [Cf.] ပၠံၚ်။ က္ဍိုၚ် 4 (n) bush grove. က္ဍိုၚ် 5 (v) be rotten (egg). က္ဍိုၚ်စဵုဒၞာပသာန်လျးတ္ၚဲ (n) sun shade. က္ဍိုၚ်ထဝ် (n) species of oak Quercus calathiformis Skan ceremonial golden umbrella. က္ဍိုၚ်ဗ္တာၚ် (n) white umbrella insignia of royalty. [id] က္ဍိုၚ်ကၟု၊ က္ဍိုၚ်ဗုဗု။ က္ဍိုၚ်လ္ဂုၚ် (n) hand-painted paraso with a bamboo framework originating from Pharsam. က္ဍိုပ် 1 (n) work-shift work-gang. က္ဍိုပ်က (n) school a large number of fish whales etc. swimming together shoal. [id] သ္ကံက။ က္ဍိုပ် 2 (n) head upper end summit fore-end. ဂၞာက္ဍိုပ် (n) skull. ဂြၚ်က္ဍိုပ် (n) crown of head. လ္တူက္ဍိုပ်ဒဵု(ဝ်) (n) on the top of the hill. [id] လ္တူက္ဍဟ်ဒဵု(ဝ်)။ လက်က္ဍိုပ် (n) forepart of ship. [Cf.] က္ဍဟ်၊ ကၞိပ်၊ တၞောတ်၊ သမၠုၚ်။ က္ဍိုပ်က (n) school a large number of fish whales etc. swimming together shoal. [id] သ္ကံက။ က္ဍိုပ်ကသံ က္ဍိုပ်ကသံ(အ်) (n) winder button or crown (of a watch). က္ဍိုပ်ကံ က္ဍိုပ်ကံ(မ်) (n) bullet. က္ဍိုပ်က္ဍဴ (v) to be green. [Cf.] သာ်တ္ၚေက်၊ သ္ၚေက်။ က္ဍိုပ်က္ၜၚ် (n) bow of a ship. က္ဍိုပ်ကြဴ (n) arum taro. [Syn.] ကြဴ၊ ခၟာဲကြဴ။ [id]. က္ဍိုပ်ကြံၚ် (v) be obstinate be stubborn. က္ဍိုပ်ကွာဲ (n) yam potato. [id] အာလှု။ က္ဍိုပ်ကွဳ (n) ornamental post mounted at fore end of cart shaft front portion of a cart. က္ဍိုပ်ကွဳပၟတ် (n) locomotive railway engine. [Syn.] က္ဍိုပ်စက်။ [id] က္ဍိုပ်စက်ဒဇက်ကွဳပၟတ်။ က္ဍိုပ်ကၠံ က္ဍိုပ်ကၠံ(မ်) (n) percent percentage. က္ဍိုပ်ကၠံ က္ဍိုပ်ကၠံပေၚ်ပေၚ် (n) one hundred percent. က္ဍိုပ်ကၠံပေၚ်ပေၚ် (n) one hundred percent. က္ဍိုပ်ဂိ (v) have a headache. က္ဍိုပ်ဂေတ်အာ (v) be overwhelmed. က္ဍိုပ်ဂၠုၚ် (n) bows of canoe. က္ဍိုပ်စက် (n) locomotive. [Syn.] က္ဍိုပ်ကွဳပၟတ်။ က္ဍိုပ်ဆု (v) stump of a tree. က္ဍိုပ်ဍာ် (n) high tide early rain water flowing down rivers and streams the first rise and fall of a flood or tide director leader. [Cf.] က္ဍိုပ်ဒဳ။ က္ဍိုပ်ဍုၚ် (n) tuber chief town. က္ဍိုပ်ဍုၚ် ချောဲက္ဍိုပ်ဍုၚ် (n) a kind of grass that can use as a broom. က္ဍိုပ်ဍုၚ်မုဟ်ရး (n) chief towns of the provinces. က္ဍိုပ်ဍေဝ် (n) butterfly. [Syn.] ကလော်ဂလာ၊ ယျံက်ယျေဝ်။ စၟဠေဝ်ဠော်။ က္ဍိုပ်ဍေံဂိ (n) he has a headache. က္ဍိုပ်တဆိပ် (n) postage stamp. [id] ကြာက္ဍိုပ်။ က္ဍိုပ်တဝ်ဒ္ၚောဝ် (n) shaft thill (of a bullock cart). [id] တဝ်လ္ၚောဝ်ကွဳ။ က္ဍိုပ်တှ် (n) nipple teat pap. [Syn.] ပလံ(မ်)။ က္ဍိုပ်တှ်အလီ (n) pacifier. က္ဍိုပ်ထုဲ (v) be confused be muddled be perplexed be worried. က္ဍိုပ်ဒဳ (n) high tide. [Syn.] က္ဍိုပ်ဍာ်(က်)၊ ဍာ်တိုန်။ က္ဍိုပ်ဒၞပ် (n) toe of shoe. က္ဍိုပ်ပုၚ်က္ဍိုပ်သွ (n) the best portion of one’s food to be used as an offertory or to be served to one’s elders before one partakes of it. က္ဍိုပ်ပၟတ် (n) electric socket base of an electric bulb. က္ဍိုပ်ဖဴ (n) lugs of charcoal brazier on which cooking pot rests. က္ဍိုပ်ဘိုၚ် (v) feel dull and heavy (in the head). က္ဍိုပ်မူလဳ (n) nut. [id] ဇာဝဳ။ က္ဍိုပ်မ္ၚိုဟ် (v) to self willed unwilling to take advice. က္ဍိုပ်လာဲ (n) tiger grass. [Syn.] ဗိုၚ်လာဲ။ က္ဍိုပ်လိက် (n) heading. [id] ဇေန်လိက်။ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် (n) chief leader. [Cf.] ဇမၞော်(က်)။ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဂိုန်မၞိဟ်ပရမ် (n) ring-leader. က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဍုၚ် (n) statesman. က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်မၞိဟ်ဗ္ကပ်ဗဗေၚ် (n) strike-leader. က္ဍိုပ်သ္ကံမၞိဟ်မိပ်ဇြိပ်ညာန်ညေဲထဥဒၟံၚ်ဗွဲမဇၞော်မွဲ (n) a big shindig. က္ဍိုပ်အဵုဗဵု (n) pimp pander prostitute. [Syn.] က္ဍိုပ်ၚဴ။ [id]. က္ဍိုပ်ၚဴ (n) pimp pander prostitute. [Syn.] က္ဍိုပ်အဵုဗဵု(ဝ်)။ က္ဍိုဟ် (v) be clever. က္ဍိုဟ်ကေက် (v) be intelligent be well-behaved. က္ဍုဟ် 1 (v) to be grow ripe. ကြုက်တၞံဇိုၚ်က္ၜဳဂှ်ပုတိုန်ရ ကြပ်က္ဍုဟ်ရ (v) the mangoes on the tree by the river side are nearly ripe. ကြံၚ်က္ဍုဟ် (v) to be ripe. [Cf.] ကြံၚ်၊ ပု၊ ၜတ်။ [Der.] ကြံၚ် (n) ripeness. [id] တ္ဍုဟ်။ ပ္ဍုဟ် (v) to cause to ripe. [id] ထ္ဍုဟ်။ သြောံက္ဍုဟ်မှကာလဂှ်ရတ်ရ (v) when the paddy is ripe then we shall reap it. က္ဍုဟ် 2 (v) hate dislike live at enmity with. အဲက္ဍုဟ်ဝါဒကမျူနေတ် (v) I dislike the policy of the Communists. ကောန်သၟိုၚ်သိဒ္ဓတ္တက္ဍုဟ်မၠေံသ္ၚိကၟိန်တုဲဒဴတိတ်ဂြိုပ် (v) Prince Siddhatta spurning the house of his kinsmen felt to the jungle. ဍေံတံက္ဍုဟ်ညးသ္ကံ(အ်) (v) they hate each other. ထ္အိုန်က္ဍုဟ် (v) to loathe. မုက်ဍေံအဲဟွံမိက်ရံၚ် အဲက္ဍုဟ်မၠေံဍေံ(ဟ်) (v) I do not want to see his face I hate him. က္ဍုဟ်ကၞေံကၞာတ် (v) to be repulsive abhorrent. က္ဍုဟ်ဖျုန်ကၠိက် (v) to dislike pork. က္ဍုဟ်မၞိဟ် (v) to be misanthropic. က္ဍုဟ်မၠေံ မၠေံ(အ်) (v) to hate dislike reject spurn feel revulsion for something. [id] ဇအိုတ်ဇရ။ က္ဍုဟ်မၠေံဇအိုန်ဇရ (v) loathe the sight of somebody. က္ဍုဟ်ယောပ် (adj.) old faded or withered. က္ဍေက် (v) to be damp wet (with). [id] တ္ဍေက်။ က္ဍေက် အှ်ောတ္ဍေက် (v) the firewood is damp. [Cf.] က္ဍုက်၊ ဍုက်၊ ဍေၚ်။ [Der.] ထ္ဍေက် (v) to moisten. က္ဍေက် တ္ဍေက်ဗြဲ(ယ်) (v) to be wet from the rain. [id] တ္ဍေက်ဒဇက်။ က္တာတ်တဲ (v) apply heat produced by rubbing the palms together. က္တာတ်ဖလှေက် (v) to rub out or to bruise by rubbing between the palms of the hands. က္တာတ်ဖလှေက်ဂဥုဲ (v) to break up tobacco leaves by rubbing. [Cf.] ပရဳ။ က္တိုၚ်ကမှ် က္တိုၚ်ကမှ်(ဟ်) (v) to be jubilant. က္တိုၚ်ကၠေၚ်တိ (n) oil well. က္တိုၚ်ချးတၟံ က္တိုၚ်ချးတၟံ(အ်) (n) coal pit coal-mine colliery. က္တိုၚ်ဂေါ် က္တိုၚ်ဂေါ်(က်) (n) kiln. က္တိုၚ်စၚ်ဂတေက် (n) saw-pit. [Cf.] ကသိုၚ်၊ လတိုၚ်၊ သိုၚ်။ က္တိုၚ်ဇြဟ်ဗၚ်ဒမျိုဟ် (n) deep chasm. က္တိုၚ်တၟံ က္တိုၚ်တၟံ(အ်) (n) quarry stone pit. က္တိုၚ်နရက် (n) hell any one of the narakas or hells of which there are eight principal ones. က္တိုၚ်မတ်မၞိက် (n) ruby mine. က္တိုၚ်ယတ် (n) alter. [id] က္တိုၚ်ယဇ်။ က္တိုၚ်ရတ်တိ (n) mine. က္တိုၚ်လမှ် က္တိုၚ်လမှ် (v) to be tempest-tossed. က္တိုၚ်သုသာန် (n) grave. က္တိုၚ်သွက်ဂွံပတ်ဍာ်ဇဗျေတ် (n) wine press. [id] က္တိုၚ်သွက်ဂွံပတ်ဍာ်အၚုန်၊ က္တိုၚ်သွက်ဂွံပတ်ဍာ်မုဒြာတ်။ က္တိုၚ်ၜဵု (n) salt min. က္တောတ် (n) see ကတောတ်။ က္တောတ် ယဲက္တောတ် (n) pimple pustule. က္တောဝ် (n) ear. က္တောဝ် အိက်က္တောဝ် (n) ear wax. က္တောဝ် ဗၠိုၚ်က္တောဝ် (n) temple. က္တောဝ် သၠက္တောဝ် (n) external ear. က္တောဝ်က (n) fin. က္တောဝ်ကျာတိတ် (v) be deafened by noise. က္တောဝ်ကၟး (n) yoke pin hole. က္တောဝ်ဍိုၚ် (v) to be deaf. က္တောဝ်ထဝ် (n) Rhode Island fowl. က္တောဝ်ထၟာဲ (n) double handle of cooking-pot. က္တောဝ်ပၟး (n) yoke-pin of cart pin of yoke. [Syn.] တဝ်ပၟး။ က္တောဝ်ယောၚ် (v) be deceived be taken in. က္တောဝ်သိက်သၠိၚ် (v) be relived be pleasant to the ear feel relieved by having good news. က္တောဝ်သောန် (v) have sharp ears. က္တောဝ်သ္ဇိုၚ် (v) to be hard of hearing. က္တောဝ်ၜိုဟ် (v) have peace and quiet be undisturbed. က္တဴက္တာန် (v) to be over heated feverish to be depressed by worries. က္တဴက္တာန် (v) to be over heated. က္တဴက္တာန်စံၚ်ဏှာ (v) to be hot oppressed. က္တဴက္တာန်သ္သက်သ္သာ (v) to be in a hot fever. က္တဴက္တောဝ် (v) be distressingly noisy be irritated by hearing something repeatedly. က္တဴစိုတ် (v) to be distressed in mind to be anxious to worry. [Cf.] စိုတ်က္တဴ၊ ဂွိၚ်က္တဴ။ က္တဴအု (v) to sweat feel hot and stuffy {because of sultry weather}. [id] က္တဴအု။ [Cf.] ပလက်တိတ်။ က္တဵုကြီုဇာဒၟံၚ် (v) ramp about. [id] က္ဍိုပ်က္တဴတိုန်၊ ဂြိပ်ဂစာန်ဒဝါန်အာ၊ ထ္လာ်တိုန်၊ ဒှ်မနောဒေါသ။ က္တဵုထ္တဴ (v) stand up. [id] နွံကဵုသတ္တိဒုၚ်အဍေဝ်အဍာ၊ ဒုၚ်ဍာ်ဇမၠိၚ်၊ ဒုၚ်လံလံ(အ်)။ က္တဵုဒှ် (v) to come into being come to existence materialize arise become be born as. က္တဵုဒှ်က (v) to become a fish. က္တဵုဒှ်ဒၟံၚ်ဂတာံထဝ် (n) she was born as a golden carb. က္တဵုဒှ်ဒၟံၚ်နကဵုဂၟေၚ်ဒၞောဝ် (v) striped. က္တဵုဒှ်ပ္ဍဲဍုၚ်သွဝ် (v) to born in the deva lokas. က္တဵုဒှ်ဗွဲသြပပါတိကဇ (v) born without inter-vention of parents. က္တဵုဒှ်မၞိဟ် (v) to be born. က္တဵုဒှ်ယဲဗှ်သၞာ (v) pine. [id] ဗှ်ဂၠိုက်ပ္ဍဲစိုတ်။ က္တဵုဒှ်ဟွံမာန် (v) that is impossible. [Cf.] ထ္ကဴ။ [Der.] တဵု(ဝ်) (v) to stand sow. က္တဵုနူသ္တိက် (v) to rise from one’s bed get up. က္တဵုဗဒှ် (v) to cause to become create. က္သပ် see ကသပ်။ က္သဝ် (v) (n) see ကသဝ်။ က္သဝ်ဆု (n) filament of a plant. [id] ဇဝ်ကဴတၞံဆု။ က္သအ် (n) see ကသံ(အ်)။ က္သံနာဍဳ (n) key of clock. [id] က္သအ်နာဍဳ။ က္သံပလၚ် (n) crock stopper {of bottle}. [id] က္သအ်ပလၚ်။ က္အီက္အီ (adv) smilingly. က္အီဂြိုၚ်ဖ္အာဲဖ္အာဲ smile and laugh with pleasing noise. က္အီဂြိုၚ်ဖ္အာဲဖ္အာဲ smile and laugh with pleasing noise. က္ၜ (v) to offer a present to make an offering. က္ၜကၟ (v) to offer on trays. က္ၜၚ် 1 (n) edible bamboo shoot. [id] တ္ၜၚ်၊ ၜၚ်။ [Cf.] ဗၠိုၚ်။ က္ၜၚ် 2 (v) တ္ၜၚ်၊ ၜၚ်။ တ္ၜၚ်ဆာဲ(ယ်) (v) to be pretty. [Cf.] ကျေဝ်၊ ဂေါဝ်၊ ဆာဲ(ယ်) [place-name] က္ၜၚ်ကံက် (n) Bangkok. က္ၜၚ် 3 (n) final in (n.) (phr.) naming natural species often exotic. ထမၞာတ်က္ၜၚ် (n) liquorice. သဂြာက္ၜၚ် (n) white sugar. ကြေၚ်က္ၜၚ် (n) Eugenia oblate Roxburgh. က္ၜၚ် 4 (n) ship large vessel. [id] တ္ၜၚ်၊ ၜၚ်။ ကောန်က္ၜၚ် (n) sailor. ကြေၚ်က္ၜၚ် (n) Eugenia oblate tree. ဂလာက္ၜၚ် (n) lascar. ဂၞာက္ၜၚ် (n) hold. စးက္ၜၚ် (n) deck. စှ်ေဍိုက်ၜၚ် (v) to embark. ဍိုက်ၜၚ် (v) to go by ship. သၞေဟ်က္ၜၚ် (n) harbour. [Cf.] first sense ဂၠုၚ် second sense ဂလာ။ [Der.] က္ၜၚ်ပၟတ် (n) steamer. က္ၜၚ်ကလာၚ် (n) aircraft. [Syn.] [pref.] က္ၜၚ်ကျာ။ က္ၜၚ်ကျာ (n) aircraft. [Syn.] က္ၜၚ်ကလာၚ်။ [id]. က္ၜၚ်ကျာဂျိတ် (n) jet plane. က္ၜၚ်ကျာစုတ်လဝ်စက် (n) aircraft. က္ၜၚ်ကျာထောံဗံ (n) bomber. က္ၜၚ်ကျာပ္ဍိုက်ပ္တိုန်မၞိဟ် (n) airliner. က္ၜၚ်ကျာမသက္ကုစက် (n) glider. [id] က္ၜၚ်ကျာမဟၟဲကဵုစက်။ က္ၜၚ်ဂြဲ (n) motor vessel used to haul barges on rivers tug. က္ၜၚ်ဇွောံတိုန်ဒဵု (n) landing-ship. က္ၜၚ်ဇၞော်ပ္ဍိုက်မၞိဟ်ဂြိပ်တတ်ဂၚ် (n) ocean liner. က္ၜၚ်တတ်ဂၚ် (n) ocean liner. [id] က္ၜၚ်တတ်မှာသၟိတ်။ က္ၜၚ်ဒဇက် (n) tug-boat. က္ၜၚ်ဓါတ် (n) motor launch. က္ၜၚ်ပလီုက္ၜၚ် (n) destroyer {warship}. က္ၜၚ်ပလီုပလာ် (n) destroyer. [id] က္ၜၚ်ပၞာန်သၟတ်မဗ္ဂပ်လဝ်နကဵုလွဟ်ပန်ပလီုက္ၜၚ် (တဵုပဳတဝ်)။ က္ၜၚ်ပၞာန် (n) warship. က္ၜၚ်ပၟတ် (n) steam ship steamer. [Cf.] ဇရုၚ်။ က္ၜၚ်ပၠာ်ဗလာ်သံၚ်ဗ္တဳ (n) dragger. က္ၜၚ်ဖ္ဍိုက်ကၠေၚ်တိ (n) oil tanker. က္ၜၚ်ဗစုက်သြၚ် (n) landing ship craft. [id] က္ၜၚ်ဇွောံတိုန်ဒဵု(ဝ်)။ က္ၜၚ်ဗာ်တိတ်အာလ္ပာ်ပါၚ်က္ၜဳဇၞော်တေံ (n) the ship is streaming out to wards the mouth of the river. က္ၜၚ်ဗၞိက် (n) cargo-boat freighter. က္ၜၚ်ဗၠိုက်အာပ္ဍဲက္ၜဳ (n) a ship has sunk out at sea. က္ၜၚ်ဗၠိုပ်ဍာ် (n) submarine. က္ၜၚ်သိုက် (n) ယဲက္ၜၚ်သိုက် (n) chronic catarrh. [id] ယဲက္ၜၚ်ဇြိုက်။ က္ၜတ် 1 (v) to measure linear dimensions to survey to compare. [id] တ္ၜတ်၊ ၜတ်။ ဆုဂှ်ၜတ်ရံၚ်စံ ဇမၠိၚ်ဍေံမူစိရော (v) measure the log and see how long it is. တခဳတ္ၜတ်တိ (n) land records clerk. [id]စခဳတ္ၜတ်တိ။ [Cf.] first sense တ္ဍ၊ တ္ဍောန်၊ သူ။ [Der.] သ္ၜတ် (n) measurement. [id] သၞောတ်ဗ္ၜတ်။ က္ၜတ် 2 (v) to be soft tender delicate young. [id] တ္ၜတ်၊ ၜတ်။ ကောန်ဇာတ်တ္ၜတ်တ္ၜတ် (v) tender young girl. ဍိုန်ၜတ် (v) to be soft pliant. တ္ကံၜတ် (n) land subject to flooding. ပလုတ်တ္ၜတ် (n) tender shoots. [Cf.] ဍိုတ်၊ ဍိုန်၊ ပြာဲ(ယ်)၊ သွတ်။ က္ၜတ် 3 (v) [id] တ္ၜတ်၊ ၜတ်။ ကေံတ္ၜတ် (v) to seize take power over. စံၜတ် (v) to feel palpate. သီက္ၜတ် (v) to gather up. [Der.] တ္ၜတ်တဲ(ယ်) (n) fist. တ္ၜတ်သ္ကေံ(မ်) (v) to take in the hand. က္ၜတ်တဲ (n) the fist. က္ၜတ်တဲ တ္ၜတ်ကေံ(မ်) (v) to measure by handfuls. က္ၜတ်တဲ တ္ၜတ်ရံၚ်ကဵုလစိန်ဂှ်(ဟ်) (v) he compared {the seals} with the signet ring. က္ၜန် (n) dry preserves. [id] တ္ၜန်၊ ၜန်။ က္ၜဝ် (n) marrow. [id] တ္ၜဝ်၊ တ္ၜဝ်ဇုတ်။ က္ၜာ (n) two. [id] တ္ၜာ၊ ၜါ။ က္ၜာ ၜါဣသုန် (n) twenty-five. [place name] ၜါသွာၚ် Pbarsawaing. [Bur. Chaungzon]. [Der.] ကၟာ (v) to be geminate. က္ၜိုၚ် 1 (n) pickle. [id] တ္ၜိုၚ်၊ ၜိုၚ်၊ တ္ၜိုၚ်ဗ္စး။ က္ၜိုၚ် 2 (n) elk large species of deer Rusa hippilaphas sambur. [id] တ္ၜိုၚ်၊ ၜိုၚ်။ က္ၜိုၚ်တၟက် (n) stag. က္ၜိုၚ်ၝောံ (n) female sambur. က္ၜူ (v) to be intoxicated dazed. [id] တ္ၜူ၊ ဗ္ၜူ။ က္ၜူဘၚ် (v) to be dazed by ganja. က္ၜေတ် (v) to be subjected to reassure crushed crowded thronged to be close together. [id] တ္ၜေတ်၊ ၜေတ်။ က္ၜေတ် ဒၞာဲဏံတ္ၜေတ်ဒၟံၚ် (v) this place is crowded. [id] တ္ၜေတ်ဂလေတ်။ [Cf.] က္ညောန်၊ က္ဍန်၊ ဂြက်။ [Der.] ထ္ၜေတ် (v) to suck in the mouth. က္ၜေဟ် (v) to revile abuse. [id] တ္ၜေဟ်၊ တ္ၜေဟ်လက်။ က္ၜေဟ် တ္ၜေဟ်လက်ပလန် (v) retaliate to retaliate in abuse. က္ၜောတ် 1 (v) to eject squirt from the mouth. [id] တ္ၜောတ်။ တ္ၜောတ်ပြောဟ် (v) to squirt from the mouth. [Cf.] ပြောဟ်။ က္ၜောတ် 2 (v) to draw out unsheathe. တ္ၜောတ်ပ္သဲ(ယ်) (v) to pull out a nail. တ္ၜောတ်မြ (v) to draw one’s sword. [Cf.] ပ္တိတ်၊ ပိုက်။ က္ၜဲ 1 (n) bean pea unit of weight equal to one-sixteenth of a tical ထကေဝ်၊ one-sixteenth of a rupee anna four pyas. [id] တ္ၜဲ(ယ်)၊ ၜဲ(ယ်)။ ၜဲဇၞော်(က်) (n) unit of weight equal to four Adenanthera seeds. [id] ပေါၚ်မဇၞော်(က်)။ ၜဲပေါၚ် dal. [Cf.] first sense သတ်ဇုက်၊ second sense ဂတှ်ေ(ဟ်)၊ ထကုတ်၊ မူ၊ မး။ ၜဲဍောတ် (n) unit of weight equal to three seeds of Adenanthera pavonina. [id] ပေါၚ်မဍောတ်။ ၜဲတလုတ်တိ (n) Goa bean Psopho carups palustruis Des voeux. ၜဲမး (n) a quarter {of a tical a tical weight an hour an inch an acre} and unit of one-sixteenth of a tical {anna}. ၜဲမုက် (v) variety of kidney bean. ၜဲလောံ(မ်) (n) chick pea. က္ၜဲ 2 [id] (v) တ္ၜဲ(ယ်)၊ ၜဲ(ယ်)။ တ္ၜန်တ္ၜဲ(ယ်) (v) to be interlaced. က္ၜဳ (n) river sea. [id] ၜဳ။ က္ၜဳ ကၠောံက္ၜဳ (n) to cross a river. က္ၜဳ က္ၜၚ်ဗၠိုက်အာပ္ဍဲက္ၜဳ (n) a ship has sunk out at sea. က္ၜဳ ဂတာက္ၜဳ (n) sea bed river bottom. က္ၜဳ ဇိုၚ်က္ၜဳ (n) by the sea by the river. က္ၜဳ ပရၚ်က္ၜဳ (n) beach below river bank. က္ၜဳ ပါၚ်က္ၜဳဇၞော်(က်) (n) entrance to sea river mouth. က္ၜဳ သိုၚ်က္ၜဳ (n) bed of river. [id] ဂတာက္ၜဳ။ က္ၜဳ သြၚ်က္ၜဳ (n) river bank seashore. [Cf.] ကြုၚ်၊ စောဝ်၊ လ္ဂောဝ်။ က္ၜဳဂြာၚ် (n) Kapbee Graing. [Bur. Irraweddy]. က္ၜဳစိၚ် (n) Kapbee Coing. [Bru. Irraweddy]. က္ၜဳဇီု (n) confluence of river. က္ၜဳဇၞော် (n) sea ocean. [id] က္ၜဳမှာသၟိတ်။ က္ၜဳဍာ်ကလောံ (n) {geog} glacier. [place-names] က္ၜဳကဍတ် (n) Kapbee Kadtaot. [Bur. Ataran]. က္ၜဳဒါဂြာၚ် (n) Kapbee Daer graing. [Bur. Dagyaing]. က္ၜဳသက်တိုၚ် (n) Kapbee Seag tiung. [Bur. Sittang]. က္ၜဳသၚ်လောန် (n) Kapbee Sang lorn. [Bru. Salween]. [id] က္ၜဳသလောန် Kapbee Salorn. က္ၜဳဟံၚ်ဂြဝ် (n) Kapbee Hong gruo. [Bur. Haung tharaw]. က္ၜဴ 1 (n) sugar-cane saccharum officinarum L. [id] တ္ၜဴ၊ ၜဴ။ ကဝ်ၜဴ (n) molasses. တၞံၜဴ (n) sugar-cane. က္ၜဴ 2 (v) to rinse out. [id] တ္ၜဴ၊ ၜဴ။ တ္ၜဴပါၚ် (v) to rinse one’s mouth out. က္ၜံၚ် (n) knee. [id] တ္ၜံၚ်၊ ၜံၚ်။ က္ၜံၚ် ထံက်တ္ၜံၚ် (v) to kneel. ကျ (v) to be defeated beaten (by) to lose (to) fail (examination) be defeated (in battle sport and games) lost (in business game match legal case etc). ကျ အဲဝေၚ်ပေဲါဂၠုၚ်ကျအာသြန်မသုန်စှ်ောဒကေဝ် (v) I went to the boat race and lost fifty rupees. ကျ ကျပါဂှ်ကျအာပၞာန် (v) Japan lost the war. ကျ ဗှ်ေတံကျအဲလေဝ် (v) if I beat you. ကျစှ်ေ (v) be defeated in a contest fail in examination. ကျဒြိပ်ဒဴဇၞးဗက်စ (prov.) fair-weather friend. ကျမာန် (v) outcome of a competition (win or loos). ကျဝ် 1 (v) ကျိုၚ်ကျဝ် (v) to adorn. [Der.] ကယျိုၚ်ကယျဝ် (n) jewellery. (v) to adorn with jewellery. ကျဝ် 2 (adv) very. ကျဝ်ခိုဟ် (adv) very good. ကျဝ် 3 (v) prepare or do something in advance. ကျဝ်ကဵု (v) give advance give ahead give handicap or advantage {in a race or a competition}. ကျဝ်ကဵုပလံၚ်ဏာ (v) send on. ကျဝ်ခိုဟ် (adv) very good. ကျဝ်တုဲကဵုစွံလဝ် (v) pre-pay. ကျဝ်တုဲစီဇန်လဝ် (v) prearrange. ကျဟောံ ကျဟောံ(မ်) (v) lost. [opp.] မာန်။ [Der.] ပယျ (adjj.) defeat. ကျာ 1 (n) air wind talk (especially a windy one). က္ၜၚ်ကျာ (n) aircraft. ဂစတ်ကျာ (n) air pump bicycle pump. စးကျာ (v) to go against the wind. တက်ကျာ (v) to gossip to talk. ဗြဲကျာ (n) {interruptions to clear} weather. လဗိုတ်ကျာ (n) gale storm. ကျာ 2 (v) ပရှ်ကျာ (v) to be active nimble. [Der.] ဖျာ။ ကျာကဝဲ (n) whirl wind. ကျာက္တဵု (v) become windy {of gas in the abdomen}. ကျာက္တဵုကၠုၚ် (v) wind rises or begins to blow. [id] ကျာတိုန်လွိုက်။ ကျာက္ၜဳ (n) gentle breezes zephyr. ကျာကြီု (n) boaster braggart. ကျာကြီုကြီု (v) boast brag. ကျာချုက် (v) suffer from retention of gases in the stomach {of gases in the abdomen} be localized. ကျာဂဗိုတ် (n) squall. [Cf.] ဂဗိုတ်ကျာ။ ကျာဂမ္တဴ (n) hot air. ကျာဂၠိၚ် (v) be long-wind. ကျာစံၚ်ပရံၚ် (n) wind on the stomach. [Syn.] ကျာဒက်သ္ၚိ။ ကျာစှ်ေ (v) {of winds} blow violently. ကျာညိၚ် (v) {of gas in the body} subside {of wind} be calm. ကျာဍိုန်ဍိုန် (n) soft and gentle tone {of speech}. ကျာဍိုန်မံၚ် (n) there is not much wind. ကျာဍုတ် (n) tail wind. ကျာတိုန် (v) {gas in the abdomen} rise to eructate. [Syn.] ကျာလိုံ(အ်)၊ ထအိုံ(အ်)။ ကျာထတ် (adj.) windy gusty. ကျာထတ် ကျာထတ်မံၚ် (n) the wind is strong. ကျာထ္ပက် (v) suffer from flatulence suffer from the sharp stabs of pain within the abdomen or thorax. ကျာဒကုတ် (v) suffer from paralytic stoke. [id] ဒးကျာ။ ကျာဒက်သ္ၚိ (n) wind on the stomach. [id] ကျာစံၚ်ပရံၚ်။ ကျာဒမြာတ် (n) cyclone typhoon dust storm. [id] ကျာမဳလံၚ်။ ကျာဒမၠုက် (n) unexpected blast of wind fart. [id] ဆုတ်။ ကျာဒုၚ် (v) suffer from flatulence. [id] ပေၚ်သြိုဟ်။ ကျာဒး (v) be in the direction of wind hit it off well in conversation. ကျာန် 1 (v) [Bur.] to remain be left over. သြန်ၜါစှ်ောဒကေဝ်လျံအာမသုန်ဒကေဝ်ကျာန်စှ်သုန်ဒ္ကေဝ် (n) twenty rupees less five leaves fifteen. [Cf.] တၚ်၊ သှ်ေ(ဟ်)။ ကျာန် 2 (v) [Bur.] to be coarse to be rough. ကျာပရံ ကျာပရံ(အ်) (n) wayward or capricious wind. ကျာပလက် (v) whirl wind. [id] ကျာကဝဲ(ယ်)၊ ကျာမေလံၚ်။ ကျာပိုက် (v) the wind is blowing there is a wind. ကျာပေၚ် (v) suffer from flatulence. ကျာဗြဲ (n) rain storm. ကျာဗြဲမေလံၚ် (n) rain-storm tempest tornado whirl wind cyclone. ကျာမန်သုန် (n) [Arab] monsoon. ကျာရာသဳ (n) seasonal wind. ကျာရိုၚ် (n) unairtight. ကျာရိုၚ်မံၚ် (n) the wind is wild not airtight. ကျာလဗိုတ် (v) storm or cyclone violent wind. [id] ကျာဂဗိုတ်။ ကျာလဗိုတ် ကျာလဗိုတ်ပ္တဝ်က္ဍိုပ် ဂေတ်တိတ်လ္ပာ်မ္ၚးဗဟဵုဍေံ(ဟ်) (n) anticyclone. ကျာလိုအ် ကျာ်လိုံ(အ်) (v) to eructate. [Cf.] ကျာတိုန်။ ကျာလုပ် (v) sprain one’s knee ankle or elbow. ကျာလှိုက်တိုန် (v) hiccup hiccough. ကျာလၟုဟ် (n) cool or cold air. ကျာဝုတ်ဒိုဟ် (n) atmosphere. ကျာသဝ် (v) fart break wind passed wind. [id] ဆုတ်တိတ်။ ကျာသောပ် (v) sprain. ကျာသဲ (v) the wind blows. [id] ကျာပိုက်။ ကျာသ္ဇၚ်ကျာဗၞုဟ် (n) fabulous wind supposed to cut things into pieces like a razor. ကျာသ္အး (n) fresh air. ကျာသၟး (n) talkative person gas-bag wind-bag. ကျာအရိုၚ် (n) raw breeze. ကျာအိုတ် (v) waste one’s words or breath. ကျာအေၚ် (n) {place-name} Kyar eang {Bur. Kya in}. ကျာဲ (n) off shoot form the branch twig. ကျာဲ ကျာဲပ္ကဴ (n) flower bud. [id] ကရာၚ်ခဝ်ဇဝ်ကြာဲပ္ကဴ၊ ဇလာဲပ္ကဴ။ ကျာဲ ကျာဲစှ်ေ(ဟ်) (v) to hand down. ကျာဲ ကျာဲဒုန် (n) small branch of the bamboo tree. ကျာဲစှ်ေ (v) to hand down. ကျာဲဒုန် (n) small branch of the bamboo tree. ကျာဲပ္ကဴ (n) flower bud. [id] ကရာၚ်ခဝ်ဇဝ်ကြာဲပ္ကဴ၊ ဇလာဲပ္ကဴ။ ကျာံ ကျာံ(မ်) 1 (n) crocodile alligator. ကျာံ ကျာံ(မ်) 2 (n) Mon three stringed musical instrument in the shape of a crocodile type of stick-zither or vina in from of crocodile with three or five strings. တိၚ်ကျာံ(မ်) (v) to play the kyam. ကျာ် (n) sacred being or thing Buddha pagoda image of Buddha term of address terminating all utterances directed to monks when no other such term is included and as isolate inticating assent (Siam) general respectful term of address and assent. ကျာ် ဂလာန်ကျာ်(က်) (n) the words of the Buddha. ကျာ် ဂၞကျာ်(က်) (n) queen the wife of the king. ကျာ် တိုန်ဍုၚ်တ္ၚဲတိၚ်မ္ဂး ခိုဟ်ကျာ်(က်) (v) it will be best if you go to town the day before the Sabbath Yes your Reverence ကျာ်(က်). ကျာ် တြုံလၟောဝ်ကျာ်(က်) (n) Bodhisattava. ကျာ် ဒေဝတဴကျာ်သဳ (n) Lakshmi Shri. ကျာ် နန်ကျာ်သဳ (v) splendid palace. ကျာ် ပိုဲတိုန်လ္ၚောဝ်ကျာ်လ္ဂုၚ် (v) we are going up to worship at the Kyaik Laegung (Bur. Shwe Dagon). ကျာ် ဘာလ္ၚောဝ်ကျာ်(က်) (n) Christain church. ကျာ် မိကျာ်ဂန် (n) do wager queen. ကျာ် ရဲပဝ်လေတ်တံကၠုၚ်နူကျာ်ၜါသွာၚ်ရကျာ်(က်) (n) the police have come from Chaugzon Your Reference. ကျာ် လ္ၚောဝ်ကျာ်(က်) (v) to worship. [Cf.] first sense စေတဳ၊ ဗုဒ္ဓ၊ ရုပ်။ second sense လကျာ်(က်)၊ လဂုန်။ [Der.] လကျာ်(က်) (n) term of reference to monks. ကျာ်ကက္ကုသန် (n) the first of the Buddhas. ကျာ်ကက္ကုသန် ကျာ်ဂန် (n) royal. ကျာ်ကက္ကုသန် ကျာ်စေတဳဂှ်ညးထာပနာလဝ်ဓါတ်ကျာ်မွဲ(ယ်) (n) there is a relic of the Buddha enshrined in the pagoda. ကျာ်ဇၞော် (n) superior of monastery abbot (also as term of reference in address). [Syn.] တဴသဒၚ်ဂြဳ၊ နွံပိုန်။ ကျာ်တၚ်သ္အဝ် (n) type of reclining Buddha with elbow supported on pillow and knees flexed. [Cf.] foll. ကျာ်တြဲ (n) the Buddha. [id] ကျာ်ပိုဲ။ ကျာ်တြဲတၞောဝ်သာ (adj.) exalted Buddha. ကျာ်ထတဴ (n) statue of a standing Buddha image of the standing Buddha. ကျာ်ထဝဲါ (n) seated Image. ကျာ်ဒှ် (v) {of a Buddha-to-be} attain enlightenment. ကျာ်နိဗ္ဗာန်သ္တိက် (n) reclining image image of Buddha reclining with the head towards south. ကျာ်ပထမံ (n) lacquered wicker work image of Buddha votive tablet containing an image of the Buddha. ကျာ်ပ္ဍဲဘုတ် (n) the images in the image hall. ကျာ်ဗ္တဳ (n) stupa of sand formed round a wicker-frame work. ကျာ်သဳ (n) glory honour good name. ကျာ်သဳပိ (n) the three honours. ကျိုၚ် 1 (v) to adorn on self. ကျိုၚ် 2 (n) see စံက်ကျိုၚ် (n) shuttlecock. ကျိုၚ်ကျဝ် (v) to adorn to decorate put on. [id] ကွိုၚ်ဗိုက်၊ စရံက်၊ စလိုက်၊ စလိုၚ်၊ စုတ်၊ စြံက်၊ ဗြံက်ဗြ၊ ရုၚ်၊ သြံက်၊ သြံက်လဝ်၊ သြပ်ဖ္ဍပ်၊ သၠိုက်၊ သၠိုက်စုတ်၊ သၠိုၚ်၊ သၠောံ(မ်) သၠောံလ္တက်။ [Cf.] ပယျေဝ်၊ ဖျေံ(အ်)။ [Der.] ကယျိုၚ် (n) article of jewellery. ကျိုၚ်ကျဝ် ကယျိုၚ် (v) to decorate. ကျိုၚ်ကြာဲ (v) to adorn. ကျေနာန် (n) [Bur.] telegram. ကျေနာန် ကဵုဏာအဲကျေနာန် (v) send me a telegram. ကျေနာန် တက်ကျေနာန် (v) to send a telegram. [id] ပလံၚ်ကျေနာန်။ [Cf.] လိက်ကျေနာန်။ [Var.] လိက်ဇုက်လောတ်။ ကျေဝ် (v) to be pretty nice looking pleasant nice beautiful. ကျေဝ် ကောန်ဇာတ်ကျေဝ်ကျေဝ် (n) a pretty little girl. ကျေဝ် ပ္ၚာန်ဏံကျေဝ်မံၚ် (v) that is a nice cup. ကျေဝ် ဗြဴကျေဝ်ခိုဟ် (v) a pretty woman. ကျေဝ် ဗြဴဍေံကျေဝ်ကီု(မ်) (v) his wife is nice too. [Cf.] ဂေါဝ်၊ ဆာဲ၊ ပိက်။ [opp.] ပရေံ(အ်)။ [Der.] ပယျေဝ် (n) beauty. (v) to adorn. ကျေဝ်ခိုဟ် (v) to be pretty. ကျေဝ်လာဲ (adj.) graceful. [id] ကျေဝ်လာဲအောံ(အ်)၊ မဒးရး၊ မနွံကဵုစရာဲကျာ်သဳ၊ သိုက္ခမာ။ ကျောဝ် (v) peep peek. ကျောဝ်ဓမဳ (v) to peep to spy. [id] ကျောဝ်ဒမဳ၊ ကျောဝ်ဓၟဳ၊ ကျောဝ်ရံၚ်။ ကျး 1 (n) ass. [Var.] ချး။ ကျး 2 (v) to show. [Var.] ပျး။ ကြ (v) expletive in ကြံကြ (v) to behave lawlessly. ကြကတ် (n) [LF] the zodiacal sign Cancer the 4th sign of the zodiac. ကြကောတ် (n) aromatic powder for the toilet. ကြက္ကဒိန် (n) calendar. ကြက် 1 (n) heartwood essence fundamental or original substance choicest part. ဂလာန်ဍေံကြက်ဟွံမွဲ(ယ်) (n) what he says is in substantial there is nothing in it. တၟံကြက်ဂန် (n) bed rock. ဟွံမွဲကဵုကြက် (adj.) unsubstantial. [id] ဟွံသေၚ်ကဵုကြက်။ [Cf.] ကြတ်။ ကြက် 2 (n) original source. ကြက်ဂန် (n) original. ကြက်ဂြၚ် (n) Moulmein ebony Dalbergia cultvata Graham. ကြက်ဂြပ် (n) real treasure. ကြက်ဆု (v) heartwood of a tree. ကြက်ဍေံဗ္ကေတ် (n) its heartwood is red. ကြက်လကံ (n) Acacia catechu willdenow from which cutch is obtained. (ကြက်လကမ်) ကြက်လှဴ (v) to be real. ကြက်ဟေၚ် (adj.) substantial. ကြၚ် 1 (v) to wander. ကြၚ်ကြောဝ် (v) to wander roam {about} chap {of skin}. ကြကြၚ် (v) to be extremely agitated. ကြိုၚ်ကြၚ် (v) to wander about. [Cf.] ကြိုၚ်၊ ဂဟေၚ်။ ကြၚ် 2 (n) ကကြၚ် (n) Hamiltons carp Cirrhina mrigala fish. ကကြၚ်ခေါ (n) Systomus nigrocinetus. ကြၚ်ဒရိုၚ်အာ (v) to wander about. ကြၚ်အာ (v) to crawl. ကြဍုၚ်ဂလာ (n) varieties of mango. ကြတ် 1 (n) intestines inner portion heart core heart wood pith. [id] ကြုတ်။ ကဝဲကြတ်ကၠိက် (v) to drive in a screw. [id] ထပူကြတ်ကၠိက်။ ကဝက်ကြတ် (n) mesentery. [id] ၝောံကြတ်။ ကြတ်ဍေံအုဲမံၚ် (n) it is rotten inside. [Cf.] ကြက်၊ ဂၞာ။ ကြတ် 2 (n) ကြတ်စဳ (n) papaya. [Var.] ကတ်စဳ။ [Cf.] မက်ကြတ် (n) small variety of lemon. [id] မၚ်ကြတ်။ ကြတ် 3 (v) to cross {the path of} intercept hinder. ဆဵုကြတ် (v) to obstruct. ဒၞာကြတ် (v) to stand in the way of. [Cf.] ကၠောံ(အ်)၊ ဆိုံ(အ်)၊ တတ်၊ ဒၞာ၊ သရုၚ်။ [Der.] ကရတ် (n) crossing. ကရတ် (v) to take a short cut. ကြတ်က္ၜဳ (v) to cross a river. ကြတ်ကၠိက် (n) pork sausage screw spring. ကြတ်ခၟာဲ (n) yolk of egg. [Syn.] ခ္ဍန်ခၟာဲ(ယ်)။ [opp.] ဖျုန်ခၟာဲ(ယ်)။ [id]သၠာဲခၟာဲ(ယ်)။ ကြတ်ဂၠံၚ် (v) to cross the road. ကြတ်တိ (n) earth worm. [Syn.] ပကောတ်တိ။ ကြတ်ဒၞာ (v) to hinder obstruct intercept. ကြတ်ဒၞာ (v) to hinder. ကြတ်ဗ္တိုက်ကေတ်ပ္ဍဲဂၠံၚ် (v) waylay. [id] ကြတ်ပၠံၚ်ေကတ်ပ္ဍဲဂၠံၚ်၊ မၚ်တောပ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဂၠံၚ် သွက်ဂွံပၠံၚ်ကေတ်၊ မၚ်တောပ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဂၠံၚ် သွက်ဂွံဗ္တိုက်၊ မၚ်တောပ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဂၠံၚ် သွက်သ္ဂောံဂွံအခေါၚ်ဟီုအရေဝ်။ ကြတ်သ္ဂဝ် (v) to spy. ကြတ်ၜဴ (n) pith of sugar cane. ကြန် (n) ကြန်သမွဲ(ယ်) (n)0 evening. ကြန် သမွဲကြန် (v) to make an appointment. ကြပ် 1 (v) to be near to keep close {ကဵု(ဝ်) to} to be nearly. သမၠုၚ်အဲနွံကြပ်ကဵုတရဴပေ (v) my height is nearly six feet. သ္ၚိပိုဲကြပ်ကဵုဘာ (v) our house is near the monastery. as va. Occasionally with ကဵု(ဝ်) to be about to on the point of to do nearly. ကောန်အဲကွာ်ကြပ်ကဵုဂွံရ (v) my child can almost walk. ကၠုၚ်ကြပ်ကဵု(ဝ်) (v) to approach. ဍေံကြပ်ကဵုအာရ (v) he is on the point of going. သၞာံအာတေံအဲယဲကြပ်ကဵုချိုတ် (v) last year I was so ill I nearly died. [Cf.] ဂဗာန်၊ စပ်၊ ဆိုက်၊ ညန်။ [Der.] ကရပ် [prep.] near. ပရပ် (v) to bring together. ကြပ် 2 (n) ကြပ်ကြေဝ် (n) shears. [Var.] ကတ်ကြာဲ(ယ်)။ ကြပ်ချိုတ် (adv) almost to death. ကြပ်ချိုတ်မံၚ် (adv) excruciatingly to death almost to death. ကြပ်စိုပ်ဒၟံၚ် (v) verge upon. [id] ကြပ်စိုပ်ဒၟံၚ်ကွေံကွေံ။ ကြပ်ဒှ်ဒၟံၚ်သီုဖ္အိုတ်ရ (v) that is nearly all of them to be done. ကြပ်သၟဟ် (adv) about the same. ကြပ်အာကဵု (v) to keep close to. ကြမဳ (adj.) worthy fit. ကြဝိတ် (n) [P.] [id] ဂစေံကြဝဳ (n) the karavico a fine-voiced bird. [Cf.] ကဝဴ (n) koel black cuckoo. ကြအ် (v) to be mad insane. ကြအ် (v) to be agitated to the point of being unable to keep still half crazed. [Cf.] စိုတ်ယောၚ်ယာ၊ စိုတ်သာ။ [Dre.] ပရံ(အ်) (n) madman. ကြာ 1 (n) brand seal stamp. ကြာက္ဍိုပ် (n) postage stamp. [Cf.] တဆိပ်။ ကြာ 2 (n) tripod derrick from which winnowing sieve ကၞာဲဇာ is suspended. [id] စၚ်ကၞာဲဇာ။ ကြာၚ် (v) to file {down} to crawl. [Der.] ကရာၚ် (n) file. ကြာဇူ (n) scales weighing scales. [id] သၠဒကေဝ်။ ကြာဇူသမာဓိ (n) standard scales. [id] သၠဒကေဝ်သမာဓိ။ ကြာတ် 1 (n) species or variety of cotton tree Bombax L. [id] တၞံတောဝ်မွဲဂကူ။ ကြာတ် 2 (v) to wash by pouring water over to swill. ဂတဵုကြာတ် (n) board for washing monk’s robes. စပုၚ်တုဲကြာတ်တဲ(ယ်) (v) wash your hands after eating. ဍေံတံကြာတ်ဍာ်တွံအမှိက်ပ္ဍဲဇြပ်တေံ(အ်) (v) they are sweeping up in the jreob and scrubbing it out. လပိုက်ကြာတ်ကြဴ (v) to launder by beating. [Cf.] ကြဴ၊ ထလု၊ လဳ၊ လာၚ်၊ ဟုံ(မ်)။ [Der.] ကရာတ် (n) cleaning brush. ပရာတ် (v) to splash aobut. ကြဴကြာတ် (v) to wash oneself. ကြာတ်ကဵုဍာ် (v) to wash with water. ကြာတ်ကြဴ (v) to wash swill out. ကြာတ်ကြဴဍာ်နုၚ် (v) to wash out water pots. [Cf.] ကြဴကြာတ်၊ တုပ်ပေါတ်သ္အး။ ကြာတ်ဇိုၚ် (v) to pour water over the feet. {before entering a monastery or after a journey when the feet are muddy}. ကြာတ်ၚေက် (v) to clean one’s teeth. ကြာန် (v) to be gnarled twisted crossgrained knotty tangled be unruly act thoughtlessly. [Cf.] ထုဲ(ယ်)။ ကြာန်ကြာန်ဓၟာန်ဓၟာန် (adv) recklessly rudely. ကြာန်ဓၟာန် (v) to be crossgrained to be knotted to be gnarled to be delirious be reckless be unruly be most unruly. ကြာပ် 1 (v) to press between two surfaces press together take between tow. [id] တြာပ်၊ တြာပ်နၚ်။ ကြာပ် 2 (v) to fasten between two surfaces. ကြာပ်တဲ (v) to place the palms of one’s hands together. [Cf.] ကြေပ်။ [Der.] ကရာပ် (n) clip. ကြာဲ 1 (n) bilingual Pali-vernacular text. [id] တြာဲ(ယ်)။ ကြာဲ 2 (n) see ကတ်ကြာဲ(ယ်) (n). ကြာဲပ္ကဴ (n) flower bud. ကြိ 1 (num.) [Skt. tri] three. [id] တြိ။ ကြိ 2 (n) [Skt. kriya] deed. ကြိက္ကတုက် (n) the trio of fiery substances. [viz.] ကၞိ (n) long peeper. မြေက်ခၟိဟ် (n) cayenne peper. လ္ဂဝ် (n) ginger. ကြိက္ကတုက်ဇၞော် (n) the three chief spices. [viz.] အညှာ (n) nutmeg. [id] သတ်ဇာဒိပ္ဖဵု(ဝ်)။ ခ္ဍၚ်ရာ (n) cinnamon. [id] သ္ကောဝ်ကဝါန်။ သတ်မအဳ (n) cardamums. ကြိက် (n) silk cotton tree. [id] ဆုကြိက်၊ တၞံကြိက်။ ကြိက်အရံၚ်တ္ၚဲ (n) bombox red silk cotton tree. ကြိၚ် 1 (v) to store to shut up imprison. ကြိုၚ်ဍာ်(က်) (v) to store water (in doors) in a ထရဳ။ ကြိုၚ်သြောံပ္ဍဲဟၚ် (v) we store paddy in a grain bin. [Cf.] ဂိုၚ်၊ ဒေပ်။ [Der.] (v) shut up to shut up imprison. [id] ခ္ဍောပ်ကဝေန်၊ ခ္ဍိုပ်၊ ဂဍောပ်ကဝေန်၊ တၟာတ်လဝ်ပါၚ်။ ကြိဖာလ (n) [P.] three fruits. ကြိဖဵု (n) the three fruit. [id] ကြိဖာလ (n) the trio of astringent myrobalan fruit used in medicine ie. ဂစွံ(အ်) (n) chebufic myrobalan. ကြိဖဵု သတ်မကၠဵု(ဝ်) (n) Bulleric myrobalan and သတ်တလုဲ(ယ်) (n) Emblic myrobalan. ကြိယၚ်မဇ္ဇျီု (n) [P.] the middle action. ကြိယၚ်အဓိ (n) [P.] the first action. [id] ကြိယၚ်အဒိ။ ကြိယၚ်အဝသာန် (n) [P.] the closing action. ကြိယာ (n) [LF] article of dress or furniture verb. ကြိယာ ကပေါတ်ကြိယာ (n) gear instruments. ကြိယာဂ္ညိ (n) ornament decoration. ကြိယာဗာ (n) necessaries constituent parts furniture implement apparatus. ကြိယာသုဒ္ဓ (n) {gram} causative verb. [Cf.] ကြိယာကာရိုတ်။ [id] ကြိယာမဓၟံက်ထ္ၜးကဵုဟိုတ်။ ကြိယျာ (v) see ကြိယာ (v). ကြိုက် 1 (v) to suit be suitable. ဆုဏံဍေံဟွံကြိုက်ကဵုကၠောန်ဂတဵုသ္ၚိ (v) this wood is not suitable for making planks. ဇွောံဂွံသိုၚ်ဘာဒကာကျာ်ကြိုက်စိုတ်ညိဟာ (v) wood you consider building a monastery? သၟိၚ်က္ဍိုပ်ဂှ်ညးဇမၞော်ဂမၠိုၚ် (v) turbans are suitable for older men. ကြိုက် 2 (n) မကြိုက် (n) testicle. ကြိုက်စိုတ် (v) to be agreeable (to) to be satisfactory. ကြိုက်စိုတ်သၟဟ်ရထ (v) be suitable to be agreeable. ကြိုက်တန် (v) to be suitable proper worthy to be fitting. [id] ထိုက်ကြိုက်၊ ထေက်ကြိုက်။ [Cf.] အပ်၊ ထိုက်။ [Der.] ကရိုက် (n) suitability. ကြိုၚ် 2 (v) to wander about. [id] တြိုၚ်၊ တြိုၚ်ကြၚ်၊ ကြိုၚ်ဒရိၚ်အာ၊ တြိုၚ်ဂၞိၚ်၊ သလောၚ်သပဝ်။ ဂ္ၚေၚ်ကြိုၚ် (v) to roam about countryside. [id] သၠောၚ်သ္ပဝ်။ [Cf.] ကြၚ်၊ ဂ္ၚေၚ်။ [Der.] ကရိုၚ် (v) to be itinerant. ကြိုတ် (n) ဂၠဴကြိုတ် (n) ox. ကြိုန် (v) to be stiff to be hard. [id] ကြိုန်ရိ။ ကြိုပ် (adj.) indifferent of life wallow. ကြိုဟ် (n) a kind of trap to catch animals. ကြိုအ် ကြိုံ(အ်) (v) see ကြောံ(အ်) (v). ကြီု (v) to shout roar boast make a loud noise. ကြီုဂအတ် (v) to make a loud noise make a noise as a crowd. [Cf.] ကရေဲ(ယ်)၊ ဂအတ်။ [Der.] ကရီု(မ်) (v) roar. ကြု (n) [id] တြု။ ကြု သတြု (n) enemy. ကြုက် 1 (n) mango. တၞံကြုက် (v) mango tree. သတ်ကြုက် (v) mango. ကြုက် 2 (n) Chinese China man. [id] ဂကူကြုက်၊ မၞိုဟ်ကြုက်။ {place name} ကြုက်ပိ (n) Kruk paoy. ကြုက်ဂန် (n) mango {fruit} of the folklore stories having the power to restore youth. ကြုက်ဂၞကျာ် (n) varieties of mango. ကြုက်တၚ်ၜုန် (n) varieties of mango. ကြုက်တၞံဇိုၚ်က္ၜဳ (n) the mangoes from the tree by the river. ကြုက်ဗြာတ် (n) varieties of mango. ကြုက်ယ (n) inferior sour variety of mango. ကြုက်လှ (n) wild variety of mango. ကြုက်သိၚ်ဃဵု (n) cashew nut Anacardium accidentale L. ကြုၚ် (n) creek small river stream. ကြုၚ်လပတ် (n) creek connecting two main waterways. [Cf.] က္ၜဳ၊ စောဝ်၊ လဂေါဝ်၊ ၜဳ။ ကြုတ် (n) see ကြတ် (n) ကြုတ်ကၠိုက် (n) coil spring. ကြုတ်တုတ် (n) warp of cloth. ကြုပ် (v) to cover to conceal cover up hide something. ကြုဲ (v) to sprinkle to scatter. ကြုဲၜဵု (v) to sprinkle with salt. ကြုံ ကြုံ(ဟ်) (n) male man husband. [id] တြုံ(ဟ်)။ တြုံ(ဟ်) chiefly as final element in (n) (phr.) denoting sex of persons. ကြုံ ဣဗြဴဏံ မွဲဏှေံမွဲဏှေံ စိုတ်တ္ၚံက်မံၚ်ကဵုတြုံဍေံ(ဟ်) (n) this woman is always at logger heads with her husand. ကြုံ ကောန်တြုံ(ဟ်) (n) son. ကြုံ ဒေပ်တြုံသ္ကဲ(ယ်) (n) to take a lover commit adultery. ကြုံ ဒေံတြုံ(ဟ်) (n) younger brother. ကြုံ တြုံတၟာဲ(ယ်) (n) widower. ကြုံ တြုံလၟောဝ်ကျာ်(က်) (n) future Buddha Bodhisattave. ကြုံ တြုံသ္ကဲ(ယ်) (n) lover paramour. [opp.] ဗြဴ။ [Cf.] အတြုံ(ဟ်)၊ အုက်၊ ကၟက်။ ကြေက် (n) cochineal lac sealing-wax. [Var.] ကြတ်။ ကြေၚ် 1 (n) Eugenia tree. ကြေၚ် 2 (n) large parakeet Psittacula cupatria avensis Kloss. [id] တ္ၚေက်ကြေၚ်။ သြောံဣကြေၚ် (n) variety of rice. ကြေၚ်ဇမ္ဗုရှ် (n) Eugenia jumbo rose apple Malay apple. Eugenia malaccensis L. ကြေၚ်ဇၞော် (n) Eugenia grandis Wight. ကြေၚ်ပိုၚ် (n) Eugenia jumbolara Java plum. ကြေၚ်ဗ္တာၚ် (v) Java plum Eugenia Jambolana Lamarck. ကြေၚ်မတ်ဗြဲ (n) species of Eugenia. ကြေၚ်အဂၞု (n) Eugenia operculata Roxburgh Eugenia cerastoides. [id] အနှု၊ ကြေၚ်ဗ္စး။ ကြေတ် (v) to creak. ကြေတ်ကြေတ် (adv) creakily. ကြေတ်ကြေတ် ကွဳဗြုအာကြေတ်ကြေတ် (v) the cart went creaking along. [Der.] ပရေတ် (v) creak. ကြေန် (v) to be of small diameter thin slender worn down to be shranken. ကြေန် ရိကွဳကြေန်အာညိ (v) the axle of the cart has worn a bit thin. [Cf.] ကြဳ၊ ဂဂန်၊ ဇြာဲ(ယ်)၊ ပြဳ၊ သောဲ(ယ်)။ [Der.] ကြေန် (v) to whittle down. [id] ဂြေန်၊ ရေန်။ ကြေပ် (v) to be interposed between two surfaces jammed cramped. ကြေပ် ဍေံတၟာတ်တရၚ်သ္ၚာဍေံကြေပ်အာပ္ဍဲသၠတရၚ် (v) while he was shutting the doors his robe got caught in them. [Cf.] ကြာပ်။ ကရေပ် (v) to interpose. ကြေဝ် 1 (v) walk out for pleasure. [id] ကြေဝ်ဝေၚ်။ ကြေဝ်သွံ(အ်) (v) to hawk peddle. ဂေတ်ကြေဝ်ဝေၚ် (v) to walk round. ကြေဝ် 2 (n) ကြပ်ကြေဝ် (n) shears scissors. တတ်ကြေဝ် (v) to cut off. [id] ခေပ်ရေက်။ ကြေဟ် ကြေံ(ဟ်) (n) pebble gravel. ကြေဟ် မကြေံ(ဟ်) (n) particle of gravel. [Cf.] ကလောံ(အ်)၊ တၟံ(အ်)။ [Der.] (သြောံ) ဣကြေံ(ဟ်) (n) variety of rice. ကြောၚ် (n) workshop with a fire and an anvil where metals are heated and shape forge. ကြောၚ် (v) shape something by heating it in a fire and hammering. ကြောၚ်ဓၟာတ် (n) blacksmith’s forge. [id] ကရောၚ်ဓၟာတ်။ ကြောတ် 1 (n) oak Quercus L. ကြောတ် 2 (n) cylindrical box with lid. ကြောန် (n) species of lizard with wide dark brown stripe along side grass-lizard. ကြောပ် (n) rectilinear slab of roofing material tile brick tile. ကြောပ်ကြောပ် (adv) with a crackling sound. ကြောပ်ကြောပ် ကွာၚ်ရံက်ရက်ဂှ် ကဝ်မြုတိုန်ကြောပ်ကြောပ် (adv) the crisp bread broke with a cracking sound. ကြောပ်ဆု (n) shingle. ကြောပ်တိ (n) tile. ကြောပ်တၟံ (n) roofing slate. ကြောဝ် (v) to wander. [id] ကြၚ်ကြောဝ်။ ကြောံ ကြောံ(အ်) (v) to be stout robust burly be rich in taste to taste succulent to experience a succulent taste. ကြောံ ကြောံ(အ်) (adj.) fat obese plump. ကြောံ ဂၠဴကြောံ(အ်) (n) a well-built bullock. ကြောံ စၞကြောံကြောံကၠေၚ်ကၠေၚ် (n) rich food sweet and fatty food. ကြောံ ဍာ်တှ်ကြောံ(အ်) (n) rich milk. ကြောံ မၞးကြောံတုဲထတ်ဏောၚ် (v) by your stout build you should be strong. ကြောံ ယဝ်ရမိက်ဂွံကြောံ စသွကြောံကြောံကၠေၚ်ကၠေၚ်ညိ (v) if you want to put on weight eat succulent dishes cooked in oil. [Cf.] first sense တီု(မ်)၊ ထတ်၊ ခတ်၊ မ္ၚိုဟ်။ second sense ကတၚ်၊ ဍာတ်၊ ပ္ဍုၚ်၊ ဖျး၊ ဖျိုဟ်၊ ရိၚ်။ [Der.] ကရောံ(အ်) (v) to cook in coconut milk. ပရောံ(အ်) (v) savour. ကြောံကၠေၚ် (v) to be savoury be plump prosper. ကြောံခ္ဍံပှ်ေ (adj.) chubby. ကြောံဍာတ် (v) to be succulent. [id] ဍာတ်ကြောံ(အ်)။ ကြောံထအုတ် (v) look well-fed sleek enjoy something to one’s satisfaction. ကြောံဒုတ် (adj.) fat and rotund corpulent obese. ကြောံပ္ဍူ (adj.) stout portly bountiful. ကြော် (n) cup. [id] ခရော်(က်)၊ ခြော်(က်)။ ကြေဲ (n) sarus crane curlew Grus antigona sharpie. ကြဲ (v) to be excellent. [id] တြဲ(ယ်)။ ကြဲ ကျာ်တြဲ(ယ်) (n) the excellent holiness the Buddha. [Cf.] ပြဲ(ယ်)။ ကြဳ (v) to be flat and thin to be sparse to be quick-wilted agile. ကြဳ ဂတဵုကြဳ (n) thin board. ကြဳ ဂြာတ်မဗွဝ်လ္ပကဵုကြဳ (v) when you sow the seeds for transplanting do not scatter them too widely. ကြဳ မၞိဟ်ဏံကြဳကွေံဟီုညိညိကၠိုဟ်ဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ် (v) this follow is really sharp he does not say much but he knows a great deal. ကြဳ ယာတ်ကြဳ (n) thin cloth. ကြဳဇှ် (n) power glory influence cumulative result of past meritorious deeds might. ကြဳဇှ်ဇၞော် (n) be very powerful wield a lot of weight. ကြဳဇှ်ဘဝတမၠာ (n) glory and authority acquired on account of the deeds of previous existences. ကြဳဇှ်အနုဘဴ (n) power and glory. ကြဳမဳ (adv) thinly sharp shrewdly. ကြဳမဳသ္ဍိုဟ်ကေက် (v) be shrewd. ကြဳအောန် (v) to be less to become less to diminish. ကြဳအောန်အာ (v) to diminish. [Cf.] first sense ကြေန်၊ ဂဂန်၊ ဇြာဲ(ယ်)၊ ပရဳ၊ သိၚ်၊ သောဲ(ယ်)။ second sense ဍိုဟ်။ [opp.] ကၠီု(မ်)၊ တီု(မ်)။ [Der.] ကရဳ (v) to make thing. [id] ပရဳ။ ကြဴ 1 (n) arum a kind of potato. [id] ခၟာဲကြဴ။ [Cf.] ကွာဲ(ယ်)၊ ခၟာဲ(ယ်)။ ကြဴ 2 (n) time or space after time before. ကြဴသ္ၚိ (n) (prep.) behind the house. ကြဴ 3 (v) to be subsequent. ဗွဲကြဴ (adv) afterwards. [id] ဗွဲမလံကာဖာ၊ ဗွဲမလံလကာဖာ။ [Der.] ကရဴ (n) space behind time after. ကရဴစး (v) to turn one’s back. ကြဴ 4 (v) to rinse out wash to wash oneself. ကြာတ်ကြဴ (v) to wash out. ပေါတ်ကြဴ (v) to launder by rubbing. လပိုက်ကြာတ်ကြဴ (v) to launder by beating. [Cf.] ကြာတ်၊ ထလု၊ လာၚ်၊ လဳ။ ကြဴက္ဍိုပ် (v) to wash one’s hair. ကြဴကြာတ် (v) to wash oneself. ကြဴဂတ (adv) covering all aspects. ကြဴတဲ (adv) afterwards. ကြဴတၟံ ကြဴတၟံ(အ်) (n) kind of tuber Colocasia indica Voigt. ကြဴဗွဲမလံ (prep.) for a long time. (adv) a long while. ကြဴမဟူရာ (n) small plant having red markings on leaves with root used in medicine Ophiorrhiza mungos L. Var. genuine. ကြဴသ္ၚိ (n) (prep.) behind the house. ကြဵု (v) to murmur. ကြဵုကြီု (v) to make a noise to praise to flatter. ကြဵုဇာ (v) to vaunt to boast feel flattered. ကြံ ကြမ် (v) to behave badly be bad of bad character to be ungovernable. In adverbial position to do badly. ကြံ ဍေံရပ်သြန်ကြံ(မ်) (v) he spends money unskillfully. ကြံ ယဲကြံတိုန် (v) to be seriously ill. ကြံ ဝိုတ်ကြံကွေံ(ဟ်) (v) he has a shocking memory. [Cf.] ပရေံ(အ်)၊ ပါပ၊ ယုတ်။ [Der.] ပရံ(မ်) (n) wickedness. ကြံ ကြံ(အ်) (v) to be mad insane. ကြံ ကြၚ်ကြံ(အ်) (v) to be agitated to the point of being unable to keep still half crazed. [Cf.] စိုတ်ယောၚ်ယာ၊ စိုတ်သာ။ [Dre.] ပရံ(အ်) (n) madman. ကြံကဵုတြုံ (n) woman distracted by the loss of her husband woman yearning for a married life. ကြံကြ (v) to behave lawlessly. ကြံကြၚ် (v) to be beside oneself. ကြံကြဴလိုဟ် (adv) madly. [id] ကြံဒၟံၚ်မွဲသ္ကုတ်။ ကြံကြံကြာန်ကြာန် (adv) recklessly in a fool hardy manner rashly. ကြံကြံထ္ၜူထ္ၜူ (adv) madly unreasonably. ကြံၚ် (v) to be hard firm to the touch to reach the second stage of ripeness to be dark in colour to be full in flavor stiff. ကြံၚ် ပလောံသာ်ကြံၚ် (v) dark jacket. ကြံၚ် မ္ၚိုဟ်ကြံၚ် (v) to be coarse rough. [Cf.] first sense ကလောံ(အ်)၊ ခြံက်၊ မ္ၚိုဟ်။ ကြံၚ် သတ်ကြုက်တံဏံကြံၚ်မံၚ်ဟွံပုဏီ(မ်) (v) these mangoes are coming on well but they are not half ripe yet. ကြံၚ် သြောံဣကြေၚ်စကြံၚ် (v) Ikarin rice has strong taste. Second sense ဍုဟ်၊ ပု၊ ယောပ်၊ ၜတ်၊ ၜိုတ်။ [Der.] ကရံၚ် (n) obstinacy ripeness. ကြံၚ် ကရံၚ် (v) ripen become ripe. ကြံၚ် ပရံၚ် (n) hardness ripeness. ကြံၚ် ပရံၚ် (v) to darken. ကြံၚ်ကြံၚ်မ္ၚိုဟ်မ္ၚိုဟ် (adv) fiercely stiffly. [id] သ္ကာတ်သ္ကာတ်မြဟ်မြဟ်။ ကြံၚ်ဍုဟ် (v) to be ripe reach maturity. (adj.) experienced mature. [id] တရံၚ်ကၠုၚ်။ ကြံၚ်မဵု (v) to be coarse. ကြံနူဂဝ်ဂၞဴ (n) congenital idiot. ကြံမှုဲ (v) to be in a rage. ကြံရှောတ် (v) be insane go mad run amuck be demented. ကြံလိုဟ် (adv) insanely in a buffoonish manner. ကြံဝိုဟ် (v) be slightly insane. ကြံဟွံပေၚ်ဒ္ကေဝ် (adv) zanily in a slightly unhinged manner. ကြံၚိုက် (adv) in a dim-witted manner. ကွ 1 (n) spanner. [id] ဂွ။ ကွ 2 (v) to be short in stature. စာၚ်ကွ (n) bantam fowl. ညးကွကွ (n) little man. တၞံဗြာတ်ကွ (n) dwarf plantain tree. တၞံဗြာတ်ကွကွ (n) small plantain tree. [Der.] ကဝ (n) short post bat. ကွက် 1 (n) matter of importance. [Cf.] ကိစ္စ။ [Var.] အကွက်။ ကွက်ဟွံမွဲ(ယ်) (n) it does not matter. ကွက် 2 (v) to hang up. ဍေံကွက်ထောံနောတ်လ္တူဒဒၚ်ဂှ်(ဟ်) (v) he hang he sickle up on the wall. [Cf.] ထိုၚ်၊ ထ္ၜက်။ [Der.] ကၟက် (n) subscript consonant. မက် (n) pendant. ကွက် 2 (n) pond pool left by seasonal floods. [Der.] တက် (v) to lie. ကွၚ် (v) to suspend. ကွၚ် ဒဒန်ဒဇက်ကွၚ်လဝ်ကဵုဇုက် (v) suspension bridge. ကွတ် (n) branch of learning or knowledge craft. ကွတ် ဗှ်ေလေပ်ကါတ်အ္စာပိက်တကာဟာ (n) are you a skilled carpenter? [id] ဗှ်ေလေပ်ကွတ်အ္စာပဳသကဝ်ဟာ။ ကွတ် သၟာကွတ် (n) artisan. [Cf.] ဘာသာ၊ ဝၚ်။ [Der.] ကတ် (v) to study. ကွတ်ဂယိုၚ်လမျီု (n) vocational education. ကွတ်ဂဥုဲသဝ်လွဳသတ်တိရစ္ဆာန် (n) veterinary science. ကွတ်ဂဳတ (n) musicology. ကွတ်ဂွန် (n) learning. [id] ဒဒှ်မကတ်လ္ၚတ်ပညာ၊ ကွတ်၊ ကွတ်ပညာ၊ မေဓ၊ သိက္ခာ။ ကွတ်စက် (n) engineering mechanics. ကွတ်စရၚ်အၚ် (n) statistican. ကွတ်စိုတ် (n) psychology. ကွတ်တောံတိုပ် (n) cookery. ကွတ်တေဲ (n) art of throwing. [id] ပှ်ောနကဵုမဝေၚ်။ ကွတ်တဲ (n) art handicraft craft or trade requiring manual skill mechanical art piece of work physical accomplishment action. ကွတ်ထ္ပက်ပ္ကဴထ္ပက်ဇာ (n) embroidery. ကွတ်ပညာ (n) learning. ကွတ်ပညာကွတ်စက်ကွတ်တဲ (n) technique. ကွတ်ပညာဂၠံၚ်လ္ပာ်ဍာ် (n) seamanship. [id] ကွတ်ပညာကောန်က္ၜၚ်၊ ဒဒှ်မစိုန်သ္ကီုပ္ဍဲအရာကိစ္စအပ္ဍဲက္ၜၚ်။ ကွတ်ပညာစက်တက်ပလံၚ်လိက်ဇုက်လောတ် (n) telegraphy. ကွတ်ပညာဒဳက္ၜၚ်ကျာ (n) aviation. ကွတ်ပညာဓဇက်ဗီုတိ (n) cartography. ကွတ်ပညာပရေၚ်ကေၚ်ကာမၞိဟ် (n) social science. ကွတ်ပညာပါ်ဂကူ (n) taxonomy. ကွတ်ပညာပ္ဍဵုဗီုလိက် (n) typography. [id] ဗီုပ္ဍဵုဗီု(မ်)၊ သၞောတ်ပ္ဍဵုဗီု(မ်)။ ကွတ်ပညာဗြဲကျာ (n) meteorology. ကွတ်ပညာမချူဇန်ကဗျလၚ်္ကာ (n) poetry. [id] ကဗျလၚ်္ကာ။ ကွတ်ပညာမစၞောန်ထ္ၜးဂၠံၚ်ဍာ် (n) navigation. ကွတ်ပညာမတက်ဗီု (n) photography. ကွတ်ပညာမရံၚ်စလက်သန်ဂတာတဲ (n) palmistry. ကွတ်ပညာမလေပ်တံၚ်ဂြဲစိုတ် (n) showmanship. [id] ကွတ်ပညာမလေပ်ကၠောန်သ္ပညံၚ်ရဴစိုတ်အာရီုညးဂမၠိုၚ်သ္ဂောံလုပ်စကၠုၚ်။ ကွတ်ပညာမလ္ၚတ်ပုံအဂီု (n) mythology. ကွတ်ပညာမလ္ၚတ်လိက်တၟံလိက်ဇှ်ေ (n) epigraphy. ကွတ်ပညာမဟီုဂလာန် (n) oratory diplomacy. ကွတ်ပညာယဲသ္ၚိပၟတ် (n) gynecology. ကွတ်ပညာလိၚ် (n) sexology. ကွတ်ပညာလ္ပာ်ကရေက် (n) surgery. ကွတ်ပညာလ္ပာ်စိုတ် (n) psychology. [id] ကွတ်ပညာမဆေၚ်စပ်ကဵုစိုတ်။ ကွတ်ပညာဝိဇ္ဇာ (n) arts subject. ကွတ်ပညာသ္ဘၚ် (n) dramatic art. ကွတ်ပညာသၟာဓဇဲ (n) woodwork. ကွတ်ပန် (n) fine art. [id] သုခုမ။ ကွတ်ပရန် (n) masonry. [id] ကဆံၚ်တဲပရန်။ ကွတ်ပါၚ် (n) reputation. ကွတ်ပါၚ်ခိုဟ် (n) good reputation. ကွတ်ပါန် (n) fine art. [id] ပါန်စှ်သာ်(က်)၊ သုခုမ။ ကွတ်ပါန်မဓၟံက်ရုပ်ရာဗီု (n) portraiture. ကွတ်ပြကိုဟ်ဆန် (n) the literary arts. ကွတ်ပၠောပ်ဗီုပ္ဍဲစၞာံ (n) taxidermy {က (n) fish ဂစေံ(မ်) (n) bird သတ် (n) animal). ကွတ်ဗေဒဗိုတ်ပိ (n) knowledge of the Three Vedas Vedic lore. ကွတ်ဗေဒဘူမိ (n) geology. ကွတ်ဗေဒဘောဂ (n) economics. ကွတ်ဗေဒယဲ (n) pathology. ကွတ်ဗေဒရတ်တိ (n) mineralogy. ကွတ်ဗေဒရုက္ခ (n) botany. ကွတ်ဗေဒသတ္တ (n) zoology. ကွတ်ဗေဒသဒ္ဒ (n) phonetics. ကွတ်ဗေဒသဘာဝ (n) philosophy. ကွတ်ဗေဒအမှုရာဇ၀တ် (n) criminology. ကွတ်မဇိၚ်စက်ထ္ပက်ပ္ကဴထ္ပက်ဇာ (n) needle work. ကွတ်မိစ္ဆာ (n) magic sorcery enchantment. [id] ကွတ်ဂဥုဲ(ယ်)၊ မှဝ်။ ကွတ်မိမိန်ဗွဲကိုပ်ကၠာ (n) first aid. ကွတ်ရာဇာ (n) king ship. ကွတ်လိက်ပရိုၚ် (n) journalism. ကွတ်လ္ၚောတ် (n) way of life profession. [id] ကွတ်လ္ၚတ်။ ကွတ်လွဳပရာယဲၚေက် (n) dentistry. [id] စုတ်ၚေက်။ ကွတ်သဝ် (n) practice of medicine. ကွတ်သေနၚ်္ဂ (n) military knowledge art of war. [id] ကွတ်ပၞာန်၊ ကွတ်ပရေၚ်တိုန်စှ်ေပၞာန်။ ကွတ်သၟာဓဇဲ (n) carpentry. [id] ကမၠောန်သၟာဓဇဲ(ယ်)။ ကွတ်သၟာရပ်စရၚ် (n) accountancy book keeper. ကွတ်ဟီုဂး (n) oratory technique. ကွတ်ဟောရာ (n) astronomy astrology. ကွတ်အ္စာမှဝ် (n) sorcery spiritualism. [id] ကွတ်အ္စာဂၠံၚ်လ္ပာ်ဖာအသၟဝ်၊ ကွတ်ဂဥုဲ(ယ်)၊ ကွတ်မလေပ်ကော်ဝိညာန်၊ ကွတ်မိစ္ဆာ၊ ကွေတ်ဝါဒဝိညာဏ။ ကွပ် (n) fold ply rings of tree. ကွပ် ဆုပိကွပ် (n) three ply. [Der.] ထပ် (n) layer. ကွဝ် (v) to bind {strips lengths of bamboo} together. ကွဝ်ကၞဳ (v) to bind bamboo flooring together. ကွဝ်ဂၟုဟ် (v) to make bamboo chicks. [Der.] တမဝ် (n) lashing of floor. ကွဝ် (v) to twine. ကွဟ် 1 (n) utterance. [id] တွံ(ဟ်)။ ကွဟ် 2 (v) to sweep. [id] ကွံ(ဟ်)၊ တွဟ်၊ တွံ(ဟ်)၊ တွဟ်တၟဟ်၊ တွံတၟံ(ဟ်)။ တွံအမှိက် (v) to sweep up rubbish. [Der.] တၟဟ် (n) broom. ကွဟ်တၟဟ် (v) to sweep. [id] ကွဟ်၊ တွဟ်။ ကွာ (v) to become separate to come apart different to be loose. ကွာ ဂတိုပ်လိက်ဗှ်ေကွာမံၚ်ဗာန်ထောံကဵုကဝ် (v) the cover of your book has come unstuck stick it on with paste. [Cf.] ကယျာ၊ ကလာဲ(ယ်)၊ ဂညောံ(အ်)၊ လာဲ(ယ်)။ ကွာၚ် (n) confection prepared from flour {loaf of} bread cake pudding biscuit. ကွာၚ် ဖဴကွာၚ် (n) oven. ကွာၚ်ကဒါတ် (n) bread in cup shaped moulds roll. ကွာၚ်ကဝေက် (n) pancake baked on a potsherd. [id] ကွာၚ်တဝေက်။ ကွာၚ်ကံက်တဲ (n) doughnut made from glutinous rice. ကွာၚ်ကၠေၚ် (n) cake resembling doughnut fried sweet pancake made of rice flour and palm sugar butter fried cake. ကွာၚ်ကၠံထောၚ် (n) crisp fried wheaten cake resembling puff pastry. ကွာၚ်ခဗိုဟ်ကၞိ (n) steamed rice cake. [id] ကွာၚ်ဂဗိုဟ်ကၞိ။ ကွာၚ်ခေါ် (n) bread in cup-shaped moulds. ကွာၚ်ခေါ်ဂဒဵု (n) glutinous rice dough stuffed with sugar and coconut shreds packed in leaves and steamed. ကွာၚ်ချိုန် (n) batter. ကွာၚ်ခၜှ်ော (n) a kind of rice cake. ကွာၚ်ဂဗိုဟ်ကၞိ (n) sweetened rice bread served with coconut. [id] ကွာၚ်ခဗိုဟ်ကၞိ။ ကွာၚ်ဂျုၚ် (n) bread. ကွာၚ်စံၚ် (n) pudding. ကွာၚ်စၞပုၚ် (n) food rice food. ကွာၚ်ဍာ်ကလောံ (n) ice cream. ကွာၚ်ဍုၚ် (n) Chinese cakes. ကွာၚ်တလာ (n) biscuit tinned biscuits. ကွာၚ်တဝေက် (n) kind of pancake baked on potsherd. [id] ကွာၚ်ကဝေက်။ ကွာၚ်တဝ်ကၞး (n) snack of slivers of steamed rice flour sprinkled with roasted sesame flavoured salt. ကွာၚ်ထကဵု (n) kind of soft pudding pudding made of coarse rice flour in palm sugar and lime water soft bread. ကွာၚ်ထလိၚ် (v) sweetened bread with coconut and sessamum. ကွာၚ်ထၜှ်ော (n) flour. ကွာၚ်ပရာၚ် (n) toast. ကွာၚ်ပုၚ်ဓူနဍူ (n) cake of rice dried and mixed with sugar. ကွာၚ်ဗၠိုပ်ဍာ် (n) small glutinous rice dumplings stuffed with palm sugar. ကွာၚ်မစုတ်လဝ်နကဵုသဝ်ရာကၠောန်ကွာၚ်ဍာ်တှ်ဗ္စး (n) soda biscuit soda cracker. ကွာၚ်မပၞဟ် (n) small ball of boiled glutinous rice in palm sugar syrup. [Cf.] ကွာၚ်မရိုတ်။ [id]. ကွာၚ်မရိုတ် (n) small ball of boiled glutinous rice in palm sugar syrup. [Cf.] ကွာၚ်မပၞဟ်။ [id]. ကွာၚ်ယိုဟ်နာနာသာ် (n) confectionery. ကွာၚ်ရံက်ရက် (n) thin crisp kind of cake thin cake. ကွာၚ်လံက်ဆံၚ် (n) drink make-of sugar or jiggery and coconut milk mixed with small lumps of rice jelly. ကွာၚ်ၜဲ (n) snacks. ကွာတာ (n) [Eng.] quarter {a weight measure of 28 lbs}. ကွာန် 1 (n) village. [id] တွာန်။ ကောန်ကွာန် (n) villager. ဂေတ်ဝေၚ်ကွာန် (v) to go for a walk round the village. ဇမၞော်ကွာန် (n) village headman. {place-name} ကွာန်အခေါန် (n) Kwarn Akhorn. ကွာန်ယိုက် (n) Kwarn Yuig. ကွာန်လှာ(n) Kwarn Hlar. ကွာန် 2 (n) a kind of axe or adze {used in falling timber}. [id] မုဲကွာန်။ ကွာန် 3 (n) species of laurel. ကွာန်ဂြိုပ် (n) hamlet small village. ကွာန်စုက်စုက် (n) neighbourhood of a village neighbouring village. ကွာန်ဇမၠိၚ် (n) long stretch of dwellings forming a village. ကွာန်နိဂီု (n) towns and villages. ကွာန်ရး (n) village circle {head quarters} country village country district. ကွာန်သၟတ် (n) hamlet small village. ကွာန်ဟွံမွဲမၞိဟ် (n) deserted village. ကွာဲ 1 (n) yam white yam Dioscorea alata. [id] က္ဍိုပ်ကွာဲ(ယ်)။ တၞံကွာဲက္ၜၚ် (n) tapioca cassava Mani hot utilissima Pohl. [id] ပလဵုပဳနာန်၊ ကဒါတ်။ [Cf.] ခၟာဲကြဴ။ ကွာဲ 2 (v) to present to. ဆက်ကွာဲ(ယ်) (v) to present to a superior. [Der.] စၟာဲ(ယ်) (n) present. ကွာဲ 3 (v) လှ်ေကွာဲ(ယ်) (v) to perform a courtship dance. ကွာဲသၟိၚ် (v) to present to a king. ကွာ် (v) to walk go. ကွာ် ကွဳဏံက္ၜၚ်ကွာ်မံၚ်ဟာ (v) do steamers run on this river? ကွာ် နာဍဳဗှ်ေကွာ်ပြဟ်အာ (v) your watch is first. ကွာ် ဗှ်ေကွာ်ကၠုၚ်တိုက်ဟာ ဍိုက်ကၠုၚ်ကာဟာ (v) did you walk or did you come by bus? ကွာ်ဂဲါ (v) walk with a stagger to walk with the swinging bent kneed gait of a yoke-porter ဒလေၚ်။ [id] ကွာ်ဂဲါဝဲါအာ။ ကွာ်ဂၠောဲ (v) to walk in Indian file walk single file. ကွာ်ဂၠံၚ် (v) to work along the road go for a walk. ကွာ်စၚ်ကြံ (v) walk back and forth. ကွာ်ဇက်တိုန်နကဵုအလာံသီုဒပ်ပၞာန်မွဲ (v) troop the colours. ကွာ်တရဴ (v) to take a walk. ကွာ်ဗက် (v) to walk along. ကွာ်ဗက်ဂၠံၚ် (v) to walk along the road. [Cf.] ဗက်အာ။ ကွာ်ဝေၚ် (v) to take a stroll go for a walk. ကွာ်ဝေၚ် ကဝါ်(က်) (n) procession. ကွာ်ဝေၚ် တွာ်(က်) (v) to take for a walk. ကွာ်ဝေၚ်ဂၠံၚ်မုဟ်ဒုန်စိုအ် (v) let us take a stroll along the Mudoon road. [Der.] လၟာ်(က်) (n) footprint. ကွာ်အာ (v) to walk go on foot. ကွာ်အာတိုက် (v) to go on foot. [Cf.] ကွာ်တိုက်။ [id]. ကွိ (n) man of letters literature literate poet. [id] ကဝိ။ ကွိက် 1 (n) wood-apple. [id] ဆုကွက်၊ တၞံကွက်။ ကွိၚ် 1 (n) musical instruments {single and double-headed drums drum completely covered other percussion instruments and wind instruments}. [id] တွိၚ်။ သၟာကွိၚ်ကွိုက် (n) musician instrumentalist. [Der.] တိၚ် (v) to pluck. ကွိၚ် 2 (v) to bind round something bind something round. ပူကွိၚ် (v) to bind round. [Cf.] ထၟိၚ်၊ ပူ။ [Der.] ဗိုက် (v) to put on. ကွိၚ်ကွိုက် (n) instruments of music orchestra. [id] တွိၚ်တွိုက်။ ကွိၚ်ကွိုက်ဒၟုၚ်ဗွဲကြဴ (n) back ground music. ကွိၚ်ကွိုက်ဗဂိုဟ်နကဵုကျာ (n) wind instrument. [id] ကရိယာဗဂိုဟ်ကဵုကျာ၊ ခၞောဲ(ယ်)၊ သၞောဲ(ယ်)။ ကွိၚ်ဂြောပ် (v) cover and bind to cover {head of drum}. ကွိၚ်ဍဵုမံၚ် (n) piano. [Syn.] ပဳယျာနဝ်၊ ဗာတ်အၚ်္ဂလိက်၊ ဗာတ်ဍဵု(ဝ်)၊ ကွိၚ်မံၚ်။ ကွိၚ်ဒိပ် (n) musical instrument which plays of itself. ကွိၚ်ဒၞက် (v) to tether a fowl by the leg. ကွိၚ်ပဉ္စၚ်္ဂ (n) orchestra of five sorts of music. ကွိၚ်ပါၚ် (n) to make musical sound by mouth whitle. ကွိၚ်ဗိုက် (v) to put on. ကွိၚ်ဘၚ် (v) to be dazed. ကွိၚ်မုက်ဖံ (v) to cover the head of a drum. ကွိတ် (n) wood-apple Gardenia erythroclada Kuiz elephant apple Feroma elephantum Correa. [id] ဆုကွိတ်၊ တၞံကွိတ်။ [Cf.] ကိုတ်။ ကွိုက် 1 (n) [id] တွိုက်။ ကွိၚ်ကွိုက် (n) orchestra. [id] တွိၚ်တွိုက်။ ဒွဵုကွိုက် (n) beating. [id] ဒွဵုတွိုက်။ တိုက် (v) to strike. [id] တိၚ်တိုက်။ ကွိုက် 2 (v) sting {as in bees}. [id] တွိုက်။ ကွိုၚ် (v) to be tired weary stiff become weak. [id] တွိုၚ်။ ကွိုၚ် ကမၠောန်ကွိုၚ်ကွိုၚ် (n) wearisome work. ကွိုၚ် မၞိဟ်ကွိုၚ်ကွိုၚ်သ္ဒးပတ်ဂၠိုၚ်ရ (v) the thing for a tired man is a thorough massage. [Cf.] ဍောၚ်၊ လၟောၚ်၊ ၜိုတ်။ [Der.] ကဝိုၚ် (n) weariness. ကွိုၚ်ကွုဲ (v) to feel weary feel lass itude. [id] တွိုၚ်တွုဲ(ယ်)။ ကွိုတ် (n) back part the back of anything esp. of blade of cutting tool. ကွိုတ်ကံ ကွိုတ်ကံ(အ်) (n) nape of neck the back of the neck. [id] တံကံ(အ်)။ [Cf.] စး။ ကွိုတ်က္ဍိုပ် (n) protuberance of the occiput. ကွိုတ်စိၚ် (n) back of an elephant’s neck. ကွိုတ်တဲ (n) edge of the palm ulnar side of the hand. ကွိုတ်တဲကေက် (v) surpass outdo outshine. ကွိုတ်မုဲ (n) back of an axe. ကွိုတ်မြ (n) the back of a sword the back of a sword blade knife chopper etc. ကွိုတ်ၜုန် (n) the back of a knife. ကွိုန် 1 (n) strip of palm thatch. [id] တွိုန်။ ကၟဳပန်ကွိုန် (n) a roof four strips long. ကွိုန် 2 (n) rise rising increase. [id] တွိုန်။ ကွိုန် 3 (n) honour. [id] တွိုန်။ ကွိုန်တ္ၚဲ (n) the rising of the sun. ကွိုန်ဒတိုန် (n) increase advancement growth development. [id] ဒတိုန်ကွိုန်။ [Der.] တိုန် (v) to rise. ကွုဲ (v) be weary. ကွုဲ ကွိုၚ်ကွုဲ(ယ်) (v) to feel weary. [Der.] ကဝိုၚ်ကဝုဲ(ယ်) (n) weariness. ကွေၚ်ပၞောန် (n) accoutrements. ကွေတ် 1 (n) belief conviction principle course of conduct superstitious belief ideology receiving. အဲကွေတ်ဟွံဗိုန် (n) I am not superstitious. ကဵုဒါန်ကဵုမၞိဟ်အာတရဴဂှ်ကွေတ်ပိုဲရ (n) it is a principle of ours to be hospitable to travelers. ကွေတ် 2 (n) chastisement. [id] ပွမတပ်ဒန်။ ကွေတ် 3 (n) see စေတ်ကွေတ် (n) spotted owlet. ကွေတ်ပၞာန် (n) militarism. [id] ဝါဒပၞာန်။ ကွေတ်ဗၠေတ် (n) superstition error. ကွေတ်မဟၟဲကဵုသၟိၚ်တၠ (n) creed of anarchy anarchism. ကွေတ်လၟေတ် (n) teaching doctoring. ကွေတ်လၟေတ် (n) teaching doctring. ကွေတ်ဝါဒ (n) policy religious faith ideology doctrine creed. ကွေတ်ဝါဒ ကွေတ်ဝါဒသၟိၚ်ဂှ် သွက်ပ္တန်ဘာမန်ရ (n) it is the government policy to establish Mon schools. ကွေတ်ဝါဒမသ္ကဵုၜိုဟ်လလံ (n) pacifism. ကွေတ်ဝါဒသ္ဇိုဟ်သ္ဇိုဟ်နက်နက် (n) mysticism. ကွေတ်သြတ္တပ္ပာ (n) [P. ottappom] fear of sinning consciousness. [id] ကွေတ်ဖေက်ပါပ်ဂွပါပ်၊ ဓဝ်သြတ္တပ္ပ၊ ဓဝ်ဖေက်ပါပ်ဂွပါပ်။ ကွေဟ် 1 ကွေံ(ဟ်) (n) large timber tree yielding resin used in medicine Hopea odorata Roxburgh. [id] ဆုကွေံ(ဟ်)။ ကွေဟ် 2 ကွေံ(ဟ်) (pv.) truly indeed. ဣဏံခိုဟ်ကွေံ(ဟ်) (pv.) this is excellent! ဟွံလဇုဲကွေံကွေံဏီ(မ်) (pv.) really it is not too late yet. [Cf.] သွံ(အ်)။ ကွေံကြာန် (adv) in truth. ကွေံကွေံ (adv) veritable truth really. [id] ဍာံဍာံ(မ်)။ ကွေံကွေံ ကၠောန်ကွေံကွေံဟာ (pv.) did he really do so? ကွေံကွေံ ဟီုကွေံကွေံဟာ (pv.) is that he say really true? ကွဲ (n) yeast leaven. [id] မဂဥုဲ(ယ်)။ ကွဳ (n) wheeled vehicle cart bullock cart twenty-five baskets. [id] မွဲကွဳ။ ကွဳ က္ဍုတ်ယဲကွဳ (n) up-curved ornament of rear portion of sides of body. ကွဳ က္ဍိုပ်ကွဳ (n) ornamented post mounted at fore-end of cart shaft. ကွဳ ကၠံမွဲကွဳ (n) a hundred and twenty-five baskets. [Cf.] အစိတ်၊ ပန်ဂအုံမွဲဂအုံပသာ။ ကွဳ တဵုမက်ကွဳ (n) board across front o cart body. ကွဳ ဇံၚ်ကွဳ (n) frame work forming sides of body of cart. ကွဳ ဍိုက်ကွဳ (v) to ride in load on carry in a cart. ကွဳ တလာတံဂှ်ပ္ဍိုက်ကွဳတုဲရဟာ (v) have you finished loading the boxes on to the cart? ကွဳ တက်ကွဳ (v) to whip bullocks drive a cart. ကွဳ ဗ္ဂပ်ကွဳ (v) to harness draught animals to a vehicle. [id] ဗ္ဂန်ကွဳ။ [Cf.] ယျထာ၊ ယာန်။ ကွဳခလှာၜါ (n) bicycle. [Syn.] ကွဳလိုန်၊ ဗာဲသကေဝ်၊ ဗာၚ်သကေဝ်။ ကွဳချေံ ကွဳချေံ(ဟ်) (n) horse gharry horse drawn cab or coach pony cart. ကွဳဂရိုဟ် (n) handcart push-cart wheel barrow trolley gurney shopping cart stretcher on wheels wheel chair. [id] ကွဳဓရိုဟ်။ ကွဳစက် [id] bur car vehicle motor car. ကွဳစက်ကရတ် (n) chariot or carriage which is believed to search for and stop before a future king. ကွဳစက်ခလှာပန် (n) four wheel drive. [Syn.] ဗာတ်သကာ။ ကွဳစက်ခလှာပိ (n) three wheels car three wheeler. ကွဳစက်ဍောတ်ဍောတ် (n) minibus. ကွဳစက်ဒ္ၚောဝ် (n) saloon sedan. ကွဳစက်ပ္ဍိုက်မၞိဟ်ယဲ (n) ambulance. ကွဳစက်ဝါၚ်ယျာလိတ် (n) police car fitted with wireless. ကွဳစက်သၟတ် (n) minibus dodgem cars. ကွဳဓါတ် (n) tramcar streetcar [US]. ကွဳပၟတ် (n) train locomotive. ကွဳပၟတ် က္ဍိုပ်ကွဳပၟတ် (n) locomotive railway engine. ကွဳပၟတ် ဂၠံၚ်ကွဳပၟတ် (n) railway. ကွဳပၟတ် ရုၚ်ကွဳပၟတ် (n) railway station. [id] သၞေဟ်ကွဳပၟတ်။ [Syn.] ယျထာ [Bur.]. ကွဳပၟတ်လဝ်ကေဝ် (n) local train. ကွဳမဗ္ဒန် (n) closed carriage. ကွဳယာန် (n) fancy bullock cart for passenger service only. ကွဳရတ် (n) state coach. ကွဴ (n) a kind of creeping plant having large leaves. ကွဵု 1 (n) crow-bar used as digging implement crow bar-like tool for digging spade. [id] တွဵု(ဝ်)။ ကွဵု 2 (v) to turn a handle. [id] တွဵု(ဝ်)။ ကွဵုကွေတ် 1 (n) giving up. [id] တွဵုတွေတ်။ ကွဵုကွေတ် 2 (v) to give up. [id] တွဵုတွေတ်။ ကွဵုဂြၚ်ဗ္ၜေံ (n) claw crow-bar. ကွဵုပ္တိတ် (v) to turn handle back to scoop out to tear out to gouge. [id] ဗ္ဂေတ်ပ္တိတ်။ ကွဵုပ္သဲ (n) crow-bar iron-bar. ကွဵုပၠာ (n) spade shovel. [Cf.] ခ္ၜံက်။ ကွံ ကွံ(ဟ်) (v) to utter formally address to an assembly preach. [id] တွံ(ဟ်)၊ တဝှ်(ဟ်)။ ကွံ တွံဓဝ် (v) to preach the Dhamma. [Der.] ပၟဟ် (n) pro-noun cement. ကွး (n) disciple pupil. ကွး တၠဂုန်စိုပ်ကၠုၚ်ကဵုကွးမွဲ(ယ်) (n) His Reverence brought a boy with him. ကွးဘာ (n) school boy. ကွးဘာဘာကဝ်လိက် (n) collegian college student. ကွးဘာမကတ်လ္ၚတ်မဆေၚ်စပ်ကဵုကပေါတ်ရတ်တိ (n) mineralogist. ကှ် (v) to be dry. (adj.) dry. ကှ် ဗျဵုကှ်(ဟ်) (v) to waste away from starvation. [Der.] သကှ်(ဟ်) (v) to dry. ကှ်ခြက် (v) dried up. [id] ကှ်ဇတ်၊ ဇတ်ကှ်(ဟ်)၊ တရံၚ်ဒဂါတ်၊ သကှ်ခြေဲ(ယ်)။ ကှ်ဂြေံ ကှ်ဂြေံ(မ်) (v) to be emaciated. ကှ်ေ 1 (v) to write with a stylus on palm-leaf. [Cf.] ချူ။ [Der.] ကၞေဟ် (n) stylus. ကှ်ေမွဲကဝ် (v) inscribe records for posterity. ကှ်ေလိက်ဇှ်ေ(ဟ်) (v) record in writing inscribe. ကှ်ေ 2 (n) ကဴကှ်ေ(ဟ်) (n) Mimusops elengi flower. သော်ကှ်ေ(ဟ်) (n) hair the short hair that let down in front of the forehead forelock. ကှ်ေ 3 (ps.) hortatory particle {cooloq} particle employed to gain someone’s attention {comparable to the expression ‘well’}. ကှ်ေအာစိုံ(အ်) (ps.) right let’s go. [id] ဟေံအာစိုံ(အ်)။ ကှ်ေမွဲကဝ် (v) inscribe records for posterity. ကှ်ေလိက်ဇှ်ေ (v) record in writing inscribe. ကှ်ေအာစိုအ် (ps.) right let’s go. [id] ဟေံအာစိုံ(အ်)။ ကၚေက် (n) fresh water cat-fish. ကၜေတ် (v) to suck {as sweet}. [id] ခၜေတ်။ ကၞ (n) see ကဏ (n). [id] စၞ၊ တၞ (n) food piece of land. field three days ago. ကၞက် (n) short stake driven into the ground (as tent pin). [id] တၞက်။ ကၞက် တၞက်ကဖဵု(ဝ်) (n) croton-oil tree purgative croton croton tigfium. ကၞက် တၞက်ဇိုၚ် (n) hough. ကၞက် တၞက်တာဲယာတ် (n) tent-pin. ကၞၚ် 1 (n) see ကဏၚ် (n) stripes. [id] တၞၚ်။ တၞၚ်ကၠ (n) spots or stripes on a tiger. ကၞၚ် 2 (n) steps of a ladder or stair thwarts. [id] တၞၚ်။ တၞၚ်ဂၠုၚ် (n) thwart of a boat. တၞၚ်တၞိန် (n) step of the ladder or stair. ကၞတ် (n) see ကဏောတ် (n). [id] တၞတ်၊ တၞောတ်။ ကၞတ် တၞောတ်အယုက် (n) the end of life. ကၞန် 1 (n) line mark on ground. [id] ကၞောန်၊ စၞောန်။ [Cf.] ခရက်၊ သၞောဝ်။ [Der.] သက်ပၞောန် (n) line ruled on page. ကၞန် 2 (n) [id] ကၞောန်။ ကၞောန်သ္ၚု (n) broken rice. [id] သ္ၚုကၞောန်။ ပုၚ်ကၞောန်သ္ၚု (n) cooked broken rice. [id] ပုၚ်သ္ၚုကၞောန်။ ကၞန် 3 (n) [id] ကၞောန်၊ စၞောန်။ စၞောန်တဲ(ယ်) (n) index finger. [Syn.] တဲစၞောန်၊ လပုဟ်တဲ(ယ်)။ ကၞန် 4 (n) tiny tiny bits. [id] ကၞောန်၊ ကၞောန်ကၞာန်။ ကၞောန်သတ်ဆု (n) tiny bit of fruits. ကၞန်သ္ၚု (n) broken rice. ကၞန်သ္ၚု ပုၚ်ကၞန်သ္ၚု (n) cooked broken rice. [Var.] ကၞန်။ ကၞပ် (n) see ကဏပ် (n). [id] တၞပ်။ (n) green vegetables and leaves eaten as salad sheath scabbard collection of sections of manuscript. ကၞပ်ကၞပ် (adv) silently secretly quietly privily. [id] ဏပ်ဏပ်၊ တၞပ်တၞပ်။ ကၞဟ် 1 (n) see ကနဟ် (n) [id] တၞဟ်၊ (n) lever stick specially shaped for throwing at small game boomerang. (v) to be other different. ကၞဟ် 2 (n) stick used in throwing. ကၞဟ် 3 (n) [id] တၞဟ်။ တၞဟ်ဒုန် (n) bamboo culm node of bamboo. ကၞာ (n) see ကဏာ (n). [id] တၞာ (n) flat roofed shed. ကၞာ တၞာထး (n) temporary hall. ကၞာ တၞာလဵု (n) bamboo-trestle for growing guard plants. ကၞာၚ် 1 (n) branch bough. [id] တၞာၚ်။ တၞာၚ်ဂဝ (n) branches. တၞာၚ်ဆု (n) branch. တၞာၚ်ဗာၚ် (n) branches {small and great}. [Der.] ထာၚ် (n) spine of palm frond. ကၞာၚ် 2 (v) lop. [id] တၞာၚ်။ တၞာၚ်ဗာ်(က်) (v) to lop branches. ကၞာတ် 1 (n) piece cut. [id] တၞာတ်၊ ဒကုတ်၊ ကုတ်ထပိုတ်၊ တကုတ်အာ၊ တတ်၊ တတ်ကြေဝ်၊ တတ်ဒကုတ်၊ တၞာၚ်။ တၞာတ်တတ် (v) cut of. တၞာတ်တၞု (n) trace. တၞာတ်ထပိုတ် (n) strip shred scrap remaining after cutting material such as paper cloth wood. တၞာတ်ပ္သဲ(ယ်) (n) scrap-iron. တၞာတ်လီုလာ်(က်) (n) wreckage. [id] ကပေါတ်တၞာတ်မသှ်ေနူလီုလာ်(က်)၊ ဒကုတ်အာ၊ သကုတ်၊ သကုတ်ဖလုတ်၊ သ္ဂုတ်၊ သ္ဂုတ်ကၠေံ(အ်) သ္ဒန်၊ သ္ဒန်ကၠေံ(အ်)၊ သ္ပာ်(က်)၊ ဟောံလေၚ်။ ကၞာတ် 2 (v) to measure. [id] တၞာတ်။ ကၞာတ် 3 (v) fix {place date time etc.} appoint. [id] တၞာတ်၊ တၞာတ်တ္ၚဲ(ယ်) fix a date for an occasion. တၞာတ်ဖာတ် (v) to appoint as time or place. တၞာတ်လဝ် (v) to fix to appoint set in time. ကၞာဲ (n) winnowing basket. [id] တၞာဲ(ယ်)။ see ကဏာဲ(ယ်)။ ကၞာဲ တၞာဲဇာဝိုၚ် (n) finishing aspirator and grader of rice mill. ကၞိ 1 (n) rat mouse. See ကဏိ (n). ကၞိ 2 (n) attap or nipa palm Nipa fruticans. ကၞိ 3 (n) long pepper. ကၞိက် (v) see ကဏိက်။ ကၞိက် တၞိက် (v) keep back keep secret to conceal keep concealed. [Cf.] ပၠံ(အ်)၊ ပၠတရဴ၊ ဖျာ၊ ဖျာတရဴ။ ကၞိက် တၞိက်တၞိက်လဒဵုလဒဵု(ဝ်) (adv) secretly. [id] ကၞပ်ကၞပ်၊ ဒုတ်ဒုတ်ဒီုဒီု(မ်)၊ သ္ၚိတ်သ္ၚိတ်ဇြဇြ။ ကၞိက် တၞိက်တၞုက် (v) {arch} be cryptic. ကၞိက် တၞိက်တၟုန် (v) to set up a deceive to deceive to mislead. ကၞိက် တၞိက်တၠန် (v) to prevaricate. ကၞိက် တၞိက်ဗ္ဒန် (v) to conceal. ကၞိက် တၞိက်ဗ္ဒန်အရေဝ် (v) to prevaricate. ကၞိက် တၞိက်လဒဵု(ဝ်) (adj.) secret. (v) to conceal {the existence of}. [Cf.] ဂြောပ်၊ ဒၠုက်။ [Syn.] တၞုက်၊ ဗ္ဒန်။ ကၞိက်ဂဒဵု (v) to conceal. [Cf.] အုပ်၊ ကဒဵု(ဝ်)၊ ဂဒဵု(ဝ်)၊ ဂိုပ်၊ ဂြောပ်၊ ဒဵု(ဝ်) ဒလဝ်၊ ဒဝ်။ ကၞိဂတဵု (n) bandicoot field rat. [id] မဿိ။ ကၞိဂမၠိုၚ် (n) mice. ကၞိၚ် 1 (n) cheek. ကၞိၚ်ပရော်ပရော်(က်) (n) plump cheek. ကၞိၚ် 2 (n) {colloq} needle. [id] တၞိၚ်။ ကၞိၚ်ပရော်ပရော် (n) plump cheek. ကၞိစိၚ် (n) a sort of long peeper. [id] ဇုက်ကၞိ။ ကၞိန် (n) stair ladder. [id] တၞိန်။ ကၞိန် တၞိန်ဓါတ် (n) lift elevator (US). ကၞိပ် (n) see ကဏိပ် (n) head quantifier for objects arranged in groups. ကၞိပ် (n) ကၞိပ်ပၞာန် (n) divisions of the army. ကၞိယျန် (n) shrew shrew mouse. ကၞု (n) see ကဏု (n) shellfish shell. ကၞုကမာ (n) oyster. ကၞုက္တောဝ် (n) tympanic membrane tympanum ear-drum conch a. ကၞုက္တောဝ်ကၠိက် (n) a clam large shellfish with a hinged shell a round shell. (lit. pig ear shell). ကၞုက် (v) to hide to conceal. [id] တၞုက်။ ကၞုက် တၞုက်ကၞာဲ(ယ်) (v) to vex harass. ကၞုက် တၞုက်ဗ္ဒန် (v) to hide to conceal. ကၞုဂရး (n) {lit} a comb shell an oblong clam shell. [id] ကၞုဃရး၊ ကၞုခရး။ ကၞုဂလောံ (n) species of Melania. ကၞုၚ် (n) {colloq} see ကဏုၚ် (n) [id] တၞုၚ် (num.) (aux.) applied to long things. ကၞုတၟံ (n) limpet small shellfish that sticks tightly to the rock. ကၞုဗ္ၚ (n) an oyster field oyster. ကၞုဝက် (n) an oyster snail. [id] ကၞုကွက်၊ တု။ ကၞုဝက်သော် (v) species of Melania. ကၞုသၚ် (n) a conch a conch shell. [id] သၚ်ခ။ ကၞုသၚ်ဒက္ခိဏဝဝ် (n) a conch with its spiral turning to the right used at coronation. ကၞုသြၚ် (n) conch. ကၞုဟ် (n) turtle. [id] တၞုဟ်။ [Cf.] ကၠဴ၊ ဂွိ၊ ဆၚ်ရာ၊ တံၚ်ရက်။ ကၞုဲ (n) monkey. ကၞုဲ ဍေံဒိုဟ်ၜိုတ်ထကေဝ်ကၞုဲ(ယ်) (n) he is as stupid as a monkey. ကၞုဲ ကၞုဲဗၠးကၞာၚ်ဆု (adv) suffering a fall while attempting to get a change for the better. ကၞုဲကျ (n) extremely restless and mischievous child. ကၞုဲကၠ (n) binturong Arctictios binturong. [id] ကၞုဲဒံက်။ ကၞုဲဗ္ကေတ် (n) long haired pigtailed monkey Macacus leoninus Blyth. ကၞုဲယာံ ကၞုဲယာံ(မ်) (n) softwood tree growing near streams Duabanga sonneratiodies Hamitton Buchanan. ကၞုဲလမ္စံက် (n) dusky leaf monkey Semnopithecus obscures Reid. ကၞေၚ် (n) see ကဏေၚ် (n) တၞေၚ် (n) a kind of creeper Tenasserim caoutchouc a kind of creeper which produces an edible drumstick shape fruit. Ureceola esculenta. ကၞေၚ် တၞေၚ်ဇုက် (n) a kind of creeper used for rope. ကၞေၚ်တောဝ် (v) make thread. [id] တၞေၚ်တောဝ်၊ ၜန်တောဝ်။ ကၞေၚ်တောဝ် ကၞေၚ်ဟတ် (n) spindle. [id] တၞေၚ်ဟတ်၊ ခါၚ်တိုၚ်၊ တဝ်ရိ၊ ရိ။ ကၞေၚ်ဝဲ (n) red sapindus soapberry Erioglossum rubiginosum Blyth. [id] တၞေၚ်ဝဲ(ယ်)။ ကၞေၚ်ဟတ် (n) spindle. [id] တၞေၚ်ဟတ်၊ ခါၚ်တိုၚ်၊ တဝ်ရိ၊ ရိ။ ကၞေန်သာဲ (n) bee’s sting. ကၞေပ် 1 (v) to have a deformed limb clamp interlard sandwich put something between two things. [id] တၞေပ်။ ကၞေပ် 2 (v) to pinch squeeze compress between two. [id] တၞေပ်။ ကၞေဟ် 1 (n) stylus nib sharp pointed iron for writing on palm leaf a measure of capacity. ကၞေဟ် 2 (n) chip (s). ကၞေဟ်ဆု (n) chip chips. ကၞေဟ်ဗာ်ဂူ (n) chips hewn. ကၞေဟ် 3 (n) belt worn over one’s shoulder under one’s arm as a badge of office. ကၞေဟ်သြိုဟ် (n) sash. ကၞောတ် (n) see ကဏောတ် (n) pinnacle. ကၞောတ် တၞောတ်အထောတ် (n) culmination. [id] တၞောတ်။ ကၞောတ် တၞောတ်အယုက် (n) the end of the life. [id] တၞတ်အယုက်။ ကၞောတ် တၞောတ်အဲပရဲ(ယ်) (n) holiness. [id] ဒဒှ်မပြဲအိုတ်။ ကၞောတ် တၞောတ်က္ၜဳ (n) upper reaches of a river. ကၞောတ် တၞောတ်ဂၠံၚ် (n) terminus the limit dead-end. ကၞောတ် တၞောတ်တဲ(ယ်) (n) extremity in the end. [id] တၞတ်တဲ(ယ်)၊ ဒဒှ်မစိုပ်သိတ်၊ ဗွဲတၞောတ်အိုတ်၊ ဗွဲလက်ကရဴအိုတ်။ ကၞောတ်သော် (n) hair-pin. [id] တၞောတ်သော်(က်)၊ ဇွောံကေပ်သော်(က်)။ ကၞောန် see ကၞန် 2 (n). [id] တၞောန်။ ကၞောန် တၞောန်သ္ၚု (n) broken grains of rice. ကၞောဝ် (n) see ကဏောဝ် (n) famine. ကၞေဲ (v) to be low in structure. [id] ပၞေဲ(ယ်)။ ကၞေံ ကၞေံ(အ်) 2 (n) see ကဏေံ(အ်) (n) yesterday faeces. ကၞဳ (n) floor floor board. [id] တၞဳ။ ကၞဳ တၞိက္ၜၚ် (n) attic floor. ကၞဳ တၞဳလးလဝ်ကဵုအၚ်္ဂဒဵု(ဝ်) (n) cement flooring. ကၞဳကၞံ ကၞဳကၞမ် (v) to reconcile be reconciled. [id] ပ္ညဳပ္ညပ်။ ကၞဴ (n) mosquito net mosquito curtain. [id] တၞဴ။ ကၞဴ ထိုၚ်တၞဴ (v) to hang up mosquito net. ကၞဴ ပၚ်ပ္တိုန်တၞဴ (v) to put up a mosquito net. ကၞံ ကၞံ(မ်) (v) see ကဏံ(မ်) (v) boil. [id] တၞံ(မ်)။ ကၞံ တၞံပၠံက်ပၠံက် (v) {of boiling water} bubble. ကၞံ ကၞံ(အ်) 1 (n) (v) see ကဏံ(အ်) (n). [id] တၞံ(အ်) (n) anthill a kind of lizard with protuberant eyes. (v) ulcerate. (adv) in this manner. ကၞံၚ် (n) horizontal timber under the joists of a house principal timber of a floor. [id] တၞံၚ်။ ကၞး (n) see ကဏး (n) thin sheet or leaf. [id] တၞး။ ကၞး ဂဥုဲတၞး (n) tobacco leaf. ကၞး ထဝ်တၞး (n) gold leaf. ကၞး မိက်ဂွံချူလိက်မွဲတၞး (n) I want to write a letter. ကၞး လိက်တၞး (n) label display bill. ကၞး လိက်မွဲတၞး (n) one page. [Cf.] ကရေက်၊ သၠ။ ကၞး တၞးကဴ (n) flower’s leaf. ကၞး တၞးခၞိၚ် (n) leaf shaped metal plate suspended from က္ဍိုၚ် umbrella of pagoda or clapper of bell so as to jingle in wind. ကၞး တၞးဆု (n) leaf of tree. ကၟ (n) [id] စၟ see ကမ (n) insect. ကၟက် 1 (n) pendant subscript consonant. ကၟက် 2 (v) to hang up. [id] ကွက်၊ ထ္ၜက်။ ကၟက် 3 (v) subscribe. ‘ကွ’ is the letter ‘ဝ’ subscribed to the consonant ‘က’။ ကၟက်ကံ ကၟက်ကံ(အ်) (n) bead necklace. ကၟက်ကံ ကၟက်ကံပိဇြေဟ် (n) three rows of necklace. [id] ကၟံက်ပိတန်။ ကၟက်ကြုတ် (n) mesentery. ကၟက်ကၠေၚ် (n) horizontal timber on the main rafters of a thatched house. ကၟက်ဂြိုဟ် (n) kidneys. ကၟက်ဂွာ (n) coral necklace. [id] ဂွာ၊ ဂွာကွက်ဇရှ်ေကံ(အ်)၊ မဂွာ။ ကၟၚ် (n) [id] ပၟၚ် see ကမၚ် (n) guard guardian attendant keeper. ကၟတ် 1 (n) grass weeds. See ကမတ်။ [id] ကၟောတ်။ [Cf.] ချောဲ(ယ်)။ ကၟတ် 2 (n) fire lamp light. [id] ပၟတ်။ ခရက်ပၟတ် (n) match cigarette lighter. ချောဲဂှ်စံၚ်ထောံပၟတ် (v) burn the grass. စံၚ်ပၟတ် (v) to burn. စုတ်ပၟတ် (v) to light a fire. [id] ဗဒှ်ပၟတ်။ ဆီသ္ၚိပၟတ် (n) menses. ဍေန်ပၟတ် (v) to light a lamp. ထ္ပက်ပၟတ် (v) to poke the fire. ဖျာတူဒၟံၚ်ပၟတ် (n) the market is on fire. ရဲပြာ်ပၟတ် (n) fire man. သ္ၚိတ်ပၟတ် (n) stove. [Cf.] ဖဴ (n) lantern kitchen. ပၟတ်ကၟိတ် (n) piece of burning wood fire brand. ပၟတ်ခ္ဍေက် (n) lamp. ပၟတ်တူဒၟံၚ် (n) the fire is alight. ပၟတ်တိုၚ် (n) lamp. ပၟတ်ဓါတ် (n) electric light. ပၟတ်ပၞာၚ် (n) candle light. ပၟတ်လ္ၚ (n) live coal. [Syn.] လ္ၚ၊ လ္ၚပၟတ်၊ ပၟတ်သ္ဍဴ (n) decorative illuminations. ကၟတ် 3 (n) ကၠၚ်ကၟတ် (n) gall. ကၟတ်က္ဍိုပ်ရုဲ (n) a kind of grass. ကၟတ်ဇိုၚ်ဂစေံ (n) herb used in medicine. ကၟတ်လၟာန် (n) wild rice. [id] စၞၜိုပ်၊ လိုၚ်မာတ်၊ သြောံအရိုၚ်၊ သြောံစၞၜိုပ်။ ကၟတ်သၠခိုဟ် (n) kusa grass. ကၟတ်ၜိုန်ပြေၚ် (n) meadow grass saccharum spontaneum. ကၟန် 1 (v) to hasten. See ကမန် (v). [id] ကၟောန်။ ကၟန် 2 (n) pimple. [id] လၟန်။ [Syn.] ခ္ဍတ်။ ကၟပ် 1 (n) company congregation. ကၟပ် 2 (v) to gallop to ride at full speed to hop with the feet together. [id] ကၟိုပ်။ ကၟဝ် (n) see ကမဝ် (n) young leaves freshly opened numerical classifier for counting segments of fruit cloves of garlic and parts of a multiparous birth. [id] ကၟောဝ်၊ ကၟဝ်ဆု။ ကၟဝ်ဆု (n) young leaf. ကၟဟ် (n) see ကမှဟ် (n). [id] တၟဟ် (n) sweeping brush broom besom. ကၟာ (n) see ကမာ (n). ကၟာ ဇိုၚ်ကၟာ (n) embankment of tank. [id] ဇဵုကၟာ။ ကၟာ ဍာ်ကၟာ (n) tank. ကၟာ 1 (n) tank pond lake pool. ကၟာ 2 (n) twins sibling from a multiparous birth. ကၟာက (n) fish-trap consisting of excavation connected with creek by narrow channel which is dammed and the trap drained to take fish which have entered. ကၟာခြိုၚ်ဍာ် (n) tank cistern reservoir. ကၟာၚ် (n) see ကမာၚ် (n). [id] တၟာၚ် (n) foot-rope foot-chain. ကၟာၚ် တၟာၚ်အိုၚ် (n) hornbill. [id] ကၟာၚ်အိုၚ်၊ ကၟာတ်အိုၚ်၊ တၟာတ်အိုၚ်။ ကၟာၚ် တၟာၚ်ဇိုၚ်စိၚ် (n) an element foot-chain. ကၟာၚ် တၟာၚ်ဇိုၚ်ပ္သဲ(ယ်) (n) leg irons iron fetters. ကၟာၚ် တၟာၚ်ဍုၚ် (n) wall of city. [id] ကၟာၚ်ဍုၚ်၊ ဇဵုဍုၚ်။ ကၟာၚ် တၟာၚ်တဲ(ယ်) (n) manacles hand cuffs. ကၟာၚ်ဍုၚ် (n) city wall. ကၟာဍာ် (n) water pond. ကၟာဍာ် (n) artificial pond. [id] ဍာ်ကၟာ။ ကၟာတ္ၜိၚ်ဍာ် (n) swimming pool. ကၟာတ် (n) see ကမာတ် (n) vulture. [id] သတ်တၠသၞေၚ်။ ကၟာတ်အိုၚ် (n) hornbill Indian pied hornbill Anthracoceros albirostris. ကၟာဓရာ (n) spool holder. [Cf.] အၚ်၊ စြာၚ်၊ လှာ၊ သိုၚ်။ ကၟာဓရာ (n) spool holder. ကၟာမနွံကဵုသ္တီုဗွိုက်ဇၞော် (n) bulky. [id] ကြောံ(အ်)၊ ကြောံဒုတ်၊ သ္တီု(မ်)။ ကၟာသ္ဍိုဟ်ဍာ် (n) water filtering tank. ကၟာဲ 1 (n) widow unmarried mother. (v) to be widowed. [id] တၟာဲ(ယ်)။ တြုံကၟာဲ(ယ်) (n) widower. [id] တြုံတၟာဲ(ယ်)။ ဗြဴတၟာဲ(ယ်ြ) (n) widow. [Cf.] ဝုတ်၊ မဂဳ။ ကၟာဲ 2 (v) to carry a burden slang across the shoulder. [id] တၟာဲ(ယ်)၊ စၟာဲ(ယ်)၊ လၟာဲ(ယ်)။ ကၟိ (v) [id] စၟိ။ တၟိ။ see ကမိ (v) to be new. ကၟိက် (n) wish desire. [id] ပၟိက်။ ကၟိက် မူပၟိက်မၞးအာရော (n) why do you go to? ကၟိက် မူပၟိက်မၞးမိက်ဂွံအာရော (n) why do you want to go? ကၟိက် သ္ၚေဝ်ပၟိက် (n) to ask for a loan. ကၟိက် မိက် (v) to want to. ကၟိက် ဟွံဒးမွဲပၟိက်ဏီ(မ်) (n) I do not need one yet. ကၟိက် ပၟိက်ဟွံမွဲ(ယ်) (n) I have no desire to. ကၟိန် 1 (n) nephew or niece. see ကမိန် (n). ကၟိန် 2 (n) trap of fish fish trap a kind of fish trap. [id] ကဝ၊ ကောန်ဍန်၊ ဇန်၊ ဓၟၚ်၊ ပိုၚ်။ ကၟိန်ဍုၚ် (n) kingdom realm. ကၟိန်ပရဲ (v) to grow to increase. ကၟိန်မြူ (n) kingdom realm. [id] ဍုၚ်အဳပဲါယာ၊ နိဂီု(မ်)၊ ရးနိဂီု(မ်)။ ကၟိဟ် (n) [id] ခၟိဟ်။ ကၟိဟ် မြေက်ကၟိဟ် (n) black pepper. [id] မြေက်ခၟိဟ်။ ကၟိုၚ် (v) see ကမိုၚ် (v). ကၟိုန် (n) see ကမိုန် (n) dike ridge of earth in a rice field. [id] ကၟိုပ် (v) see ကမိုပ် (v). ကၟိုဟ် (v) see ကမိုဟ်။ [id] တၟိုဟ် (v) to overflow. ကၟီ (n) Himalayan black bear Selenarctos tibetanus. ကၟီကၠိက် (n) bear. ကၟီကၠိက်ဗ္တာၚ် (n) polar bear. [id] ကၟီကၠိက်မတန်တဴပ္ဍဲဒေသတၞုၚ်ရိတိ။ ကၟီမၞိဟ် (n) orangoutang {Africa} ape orangutang. ကၟီမၞိဟ်သွတ် (n) chimpanzee type of small African ape. ကၟု (v) see ကမု (v) to be white. ကၟုက် (n) nightmare. [id] လ္ပံပရေံ(အ်)၊ လ္ပံဟွံခိုဟ်။ ကၟုက် (v) speak or act absent-mindedly speak or act in mimicry reflex talk or act in one’s sleep. [id] ကၟုက်ထုဲကြာန်။ ကၟုက် ကၟုက်ထုဲကၠောန် (v) ape others unthinkingly ape others without having any idea what it is all about. ကၟုက် ကၟုက်ရှော်(ဟ်) (v) be absent-minded talk in one’s sleep. ကၟုကၟာ (n) an oyster. [id] ကၞုက္တောဝ်ကၠိက်။ ကၟုဟ် 1 (adj.) see ကမုဟ် (adj.) cool. ဍာ်ကၟုဟ် (adj.) cold water. ကၟုဟ် 2 (n) fish trap. [id] ဂၟုဟ်၊ ကၟိန်။ ကၟုဲ (n) guest visitor stranger. [id] တၟုဲ(ယ်)။ ကၟုဲ ဍေံတံဒုၚ်တၟုဲကဵုအဲ(ယ်) (v) they are having me round. ကၟုဲ ဒုၚ်တၟုဲ(ယ်) (v) to entertain as a guest. ကၟုဲ ဖိုၚ်တၟုဲ(ယ်) (n) room in which guests are received. ကၟုဲ ဗ္စတၟုဲ(ယ်) (v) to entertain guests at a meal. ကၟုဲ သွက်တၟုဲအာကၠုၚ်ဂွံဒၟံၚ်ဖျေံလဝ်သ္ၚိကျာခိုဟ်ခိုဟ် (v) make the veranda look nice so that our guest can use it. [id] တၟုဲကထဳ။ ကၟူ (v) to roll up. [id] ထၟူ။ ကၟူ ထၟူယာတ် (v) to roll up a piece of cloth. [Cf.] ပၠော။ [Syn.] ထၟူ။ [id]. ကၟေၚ် (n) see ကမှေၚ် (n). [id] ကမေၚ်။ ကၟေၚ် ကၟေၚ်ဒုၚ်ကျာ (n) roofless balcony of a house courtyard verandah an open space or platform in the front of house. ကၟေၚ်ကျာ (n) veranda. [Cf.] အဖိုၚ်ကျာ၊ သ္ၚိကျာ၊ သ္ၚိဒုၚ်ကျာ။ ကၟေၚ်ဒုၚ်ကျာ (n) roofless balcony of a house courtyard verandah an open space or platform in the front of house. ကၟေန် (v) see ကမေန် (v) to climb. ကၟေန်တိုန် (v) to climb up keeping the body pressed against the object. ကၟေပ် (n) see ကမေပ် (n). ကၟေဝ် (n) see ကမေဝ် (n). ကၟောၚ် 1 (n) weariness. [id] လၟောၚ်။ ဒှ်လၟောၚ်စိုတ် (v) to be discouraged. ဗျူလၟောၚ် (v) to rest one’s weariness rest when tired. [Cf.] ကဝိုၚ်။ [id]. ကၟောၚ် 2 (v) to be weary. [id] လၟောၚ်။ လၟောၚ်လၟောတ် (v) to be weary fatigued. [Cf.] ကွိုၚ်၊ ဍောၚ်၊ ဍောၚ်ၜိုတ်၊ ၜိုတ်။ [Der.] လၟောၚ် (n) weariness. ကၟောတ်ဟန် (n) waste matter rubbish trash. [id] အရာမဟွံလုပ်အဝေါၚ်ကေၚ်ကာ။ ကၟောန် 1 (v) to hasten to wrap tightly round one. see ကမောန် (v). ကၟောန် 2 (v) recited of mantra or spell medical treatment involving use of mantras. [id] ပၟန်။ ဍာ်ကၟောန် (n) water over which mantras have been recited for therapeutic effect. [id] ဍာ်ပၠန်။ [Der.] မန် (v) to use a mantra. ကၟောန်ပလောံ(အ်) (v) to wrap one’s jacket tightly round one. [id] တၟောန်ပလောံ(အ်)။ ကၟောဝ် 1 (n) embryo leaf emerging from bud quarter or section of citrus fruit a shoot an embryo. [id] ကၟဝ်၊ လၟောဝ်။ တြုံလၟောဝ်ကျာ်(က်) (v) future Buddha Bodhisatta (Bodhisattva). ကၟောဝ် 2 (v) to begin to put out leaves. [id] ကၟဝ်။ [Cf.] ဓဝ်။ ကၟောဝ်ဆု (n) young leaf. ကၟောဝ်လိမဴၜါကၟောဝ် (n) two quarters of orange. [id] ကၟဝ်လိမဴၜါကၟဝ်။ [Der.] ကၟောဝ် (v) to put out leaf. (n) ၜဝ် (n) internal cavity. ကၟောံ ကၟောံ(မ်) (n) cook. [id] တၟောံ(မ်)၊ တၟောံပုၚ်၊ မၞိဟ်တၟောံပုၚ်။ [Der.] တောံ(မ်) (v) to cook. ကၟေံ ကၟေံ(အ်) (n) a kind of tree found in coastal areas Heritiera fomes. ကၟဲ (n) [id] ပၟဲ(ယ်)။ ကၟဲ ပၟၚ်ပၟဲ(ယ်) (n) guard. မွဲ(ယ်) (v) to watch. ကၟဳ 1 (n) [id] စၟဳ။ see ကမဳ (n) roof. (v) to roof thatch to await hope (for) look forward to expect long for. [id] စၟဳမၚ်။ စၟဳရံၚ် (v) look forward. [id] လၟီ။ ကၟဳ 2 (n) roof. ကၟဳသ္ၚိ (n) roof of a house. [id] လၟဳသ္ၚိ။ ကၟဳကဵုကြောပ်တိ (v) to roof with tiles. [Der.] ကၟဳ (n) roof. ကၟဳစိၚ် (n) ridge pole. ကၟဴ (n) areca palm. ကၟဵု (n) see ကမဵု(ဝ်) (n). ကၟဵုချာဲ (n) tuft of grass sod ground of grass. [id] တိလမၠးဂၠးချောဲ(ယ်)။ ကၟဵုဒုန် (n) bamboo grove clump of bamboo. ကၟဵုပြေၚ် (n) common medicinal plant Eclipta alba. ကၟဵုရာပ် (n) thicket. ကၟံ 1 ကၟံ(အ်) (n) see ကမံ(အ်) (n). တၟံ(အ်) (n) rock stone. (adj.) every. တၟံၝောံဂိုၚ်ကောန် (n) stone with a roller for grinding. ကၟံ 2 ကၟံ(အ်) (n) sea eagle Haliaetus. [id] တၟံ(အ်)။ [Syn.] ဂစေံဂယာၚ်ယံက်။ ကၟံ 3 ကၟံ(အ်) (n) totality. (adv) totally. [id] တၟံ(အ်)။ တၟံမၞိဟ် (adv) all men. တၟံသၞာံ(မ်) (adv) every year. [Cf.] အရိုဟ်၊ ဇၟာပ်၊ ဖ္အိုတ်၊ ရိုဟ်။ ကၟံ 4 ကၟံ(အ်) (n) kidney heart. [id] တၟံ(အ်)၊ ကောန်တၟံ(အ်)။ ဖျုန်ကောန်တၟံ(အ်) (n) heart. ကၟံက် (v) take out. [id] တၟံက်၊ ဂၠံက်၊ ဍံပ္တိတ်။ ကၟံၚ် (n) see ကမံၚ် [id] တၟံၚ်။ ကၟံၚ် တၟံၚ်စိၚ် (n) forehead of elephant. ကၟး (n) see ကမး (n). [id] တၟး၊ ပၟး။ (n) York of cart. (v) to be clear. ကၠ (n) tiger draught man. ကၠက် (v) to be filled in closed blind be fully covered or enveloped keep something tight. ကၠက် ကတိုၚ်တိကၠက်အာဣရ (v) the pit has been filled in. ကၠက် မတ်ကၠက် (v) to be blind. [Var.] ကလက် (v) to fill in. ကၠက် ပလက် (v) to be blind. [Der.] အကၠက် (n) blind person. [id] မၞိက်ကၠက်။ ကၠက်နူဂဝ် (n) congenital blind. ကၠက်အာ (v) die out. [id] ဒွး။ ကၠက်ၜေက် (v) to be solid. [Syn.] ဍတ်။ ကၠကၟဝ်ယန် (n) wolf. [id] ကၠဂဝဗတုန်။ ကၠဂှ် (adv) previously before that formerly once upon a time. [id] မွဲအခိၚ်တေံ(အ်)၊ ကၠာတေံ(အ်)။ ကၠဃြုတ် (n) clouded leopard Neofelis nebulosa. ကၠၚ် 1 (n) time recently elapsed. နူကၠၚ်ဏံ(အ်) (n) just now. စဴအာနူကၠၚ်ဏံညိကွေံ(ဟ်) (n) he has just this moment gone back. [Cf.] အစုတ်၊ ခဏ၊ စုတ်၊ တဲ(ယ်)၊ နှေံ(အ်)။ ကၠၚ် 2 (n) side of polygon. ပန်ကၠၚ် (n) square. [Cf.] ပါ်(က်)၊ လ္ပာ်၊ သ္ကဲ(ယ်)။ ကၠၚ် 3 (n) ကၠၚ်ကၟတ် (n) gall. သ္ၚိကၠၚ်ကၟတ် (n) gall bladder. ကၠၚ် 4 (v) to be orphaned. ကောန်ကၠၚ် (n) orphan. ကောန်ကၠၚ်အပါ (n) bastard. ကၠၚ်ကာဲတၞာဲ (v) to be desolate solitary. (n) one who lives in solitude. [id] ကၠၚ်ကၠောန်ကာဲတၞာဲ(ယ်)။ ကၠၚ်ကၟတ် (n) gall. ကၠၚ်ကၟတ် သ္ၚိကၠၚ်ကၟတ် (n) gall bladder. ကၠၚ်ကၟတ်ဇၞော် (v) be brave have fortitude. (n) encouragement of gall bladder. (adj.) brave. ကၠၚ်ကၟတ်လီု (v) become mentally unhinged {through shock or severe illness}. ကၠၚ်ကၟတ်ဟွံမွဲ (v) frightened startled. ကၠၚ်တှ် (v) be deprived of mother’s milk for various reasons. ကၠၚ်ပြဵု (v) to be bereft of loved one’s. ကၠၚ်မိမ (v) to be destitute of parents. ကၠၚ်ဟိုက် (n) an owl. [id] ကလော်ဂစေံ(မ်)၊ ဂစေံကလော်(က်)၊ ဂစေံစေတ်ကွေတ်။ ကၠၚ်ဟဳ (v) to be lonely disolate despondent. [Der.] ကလၚ် (v) to orphan. ကၠဍာပ် (n) marbled cat Pardofelis marmorata. ကၠတ် 1 (n) raised central part of building surrounded by lower structures ornamental roof of monastery or palace control part of a building having lower floors round it. သ္ၚိကၠတ် (n) building with raised central portion. ၝောံကၠတ် (n) raised central part of such a building. [id] ကၠတ်ဇၞော်(က်)။ ကၠတ် 2 (v) to steal thieve. ကမၠတ်မွဲကၠတ်ဏာဂြပ်ပိုဲသီုဖ္အိုတ် (v) a thief stole all our valuables. [Cf.] ဒမၠ။ [Der.] ကမၠတ် (n) thief. ကၠတ် 3 (v) to germinate sprout. ကၠတ်တိုန် (v) to spring up. [Der.] ကလတ် (v) to plant. ပလတ် (n) shoot. ကၠတ် 4 (n) measure equal to 16th part of a rice basket. [id] ကလတ်။ ကၠတ်ကေတ် (v) steal from. ကၠတ်ဂစိုတ် (v) assassinate plot against. ကၠတ်ဏာ (v) steal away. ကၠတ်တာန်ဆံၚ်မိကျာ်ဂန် (v) Queen mother’s apartments. ကၠတ်ထဝ်ကဆံၚ်လ္တူ (n) the upper house of state legislature. ကၠတ်ထဝ်ကဆံၚ်အသၟဝ် (n) the lower chamber of a bicameral legislature. ကၠတ်ထဝ်ကောန်ညးဍုၚ်ကွာန် (n) the legislature. ကၠတ်ထဝ်ဂကူသ္ကံမၞိဟ်အောန်တၞောန် (n) chamber of Nationalities. ကၠတ်ထ္ၜးတဲ (v) give a covert signal with the hand. ကၠတ်ဒရိပ် (v) run away with. [id] ယိုက်ဒရိပ်။ ကၠတ်နဲ (v) imitate copy. ကၠတ်ဗက်အာ (v) run away with elope. ကၠတ်လလဴ (v) steal away. ကၠန် (n) python boa boa constrictor. [id] ဇြုံဟွံမွဲကဵုဂျိ။ ကၠန်စှ်ေ (n) herniated suffer from hernia. ကၠန်သ္ၚိ (n) rat snake common wolf snake lycodonanticus Compsosoma radiatum schlosser. [id] ကၠန်သြောံ(အ်)။ ကၠပ် (v) to eat {salad leaves} dipped in sauce. ကၠပ်ကၞပ် (v) to eat green salad. [Der.] ကၞပ် (n) green salad. ကၠဗြန် (n) leopard. ကၠဗၜဵုတၠသၞေၚ် (n) flying fox. Pteropus medius temminck. [id] ကၠသၞေၚ်။ [Syn.] ကဝက္ဍိုပ်ဗြာတ်။ ကၠလမ္စံက် (n) panther black panther black leopard Panthera pardus fusca. ကၠလှာ (n) fishing cat fishing tiger cat Felis viverrina Bennett cheetah African wild animal of the cat family with black spots and long legs and able to run very fast. ကၠဟ် (v) throw. ကၠဟ် 1 (n) နုၚ်ကၠဟ် (n) [Skt. kalasa. / P. kalasa] water-vessle. အကၠဟ် (n) black-crane cormorant. ကၠဟ် 2 (v) to throw throw with force at away to abandon forsake. ကောန်ၚာ်တံကၠဟ်မံၚ်သတ်ကြုက်ကဵုလေံဒုက် (v) the boys are throwing a stick up at the mangoes {to bring them down}. ကၠဵုကိတ်အဲ အဲကၠဟ်ကၠဵု(ဝ်) (v) the dog bit me so I threw things at it. ဇုတ်လ္ပကၠဟ်ထောံညိ ဂိုၚ်လဝ်ကဵုအိုတ်ညိ (v) please do not throw the bones away but keep them all. မာံလၟုဍေံထေဲတုဲ ဍေံကၠဟ်ထောံဂတဵုတၟံဍေံ(ဟ်) (v) Mehm Lamu lost his temper and threw his slate across the room. [Cf.] ဇီု(မ်)၊ ထဝေၚ်၊ ထောဲ(ယ်)၊ ဒဗိုတ်၊ ဗိုတ်၊ လှောဝ်၊ သၠောဝ်။ [Der.] ကၞဟ် (n) throwing stick. ကၠဟ် (v) expletive in ဗှ်ကၠဟ် (v) to recollect. ကၠဟ်သ္ၚိကၠဟ်ထာန်တုဲအာဗ္တောန်ပညာ (v) he left house and home and went to acquire knowledge. ကၠာ (prep.) before. ကၠာ (n) time before. ကၠာ ကိုပ်ကၠာ (adv) formerly. ကၠာ ဗြဲကၠာတဲ(ယ်) (n) early rain. [opp.] ကရဴ၊ ကြဴ။ [Dre.] အကၠာ (adv) at an early time in the past. Final in phr or sent immediate future time. ကၠာ ဒေါံကၠာ (n) (adv) wait a moment. ကၠာ ထ္ၜလဝ်ကၠာလ္ပဖျေံအသၟဝ်ဏီ(မ်) (n) (adv) hold it up a little longer do not put it down yet. ကၠာ အရေဝ်ဗှ်ေဂှ်စွံလဝ်ကၠာလက်ကရဴမှဟီု(မ်) (n) (adv) stop your chatter for now you can talk later. ကၠာ ထပ်ကေတ်ညိကၠာ (n) have some more. ကၠာ မံၚ်မွဲနှကၠာကၠုၚ်ဏောၚ် (n) (adv) he will be here in a moment. ကၠာကၠာတေံဏံ (adv) at sometime in the past. ကၠာကၠးကဵုဟွံကၠး (adv) with a pleasing lisp. ကၠာချိုတ်ကဵုဟွံချိုတ် (adv) more dead than alive not quite dead. ကၠာၚ် 1 (n) large water-jar with wide neck large open mouthed pot large bell-mouthed pan. ကၠာၚ်ကၠံက် (n) a kind of basket. [id] တူ။ ကၠာၚ်ဍာၚ်ဇိုၚ် (n) water-pot kept at entrance to monastery building for visitors to wash feet ကြာတ်ဇိုၚ်. ကၠာၚ်ဍာ်ဇိုၚ် ဍာ်ကၠာၚ် (n) see ကၠာၚ် (n). ကၠာၚ်ပ္သဲ (n) iron cauldron. [id] နုၚ်ပ္သဲ(ယ်)။ [Cf.] ဇရဳ၊ နုၚ်၊ ဗောတ်။ ကၠာစိုပ်ကဵုဟွံစိုပ် (adv) just beyond one’s reach. ကၠာဆဵုကဵုဟွံဆဵု (adv) hazily unseeingly gropingly. ကၠာတေံ (adv) formerly previously before that once upon a time. ကၠာတေံဏံမွဲ (adv) once upon a time. [id] ကၠာဂှ်(ဟ်)၊ ကၠာတေံ(အ်)၊ ကၠာတေံဏံ(အ်)။ also ကၠာနူ followed by cl. Which contains the geg. p. ဟွံ(အ်) before. ကၠာတ် 1 (v) to spew vomit to eject with loathing. ကၠာတ် 2 (v) to be untamed to be wild. ကၠာတ် 3 (v) to spit out. ကၠာတ်ကၟဵု (v) to spit out the residue of a betle chew. ကၠာဒးကဵုဟွံဒး (adv) {tease behave} in subtle and tantalizing way. ကၠာနူဟွံက္တဵုနူသ္တိက်ဂှ် (adv) before he had got up. ကၠာန် (v) to lick lick with the tongue taste. [id] ကလံ(မ်)။ [Cf.] စေပ်။ ကၠာဗှ်ေဟွံဂွံအာအတေံကဵုအဲဂွံတီညိ (adv) before you go there let me know. ကၠာသောၚ်ကဵုဟွံသောၚ် (adv) {mumble} in a vague manner. [id] ကၠာကၠးကဵုဟွံကၠး။ ကၠာဟွံကဵုပိုန်ဂယးဏီ (adv) time before morning meal. [id] ပုရေဘတ်။ ကၠာဟွံစိုပ်လ္ပာ်တေံလ္ပာ်ဏံ (adj.) interim. [id] ကၠာဟွံစှ်ေဒၞာဲ(ယ်)။ ကၠာဟွံဒှ်ပၞာန်ဏီတေံ (adj.) pre-war. ကၠာအခိုၚ်ပိုန်ဂယး (adv) before the morning meal. [id] ကၠာအခိၚ်ပုရေဘတ်။ ကၠာအသိုန်ဟွံစာ် (adj.) predawn. [id] ကၠအရှိုန်ဟွံစာ်(က်)၊ ကၠာအရီုဟွံတိုန်။ ကၠာအိုတ် (adv) earliest first the first earliest at the very first. [id] ပြဟ်အိုတ်၊ ဗွဲကိုပ်ကၠာ။ ကၠာဲ 1 (n) forest clearing after first year. [id] ကၠာဲဂူ။ [Cf.] ဂူ။ ကၠာဲ 2 (v) to translate. ကၠာဲပ္တိတ် (v) to translate out. ကၠာဲအဓိပ္ပဲါ (v) to translate interpret expound the meaning of. [id] ကၠာဲအဓိပဲါ(ယ်)။ ကၠာ် (n) wedge hyphen. ကၠိ (v) to be muddy soiled with mud. ကၠိ ကၠိုက်ကၠိ (v) to be dirty. ကၠိ ဂၠိက်ယာတ်ကၠိကၠိ (n) muddy clothes. ကၠိက် (n) pig. ကၠိက် လွဳကၠိက် (v) to keep pigs. ကၠိက်ဂြိုပ် (n) wild pig. ကၠိက်လရိုအ် (v) the pig grunted. ကၠိက်ၝောံ (n) sow. ကၠိခ္ဍက် (v) to be filthy. ကၠိစောန် (v) to be soiled. ကၠိန်တ္ၜောတ် (v) to vex annoy disturb bother interrupt. [id] ဂၠိန်ၜေါတ်။ ကၠိန်တ္ၜောတ် ဂၠိန်ၜေါတ်က္ၜေံလက်ညး (v) to abuse one. ကၠိပပ် (v) to be dirty. [Cf.] ကၠိုက်၊ ပပ်၊ သၠိုက်။ [opp.] အး၊ သောၚ်။ [Der.] ကလိ (v) to make dirty or muddy. ကၠိပပ် ပလိ (n) filth. (adj) dirty muddy. ကၠိပ် (v) see ဇိပ်ကၠိပ် (v) to be soft affectionate to be subtle abstruse. ကၠိုက် (v) to be dun-coloured dirty dusty. ကၠိုက် မၠိုက်ကၠိုက်မံၚ် (v) the floor is dusty. [Cf.] ကၠိ၊ ပပ်၊ သၠိုက်။ [opp.] အး။ ကၠိုက်ကၠိ (v) to be dirty. ကၠိုက်ခ္ဍတ် (v) to be filthy soiled sinful. ကၠိုက်လ္ၚေၚ် (v) to be defiled sinful. ကၠိုၚ် (v) to bore. [Cf.] ကလိုဟ်၊ ခလၚ်၊ စူ၊ စၚ်၊ ထပူ။ [Der.] ပလိုၚ် (n) well. ကၠိုၚ်ပိုၚ်ၜံက်တဝ် (v) to hollow out the mouth piece of a pipe. [id] ကၠာၚ်ပါၚ်ၜံက်တဝ်။ ကၠိုၚ်မိုၚ် (v) to be entranced. [Cf.] ကလိုဟ်၊ ခလၚ်၊ စူ၊ စၚ်၊ ထပူ။ [Der.] ပလိုၚ်။ ကၠိုဟ် 1 (v) understand know comprehend to know thoroughly to understand thoroughly. (adj.) whole through. ကၠိုဟ် 2 (v) to pierce to penetrate to be perforate to be holed. ကၠိုဟ်ချိုတ်ချိုတ်ပၠိုတ်ပၠိုတ် (v) know completely know thoroughly. [id] ကၠိုဟ်ကၠးမံၚ်။ ကၠိုဟ်ချိုတ်ပၠိုတ် (v) {of things or problems} become clear comprehend understand fully. ကၠိုဟ်စိုတ် (v) realize comprehend. ကၠိုဟ်သာတ် (v) pierce slantwise. [id] ကလိုဟ်သာတ်။ ကၠိုဟ်သာတ်ခၠၚ် (v) pierce through slantwise pierce through and through. [id] ကလိုဟ်၊ ခလိုဟ်သာတ်ခၠၚ်၊ ထ္ပက်ကလိုဟ်လုပ်၊ ကလိုဟ်ပထောၚ်၊ လုပ်တ္ၚဵုဗ္တိုက်၊ သ္ကဵုဒုၚ်စသိုၚ်၊ သ္ကဵုလီုလာ်အာ၊ သ္ကဵုသ္ဒးဒုၚ်။ see ကၠောဟ်။ ကၠိုဟ်သၞာံ (v) the whole year round. ကၠီ (n) plant fibre tree of the Sterculia species fibrous bark of which is used for making ropes tree yielding light wood used for boxes Sterculia villosa Roxburgh. ကၠီု (v) to be dense. ကၠီု တီုကၠီု(မ်) (v) to be dense to be dull witted. [opp.] သိၚ်။ ကၠီု (v) to put upper saddle of the ridge. ကၠု (v) to be dark in colour. [Cf.] ကြံၚ်၊ ယောံ(မ်)။ [opp.] ၜတ်။ ကၠုက် (v) to bend the body in going forward hold one’s head down incline one’s head. [id] ဂၠုက်။ ကၠုက် ကၠုက်လုပ် (v) to enter forward with the bend body. ကၠုက်လုပ် (v) to enter forward with the bend body. ကၠုတ် (v) to sprout to germinate. [id] ကၠတ်၊ သ္ကဵုတၞံကၠုတ်၊ သ္ကဵုဗြေဝ်၊ သ္ကဵုမကၠုတ်။ ကၠေက် (v) to rub {one’s eyes}. [Cf.] ဇိုတ်။ ကၠေၚ် 5 (v) to be oily fatty. စၞကၠေၚ်ကၠေၚ် (v) food cooked in plenty of oil. [id] သွကၠေၚ်ကၠေၚ်။ [Der.] ကၠေၚ် (n) oil fat. ပလေၚ် (n) glutinous rice. တၞံကၠေၚ်ဂယာၚ် (n) wood-oil tree. ကၠေၚ်စလန် (n) sandal wood oil scented oil fragrant oil. ကၠေၚ်စှ်ေ (v) {elephant} musth musth {of bull elephant} be on musth be in a state of ungovernable passions. ကၠေၚ်ဆုပၞာၚ်သေံ (n) turpentine resin. ကၠေၚ်ဍေန် (n) kerosene paraffin. ကၠေၚ်တိ (n) earth-oil petroleum oil dregs. ကၠေၚ်တိဒိုပ်ဒိုပ် (n) oil dregs. ကၠေၚ်တိအရိုၚ် (n) crude oil. ကၠေၚ်တောၚ် (n) castor oil. [id] ကၠေၚ်နုက်ဂၞဴ။ ကၠေၚ်တ္ၜဝ် (n) marrow. ကၠေၚ်တ္ၜဝ်ဇုတ် (n) bone marrow. ကၠေၚ်တှ် (n) condensed milk. ကၠေၚ်တၞံဆု (n) tree oil. ကၠေၚ်တၟိ (n) clarified butter ghee. ကၠေၚ်ဒဳဇြေဝ် (n) diesel oil. ကၠေၚ်ဓါတ် (n) petrol gasoline. ကၠေၚ်ပရုတ် (n) camphor ointment camphorated oil balm. ကၠေၚ်ပၠန်န (n) oil over which mantras have been recited {for therapeutic use}. ကၠေၚ်ပၠုဲ (n) ointment. [id] ကၠေၚ်လံက်သရ။ ကၠေၚ်ဗဝုတ် (n) butter. ကၠေၚ်မိတ် (n) serous secretion of muscles lymph. ကၠေၚ်မောတ် (n) marrow. [Cf.] ကၠေၚ်အယိၚ်။ ကၠေၚ်ရာဲ (n) mustard oil. [id] ကၠေၚ်ရာဲသဳဓတ်။ ကၠေၚ်လံက်သရ (n) ointment smooth greasy pasts rubbed on the skin to heal injuries or roughness or as a cosmetic ointment for smear sore. ကၠေၚ်လ္ၚဴ (n) sessamum oil sesame oil. ကၠေၚ်သဂြာ (n) synthetic sweetening agent such as saccharin etc. glucose. [id] သဂြာဓါတ်။ ကၠေၚ်သဵု (n) mutton fat or oil. ကၠေၚ်သွဟ် (n) clarified butter ghee. ကၠေၚ်သၞေဝ်တၞး (n) vegetable oil. ကၠေၚ်ၚုဲ (n) prawn or shrimp fat. ကၠေၚ်ၚုဲကၠေၚ်က (n) clouds which glow with reflected light. ကၠေၚ်ၜဝ် (n) marrow. ကၠေၚ်ၜဲ (n) pea-nut oil groundnut oil. ကၠေၚ်ၜဵုကၠေၚ်ခရံက် (n) grey mark on the back of a baby. ကၠေတ် 1 (v) to be close together. [id] သ္ၜေတ်၊ ဟွံသိၚ်၊ ၜေတ်၊ ၜေတ်ဂၠေတ်၊ ၜေတ်တလေတ်၊ ၜေတ်ဓလေတ်။ ကွာန်တေံဂှ် သ္ၚိကၠေတ်ကွေံကွေံ(ဟ်) (v) the houses in that village are really crowded together. ဂ္ဇံကၠေတ်ကၠေတ် (v) sit close together. [Cf.] က္ၜေတ်ဒၠေတ်၊ ဒၠေတ်။ [opp.] သိၚ်၊ သာဲ(ယ်)။ [Der.] တလေတ် (v) to set close together. ပလေတ် (n) fineness of mesh. ကၠေတ် 2 (v) to be glutinous sticky adhesive. ကွာၚ်ကၠေတ်ကၠေတ် (n) sticky cakes. တိကၠေတ် (n) clay. [id] တိပလေတ်။ [Der.] ကလေတ် (v) to smear with. ကမၠေတ် (v) to be sticky. ကၠေပ် (n) box casket. ကၠေမ် ကၠေံ(မ်) (n) short notes those inscribe on short palm leaves. ကၠေဝ် 1 (n) appointment order appointment letter credentials. ကၠေဝ် 2 (v) to be stained be smirched be dirty all over. ကၠေဝ်ဒၟံၚ်ကဵုဆာပ်ပျာ (adj.) soapy. [id] ကၠေဝ်ဒၟံၚ်ကဵုသ္ၜောဝ်၊ မတုပ်ညံၚ်ရဴဆာပ်ပျာ။ ကၠေဝ်မက် (v) assign charge appoint {someone to a post}. ကၠေဟ် 1 (v) to wear over one’s shoulder to wear across one’s shoulder to put round bind to wear as a sash or plaid. [id] စၞေဟ်၊ ဒက်သၠောံ(မ်)၊ ပူကၠေဟ်၊ ပူကွိၚ်၊ ပူဂၠဴ၊ ပူဗိုက်၊ ပူဗိုၚ်၊ ပူရေတ်၊ ဗိုက်၊ လှောံ(မ်)၊ သၠောံ(မ်)။ ပူကၠေဟ် (v) to put on over one’s shoulder. [Cf.] ရုၚ်။ [Der.] ကၞေဟ် (n) crossblet. ကၠေဟ် 2 (v) ကၠေဟ်သမြပ် (v) to experience the onset of daemonic possession in ကလော်(က်) spirit dance. ကၠေဟ်ကၞေဟ် (v) to wear a crossbelt. ကၠေဟ်ယာတ်ဍောတ် (v) wrap a long scarf around one’s shoulder diagonally. ကၠေဟ်သမြဟ် (v) to feel the inflatus to feel the frenzy of demon possession. ကၠေဟ်သ္ၚာ (v) to wear the monastic robe covering one shoulder. ကၠောၚ် (n) a kind of large timber tree Terminalia arguna {tomentosa} used as remedy for diarrhea Termiralia tomentosa Wight and Arnott. ကၠောန် (v) to make fabricate work cultivate labour. ကၠောန် ဣဂှ်ကၠောန်နူမုရော (v) what do they make them of? ကၠောန် ကရိုၚ်ကၠောန် (v) to work as an itinerant labourer in the harvest season. [Cf.] ကၟိတ်၊ ပ၊ သ္ပ။ ကၠောန် ကၠောန်ဂစုၚ်တၞုၚ်ပ္ဍဲကိစ္စညးသ္အာၚ် (v) pry into. [id] ကျောဝ်ဂမဳရံၚ်ဟိုတ်နူသၟိက်မိက်ဂွံတီညာတ်၊ သ္ၚေဝ်ရံၚ်စေံစေံပေါတ်ပေါတ်။ ကၠောန်ကမၠောန် (v) to {beat} work. ကၠောန်ကဝ်စက္ခူ (v) to make paper pulp. ကၠောန်ကဵုတဲ (v) hand-made handiwork. ကၠောန်စ (v) to work at do something for a living. ကၠောန်စ အဲကၠောန်စဟွံမာန်ရ အယုက်ဇၞော်အာဣရ (v) I cannot work I am too old. ကၠောန်စ ကၠောန်စကဵုဇိုၚ်တဲ(ယ်) (v) worker earning a base living. ကၠောန်စ ကၠောန်စကၠောန်သုၚ် (v) person living from hand to mouth. ကၠောန်စဗ္ၚ (v) to work as a cultivator. ကၠောန်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ညံၚ်ဂွံစှ်ေကဵုနဲကဲပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် (v) commercialize. [id] ဂၠာဲသြန်ုလုပ်။ ကၠောန်ပ္တိတ် (v) to produce manufacture. ကၠောန်ပ္တိတ် ကဝ်စက္ခူဂှ် နူတၞံဒုန်တၞံဗိုၚ်တံ ကၠောန်ပ္တိတ်မာန်ရ (v) paper pulp can be made from bamboo or elephant grass. ကၠောန်ပ္တိတ် ဍုၚ်ဗၟာကၠောန်ပ္တိတ်ဆုကၠဂၠိုၚ်သန် (v) Burma produces a lot of teak. ကၠောန်ဗဒှ် (v) to make to create magically or miraculously fabricate concoct. ကၠောန်ဗဒှ်တုဲပ္တိုန်ထ္ၜး (v) fabricate. [id] ကၠောန်ဗဒှ်ေကတ်၊ ဒဒှ်ဍာံဍာံဟွံသေၚ်။ ကၠောန်ဗ္ၚ (v) to work a rice farm. ကၠောန်မွဲဗလး (v) take a turn. ကၠောန်မွဲဝါပၠန် (adv) do it over. [id] ကၠောန်မွဲလန်ပၠန်၊ ကၠောန်မွဲလတုန်ပၠန်။ ကၠောန်သတ်ဇုက် (v) to grow beans. ကၠောန်သ္ဇိုၚ်ဝတ်လောက (v) offer to oblige somebody to carry favour from him act polite. ကၠောန်အသေအဟာန်သ္ပကာဝါမ္ၚဵု (v) solemnize. ကၠောန်ၚ (v) to grow rice work as a cultivator. ကၠောန်ၜိုတ် (vt.) to wait on serve. ကၠောဝ် 1 (n) orange. ကၠောဝ် 2 (v) to suffer extreme hunger to be starving. မၞိဟ်ကၠောဝ်ကၠောဝ် (n) starving people. [Cf.] ဗျဵု(ဝ်)။ [Der.] ကၞောဝ် (n) famine. ကလေဝ် (v) to deprive of food. ကၠောဝ် 3 (v) to thrust through as a bar through the hole of a post or a thread through the eye of a needle. ကၠောဝ်ဍာ် (v) be thirsty be short of water. ကၠောဝ်တှ် (v) to be unable to get milk from one’s mother. ကၠောဝ်ဗျဵု (v) to go hungry be in want. ကၠောဟ် 2 (v) to be penetrated pierced to penetrate to overcome {illness} to understand. [id] ကၠိုဟ်။ အရေဝ်အဲဇကုကၠောဟ်မံၚ်ဟာ (v) do you understand me? အရေဝ်အဲဟီုဂှ်ဗှ်ေကၠိုဟ်စိုတ်ရဟာ (v) do you understand what I said? ဂၠံၚ်ဏံကၠောဟ်သၞေဟ်က္ၜၚ်ဟာ (v) does this road lead to the jetty? ဇိုၚ်ဒးပ္သဲကၠောဟ်အာကၠောဟ်ကၠုၚ် (v) he trod on a spike which went right through his foof. ဟွံလံပသာညး ညးကၠောဟ်အာ (v) he will soon be over his illness. [Cf.] first sense လိုက်။ [Der.] ကလိုဟ် (v) to pierce to explain. [id] ကလှော်(ဟ်)။ ကၠောဟ်စိုတ် (v) to understand. [Cf.] ကၠးစိုတ်၊ သောၚ်စိုတ်။ [Syn.] ဂြၚ်။ ကၠောဟ်တိုန်မၞိဟ် (v) to recover consciousness after fainting. ကၠောဟ်တ္ၚဲ (adv) all day. [id] ကၠိုဟ်တ္ၚဲ(ယ်)။ ကၠောဟ်သာတ် (v) to pierce through transfix. ကၠောဟ်သာတ်ခၠၚ် (v) to pierce through and through. ကၠောဟ်အဓိပ္ပဲါ (v) to understand the meaning. ကၠောံ (v) to cross to penetrate thoroughly to go round cross over. ကၠောံ အရေဝ်ကၠောံဍ (v) well articulated speech. ကၠောံ အာကၠောံသ္ၚိ (v) to go round a house. ကၠောံ ဂေတ်ကၠောံ (v) to walk round. ကၠောံ နူကဵုအ္စာဘာကၠောံဒှ်အာဃံၚ် (v) from being the school master he become head man. ကၠောံ ဖုဲသတ်ဗြဴကဵုကၠောံမံၚ် (v) mix the coconut in thoroughly. ကၠောံ ယဲကၠောံဒး (v) the disease is contagious. ကၠောံ သ္ၚိညးဒးကၠောံဂၠံၚ် (v) his house is the other side of the road. [Cf.] first sense ကြတ်၊ တတ်၊ သရုၚ်။ third sense ဂေၚ်၊ ဂေတ်၊ ရေတ်၊ သပဝ်။ [Der.] စလောံ(အ်) (v) to send over to put round. [id] ကလောံ(အ်)။ ကၠောံက္ၜဳ (v) to cross a river. ကၠောံကွာန် (v) to go round a village as head of [n] [phr.] round across. ကၠောံဍ (v) to be fluent well articulated. ကၠောံဒး (v) to be transmitted. ကၠောံဒှ်အာ (v) to change status to. ကၠိုံ(အ်) (v) see ကၠောံ(အ်) (v). ကၠော် (n) see ကလော်(က်) (n) sprit demon clan. ကၠော်မာ (n) devil. [id] ကလော်သရာဲ(ယ်)။ ကၠေံ ကၠေံ(အ်) (v) to be lost mislaid out of sight to leave depart from. ကၠေံ က္ဍေက်ကၠေံ(အ်) (v) to rip off. ကၠေံ ကၞေဟ်အဲကၠေံအာဣရ (v) my pen is lost. ကၠေံ ထောံကၠေံ(အ်) (v) to forsake. ကၠေံ ပံက်ကၠေံ(အ်) (v) to uncover. ကၠေံ ပဲါကၠေံပၞုက်ဂြပ်ကဵုကၠေံ(အ်) (v) if you afraid of thieves hide your valuables where they cannot be found. [Der.] ကၞေံ(အ်) (n) faeces. ကလေံ(အ်) (v) to put out. ကၠေံ ပလေံ(အ်) (v) to lose. ကၠေံစိုတ် (v) to try hard {to} exert oneself. ကၠေံစိုတ် ကၠေံစိုတ်ကဵုဓဝ်မ္ဂး ဓဝ်လေဝ်ကလေၚ်ကၠေံစိုတ်ကဵုဇကုပၠန်ရောၚ် (v) if you strive fter the Dhamma the Dhamma will in turn strive for you. [Cf.] သ္ပစိုတ်။ ကၠေံစိုတ်ဗ္တောန်လိက် (v) try hard to learn to read. ကၠေံဘာ (v) to leave one’s monastery abandon the monastic life. [id] ကၠေံလဝ်ဘာ၊ စ္ဍးတိတ်အာနူဘာ။ ကၠေံသိုက် (n) written prophecy. {ကၠေံ(မ်)သိုက်} ကၠေံအာပ္ဍဲမတ် (v) lost sight. ကၠဲ 1 (n) wild yam Dioscorea daemonum Roxburgh Dioscorea triphylla. [id] ခၟာဲကၠဲ(ယ်)။ ကၠဲ 2 (v) be incomplete be odd. ကၠဳ (v) သဳကၠဳ (v) to receive socially. ကၠဴ 1 (n) flower of palmyra or toddy palm. ကၠဴတာ (v) flower of the male palmyra. ကၠဴ 2 (n) large species of tortoise. [Cf.] အရုတ်။ ကၠဴ 3 (v) to be dumb. [id] အိပ်။ [Cf.] အ၊ ပလော၊ လောၚ်။ [Der.] အလဴ (n) dumb person. ဃန်ၜါၚ် (n) {Siam} dumb person. ကၠဵု (n) dog. ကၠဵု ထကိတ်ကၠဵု(ဝ်) (v) to set a dog on someone. ကၠဵုကိတ်အဲ (v) a dog bit me. ကၠဵုကဳ (v) the dog is barking. ကၠဵုက္ၜၚ် (n) dog of foreign breed. ကၠဵုကျာ် (n) a kind of hornet. [Cf.] ဟိုၚ်၊ ထိုၚ်။ [Var.] ဍိက်ကျာ်(က်)။ ကၠဵုကၠိၚ် (n) wolf. [id] ကၠကၟဝ်ယန်၊ ကၠဂဝဗတုန်။ ကၠဵုကၠိၚ်ၝောံ (n) bitch. ကၠဵုဂြိုပ် (n) wild dog Cuon dukhunensis and rutilans hyena {also hyaena} flesh eating animal of Africa and Asia like a wolf with a howl that sounds like wild laughter. [id] ကၠဵုအရိုၚ်မွဲဂကူ။ ကၠဵုဃြုတ် (n) jackal Canis aureus L. wild animal of Africa and Asia that is related to the dog. ကၠဵုတိၝောံ (n) vixen. ကၠဵုပၟၚ်သဵု (n) sheep dog. ကၠဵုမၚ် (n) greyhound hound. [id] ကၠဵုဗက်သတ်ဂြိုပ်၊ ကၠဵုဇိုၚ်ဂၠိၚ်ဂြိပ်ပြဟ်ဗက်သတ်ဂြိုပ်ခိုဟ်မွဲဂကူ၊ ကၠဵုဂြိပ်မြက်မွဲဂကူ။ ကၠံ ကၠံ(မ်) 1 (n) hundred. က္ဍိုပ်ကၠံ(မ်) (n) percent. ပိကၠံ(မ်) (n) three hundred. ၜါကၠံပန်စှ်ောမွဲ(ယ်) (n) two hundred and forty one. ကၠံ ကၠံ(မ်) 2 (n) land leech. [Cf.] ပ္ကောတ်။ ကၠံ (n) garden [esp.] market garden on open unirrigated land plantation. ကၠံ သၟာကၠံ(အ်) (n) market gardener gardener {mali}. [id] ရဲကၠံ(အ်)။ {place-name} ကၠံသတ် (n) Kloh saot. ကၠံကပါ် (n) a hundred and fifty. [id] မွဲပသာကပါ်(က်)၊ ကၠံမသုန်စှ်ောဒ္ကေဝ်။ ကၠံက် (n) little casket or box. [Cf.] ထကိုံ(အ်)၊ ဗဳ၊ ဗူ။ ကၠံက်ပန် (n) casket for lime kept in betel-box bottle of lime in betel box. [id] ကၠံက်ပုန်။ ကၠံက်ပ္သဲ (n) ring of iron casket of iron. ကၠံက်မှၚ် (n) in well. [Syn.] ခေါ်မှၚ်။ ကၠံၚ် (v) to ring out resound. ကၠံၚ် ဍုၚ်မန်ဗၟာပိုဲ ဒၟာန်နူဟွံကၠံၚ်ကၠး၊ ဟွံဂွံသ္ပပေဲါရုဲမာဲဏီ(မ်) (v) because order has not been restored in Burma we have not yet been able to hold elections. ကၠံၚ် မၞိဟ်ဗဵုဝေၚ်ပေဲါ တ္ၜန်တ္ၜောဲကၠံၚ်ထအု (v) the audience at the poay was numerous and noise. [Der.] ပလေဝ် (v) to make a noise. [id] ပလေဝ်ပလံၚ်။ ကၠံၚ်ကၠး (v) to be clear untroubled. ကၠံၚ်စမြေဲ (v) to ring out to sound out. [id] စမြေံရိုက်လလောၚ်။ ကၠံၚ်တမဳ (v) to sound loud and long. ကၠံၚ်ထအု (v) to be noisy make general noise. ကၠံတဵုသၞေဝ်ကေဝ် (n) kitchen-garden. ကၠံထၜိုတ် (n) rubber plantation. [id] ကၠံရဝ်ဗာ။ ကၠံပ္ကဴ (n) flower garden. ကၠံပ္ကဴကၠေၚ်လတိုပ် (n) rosary. [id] မခတောန်၊ မဂတောန်၊ ဓဝ်ပရိုတ်။ ကၠံမုဒြာတ် (n) vineyard. ကၠံသတ်ဆု (n) orchard. ကၠံသ္ၚိမနွံကဵုသီုဝါဗ္ၚ (n) home stead. ကၠံသွဝ် (n) pleasure garden. ကၠး (v) to be distinct clear elegant. ကၠး ကၠံၚ်ကၠး (v) to be clear untroubled. ကၠး မံၚ်ကၠးကၠး (v) sit quietly and behave yourselves. ကၠး ဟီုအရေဝ်ကၠးကၠး (v) to speak in an elegant manner. ကၠး ဟီုကၠးကၠး (v) to speak clearly. [Cf.] အး၊ ကေဝ်၊ ဇြုၚ်၊ ထေၚ်၊ သောၚ်။ [Der.] တလး (v) to make clear to tidy. သၠး (v) to be clear free. ကၠးကၠး (adv) intensifier with neg. statement. ကၠးကၠး အဲဟွံတီကၠးကၠး (adv) I do not know at all. ကၠးကၠးဖ္ဍးဖ္ဍး (adv) openly in full view distinctly. [id] ဗွဲမပိုတ်ဒကုတ်၊ ကၠးခၠေဲ(ယ်)။ [Cf.] လးလး။ ကၠးခၠောဲ (adv) distinctly. ကၠးစိုတ် (v) to comprehend fully. ကၠးပ္တိတ် (v) to redeem. ကၠးဖ္ဍး (v) to be clear be distinct be lucid be succinct be decisive be distinguishable be discernible. [id] ကၠးခ္ဍး၊ ကၠးတၟး။ [Cf.] ကၠးစိုတ်၊ သောၚ်စိုတ်။ ကၠၝောံ (n) tigeress.

• The Tamil Wiktionary still has a lot of work to do to find and edit the Modules error, but I'm not an admin so I'm having trouble finding those Modules errors easily, thanks.--இந்தோபேஸ|பேச்சு 06:11, 30 சூலை 2023 (UTC)

Ok, fine. Many Thanks 咽頭べさ and I will try to add Basic Mon entries in Tamil Wikitionary. Thanks Again Sriveenkat (பேச்சு) 07:05, 30 சூலை 2023 (UTC)

I made a deletion request for பகுப்பு:மோன்-பெயர்ச்சொல்

• I made a deletion request for [[பகுப்பு:மோன்-பெயர்ச்சொல்]]. because "பெயர்ச்சொல்" means noun and noun is a singular form. I created alternative category page is பகுப்பு:மோன்-பெயர்ச்சொற்கள் "பெயர்ச்சொற்கள்"means nouns and nouns is plural form. I hope you understand.

• I do some changes in Module:headword. In Tamil Wiktionary Most of categories uses hypen so I made some changes. If you ask any help please ping me. Thank you.

Sriveenkat (பேச்சு) 08:03, 2 ஆகத்து 2023 (UTC)

@Sriveenkat, Okay no problem, since I am not a Tamil people, I still have a lot to learn about the Tamil language, but in the Tamil language, I have also found and studied differences by country (also I also studied the differences in the regional terminology of the Tamil people in Mon State and Shan states) anyway, since you are a Tamil people, I will respect whatever you say about the Tamil language (also since the Burmese government did not allow the Mon language to be taught through the ages, Mon literature is almost disappearing, so I will have to work a lot on the Mon language on my wiki), thanks. இந்தோபேஸ|பேச்சு 05:47, 7 செப்டம்பர் 2023 (UTC)

Tamil Wiktionary's Most Categories use hypens

Hi Intobesa, I saw your changes in Module:headword, Most of Categories uses hypens, Only some Categories uses space. So think better to change hypen in the module. See these Categories and Sub Categories. பகுப்பு:பெயர்ச்சொற்கள் (nouns), பகுப்பு:வினைச்சொற்கள் (verbs). I think you understand. Please share your thoughts. Thank you. So, Temporarily I revert your edit on Module:headword. Thanks again for your efforts in Tamil Wiktionary & Mon Wiktionary. Sriveenkat (💬) 12:50, 8 செப்டம்பர் 2023 (UTC)

Hi @Sriveenkat, I don't have any assumptions, but I modified my Module:headword to be able to look at my பகுப்பு:துளு வினைச்சொற்கள் and work as a பகுப்பு:துளு வினைச்சொற்கள், Tamil language is not my mother tongue so I have no right to interfere in Tamil literary writing, but my action was that I looked at the பகுப்பு:துளு வினைச்சொற்கள் pillar and did it, thanks. இந்தோபேஸ|பேச்சு 13:26, 8 செப்டம்பர் 2023 (UTC)

These hypens is not Tamil literary writing, But Tamil Wiktionary used in for Categories. I moved these categories because Categories have only few word entries, So Don't worry. Thank you. Sriveenkat (💬) 13:38, 8 செப்டம்பர் 2023 (UTC)

Okay 👍 இந்தோபேஸ|பேச்சு 14:25, 8 செப்டம்பர் 2023 (UTC)